‘Veel mensen die normaal geld terugkrijgen van de belastingen, zullen nu moeten bijbetalen’

Wanneer tax-on-web begin mei open gaat, staat veel landgenoten een verrassing te wachten. 1.382.000 werknemers, ruim 1 op de 3, kregen vorig jaar minstens één dag een tijdelijke werkloosheidsuitkering. Zij kregen daarbovenop nog een (tijdelijke) gunst van de fiscus. Maar de afrekening volgt, en loopt in sommige gevallen gevoelig op. Zeker voor de 1 op 3 die minder dan een maand niet konden werken.

Geen éxtra belastingen

Tijdelijk werklozen zullen na het bizarre jaar 2020 geen eurocent extra belastingen betalen. Ze moeten enkel inhalen wat er te weinig ingehouden is op het hoogtepunt van de crisis.

“Tijdens de eerste lockdown is beslist: we gaan ervoor zorgen dat de mensen nú netto meer overhouden”, legt Pieter Debbaut uit. Hij is hoofdredacteur van Belastinggids en fiscaal expert bij hr-dienstverlener Liantis. “Maar eigenlijk is er aan het belastingtarief niets veranderd.”

De angel zit hem in de bedrijfsvoorheffing: een voorschot op de personenbelasting die we telkens in de lente van het jaar nadien afrekenen. Het is de bedoeling dat doorheen het jaar genoeg wordt ingehouden van lonen en uitkeringen om bij de aangifte niet te moeten bijbetalen, noch terug te krijgen.

Maar met een aangiftebiljet dat ruim 800 vakjes telt is dat zelden het geval. En in een jaar getekend door een record qua tijdelijke werkloosheid zeker niet (zie de onderstaande tabel).

Vast tarief van 15%

Om het inkomen van tijdelijk werklozen op peil te houden, koos de vorige regering ervoor een vast tarief van 15% bedrijfsvoorheffing in te houden. Voordien was dat 26,75%. Voor gewone werkloosheidsuitkeringen geldt 10,09%, voor loontrekkenden geldt een progressief tarief dat oploopt tot boven 40% naarmate ze meer verdienen.

Als het tarief dat ‘aan de bron’ wordt ingehouden niet klopt, beïnvloedt dat het resultaat in uw belastingbrief. Achteraf wordt namelijk rekening gehouden met alle inkomsten van een volledig jaar, waar sommigen dus meer dan 40 procent op worden belast.

“Uitkeringen worden meer belast naarmate je meer andere inkomsten hebt, het maakt niet uit welke”, licht Debbaut toe. “Daarom zijn de grootste gevolgen voor mensen die heel kort tijdelijk werkloos waren, en de rest van het jaar goed verdienden. Zij hadden die verlaagde bedrijfsvoorheffing niet nodig. Veel van die mensen zijn gewoon om elk jaar terug te krijgen, en zullen deze keer mogen bijbetalen.”

Ook het kabinet Financiën heeft simulaties gemaakt, die bevestigen dat de impact op lage lonen en langdurig tijdelijk werklozen globaal genomen klein is. Wie drie of zes volle maanden thuis zat, ziet in sommige gevallen zelfs een klein positief effect vergeleken met een normaal werkjaar. “Mensen met een laag inkomen en veel technische werkloosheid blijven gespaard”, bevestigt Debbaut. “Het verlaagde tarief ligt in de buurt van het definitieve tarief.”

13.000 euro aan uitkeringen

In ons eerste voorbeeld (zie tabel) gaan we uit van iemand die in de eerste lockdown acht weken lang één dag tijdelijk werkloos was. Het tweede voorbeeld gaat op voor iemand die 20 dagen thuis zat: denk aan iemand die de eerste lockdown halftijds niet mocht werken, iemand die enkele maanden slechts viervijfden werkte, of één volle maand werkloos was.

Het extreme voorbeeld geldt voor mensen uit de evenementensector of de horeca, die geen werk meer kregen sinds het begin van de eerste lockdown. Zij misten 165 van de ongeveer 230 werkdagen die ze normaal hadden gewerkt. Daar valt de bescherming van de lage lonen het meest op. Met een iets hoger dan gemiddeld loon is het bedrag daar het hoogst, maar die persoon heeft wel meer dan 13.000 euro aan uitkeringen ontvangen.