Breuk in golfwereld gelijmd met Saudisch oliegeld: prestigieuze PGA Tour fuseert met omstreden LIV Golf

Hoe de golftour er precies uit gaat zien, is nog niet bekend, maar er zal een nieuwe organisatie worden opgericht die de kalender vorm moet geven. De Saudische financier achter LIV krijgt het alleenrecht om in de nieuwe organisatie te investeren en mag ander kapitaal afwijzen. Gezien die afspraak lijkt LIV de bovenliggende partij in de deal.

Met de fusie tussen de PGA Tour, de PGA European Tour en LIV Golf komt een einde aan verschillende rechtszaken die de partijen tegen elkaar hebben aangespannen. LIV Golf vond dat de PGA Tour mededingingsregels overtrad door als monopolist in de golfwereld op te treden. Andersom vond de PGA Tour dat LIV Golf spelers ertoe aanzette hun contract te verbreken.

Waar absoluut nog niet het laatste woord over is gezegd: de herkomst van de financiering van LIV Golf, en vanaf nu dus ook van de gezamenlijke organisatie die het zal vormen met de PGA. Financier van LIV Golf is het Public Investment Fund (PIF), een staatsinvesteringsfonds van Saudi-Arabië, met aan het roer de omstreden kroonprins Mohammed bin Salman.

PIF stak in totaal al 2 miljard dollar in LIV Golf. In acht toernooien die het vorig jaar organiseerde, werd per keer zo’n 25 miljoen dollar aan prijzengeld verdeeld over 48 deelnemende spelers. Voor de winnaar was 4 miljoen euro weggelegd, voor degene die als laatste eindigde een bedrag van 120.000 dollar.

Golf is niet de enige sport waar Saudi-Arabië in investeert. Sinds 2021 is de formule 1 neergestreken voor een Grand Prix in het olierijke koninkrijk. In datzelfde jaar nam het de Engelse voetbalclub Newcastle United over. Ook organiseert het land vanaf 2020 de Dakar Rally.

Sportswashing

Sinds vorig jaar jaar speelt bovendien de Portugese voetballer Cristiano Ronaldo in Saudi-Arabië. Daar verdient hij naar verluidt 200 miljoen dollar per jaar. Komend seizoen voegt Karim Benzema zich bij hem, zij het dat de Franse topspits voor een concurrerende club gaat spelen. PIF is voor 75 procent eigenaar van Al-Nassr, waar Ronaldo speelt. Datzelfde geldt voor Al-Ittihad, Benzema’s aanstaande club.

Critici, waaronder mensenrechtenorganisatie Amnesty International, menen dat Saudi-Arabië aan sportswashing doet: door prominente sportevenementen te organiseren en sterren te contracteren wil Saudi-Arabië een aaibaar imago kweken, dat afleidt van de mensenrechtenschendingen waar het regime zich schuldig aan maakt. Zo liet het regime in 2018 de kritische journalist Jamal Khashoggi ombrengen en in stukken zagen en vorig jaar werden op één dag 81 mensen geëxecuteerd in het koninkrijk.

De focus op sport is onderdeel van Bin Salmans Vision 2030. Saudi-Arabië moet minder afhankelijk worden van olie en meer bekend komen te staan als toeristische locatie en cultureel walhalla. Daartoe zijn cosmetische veranderingen doorgevoerd in de wet – vrouwen mogen nu bijvoorbeeld autorijden – maar tegelijkertijd gaat de vervolging van critici door. Vrouwen hebben nog steeds een mannelijke voogd nodig en een student kreeg 34 jaar cel omdat ze activisten retweette.

Groot was daarom ook de verbazing toen begin dit jaar bleek dat wereldvoetbalbond FIFA onderhandelde met Saudi-Arabië over het sponsoren van het WK voetbal voor vrouwen, dat deze zomer plaatsvindt. De organiserende landen Australië en Nieuw-Zeeland lieten de FIFA weten niet gediend te zijn van Saudisch sponsorschap. De deal kwam er uiteindelijk niet.

De draai van Mickelson

Omtrent de nieuwe LIV-golftour klonk vorig jaar eenzelfde soort kritiek. Dat weerhield veel spelers er niet van voor het lucratieve Saudische bod te vallen. Phil Mickelson, 45-voudig toernooiwinnaar op de PGA Tour, noemde de Saudiërs eerst ‘beangstigende motherfuckers’ die mensenrechten aan de kant schuiven, met als ultiem voorbeeld de moord op Khashoggi. Vlak daarna bood hij zijn excuses aan voor zijn ‘roekeloze opmerkingen’. Dat hij mensen had ‘beledigd’ speet hem ‘ten zeerste’. Een paar maanden later tekende hij bij LIV.

Andere grote namen die de overstap maakten, waren Dustin Johnson en Brooks Koepka, beiden ooit nummer 1 van de wereld, en Bryson DeChambeau en Sergio Garcia. In totaal liep een derde van de top 150 van de PGA Tour over naar LIV Golf.

Er waren ook weigeraars. Tiger Woods zou een bod van meer dan 700 miljoen dollar hebben afgeslagen, aldus Greg Norman, voormalig Australisch topgolfer en topman van LIV Golf. De Noord-Ier Rory McIlroy liet zich erg negatief uit over LIV Golf, onder meer vanwege de Saudische mensenrechtenschendingen, en werd de leider van het PGA-verzet tegen de Saudische tour.

PGA-golfers waren niet op de hoogte

PGA Tour heeft het in een verklaring over “een historische dag, voor het spel dat we allemaal kennen en liefhebben, na twee jaar van disruptie en afleiding”, maar het is de vraag of de spelers die LIV Golf bewust hebben afgewezen daar ook zo over denken. Verschillende spelers reageerden verbolgen, ook omdat ze van tevoren niet wisten van de fusie. “Ik voel me verraden”, aldus Wesley Bryan op Twitter. Collega en tweevoudig major-winnaar Collin Morikawa reageerde spottend: “Ik hou ervan om het ochtendnieuws op Twitter te vernemen.”

Voormalig Bin Salman-criticus Phil Mickelson was wel positief: “Geweldige dag vandaag.” Datzelfde geldt voor ex-president van de VS en capslockfanaat Donald Trump, op wiens golfbanen vorig jaar twee LIV-toernooien werden gespeeld. Hij reageerde op zijn eigen sociale medium Truth Social: ‘GEWELDIG NIEUWS VAN LIV GOLF. EEN GROTE, PRACHTIGE EN GLAMOUREUZE DEAL VOOR DE PRACHTIGE WERELD VAN GOLF.’