Spelers als Google, Facebook en Amazon zijn economische giganten geworden, maar de belastingregels zijn nog niet aangepast aan online bedrijven die wereldwijd opereren, maar in veel landen geen of hooguit een kleine vestiging hebben. Zo gelden de huidige belastingregels niet voor winsten uit bijvoorbeeld de verkoop van gebruikersgegevens.

“Zwart gat”

Het gevolg: momenteel is het gemiddelde effectieve belastingtarief van digitale bedrijven de helft van het tarief dat bedrijven in de traditionele economische sectoren betalen. “Dit is een zwart gat dat alleen maar groter dreigt te worden en de overheidsfinanciën van de lidstaten van de Europese Unie kan ondermijnen”, zo kondigde eurocommissaris voor Economische en Financiële Zaken Pierre Moscovici de voorstellen aan.

De Commissie legt twee voorstellen op tafel. Op korte termijn bepleit ze een voorlopige belasting die de lidstaten alvast toelaat om activiteiten te belasten die nu niet worden belast. Het gaat om inkomsten uit de verkoop van online advertentieruimte en de verkoop van gegevens die gegenereerd worden uit informatie van de gebruikers (Facebook, Google,...), en uit intermediaire activiteiten die gebruikers met elkaar in contact brengt en hen toelaat producten en diensten te verkopen (Uber, Airbnb,...).

5 miljard per jaar

De belasting zou worden geïnd door de lidstaten waar de gebruikers zich bevinden. Als de belasting wordt toegepast tegen een tarief van 3 procent, kan volgens de Commissie al vijf miljard euro per jaar aan inkomsten worden gegenereerd door de lidstaten. Het voorstel vermijdt een lappendeken van verschillende nationale regels en viseert niet de start-ups, maar de grote spelers: bedrijven die jaarlijkse omzet van minstens 750 miljoen euro, waarvan minstens 50 miljoen in de EU.

Op langere termijn verkiest de Commissie een oplossing die ervoor zorgt dat winsten worden geregistreerd en belast op de plaats waar er sprake is van aanzienlijke interactie tussen bedrijf en de gebruiker via digitale kanalen. Het bedrijf hoeft daarvoor niet fysiek aanwezig te zijn in de lidstaat. Voor die “digitale aanwezigheid” heeft de Commissie enkele criteria uitgewerkt. Ze geldt van zodra het bedrijf meer dan 7 miljoen euro jaarlijkse inkomsten heeft in een lidstaat, meer dan 100.000 gebruikers telt, of meer dan 3.000 contracten in een jaar afsloot voor onlinediensten met gebruikers.

De Commissie hoopt dat die maatregel voor digitale bedrijven kan opgenomen worden in een gemeenschappelijke Europese belastbare basis voor de vennootschapsbelasting (CCCTB). Dat voorstel, dat volgens de Commissie moet verzekeren dat multinationals belastingen betalen op de plaats waar ze waarde creëren, zorgt echter al jaren voor grote onenigheid tussen de lidstaten, die in fiscale zaken met unanimiteit moeten beslissen.

Handelsoorlog met VS

Het laat zich raden dat landen als Ierland en Luxemburg, de Europese thuishavens van respectievelijk Facebook en Amazon, ook in dit digitale dossier het verzet zullen aanvoeren. Andere landen zijn beducht voor een nieuw front in de sluimerende handelsoorlog met de Verenigde Staten. De helft van de 120 tot 150 bedrijven die getroffen zouden worden door de tijdelijke omzetbelasting zijn van Amerikaanse origine. Minister van Financiën Steven Mnuchin liet vorige week al verstaan dat “de VS zich krachtig zullen verzetten tegen voorstellen van eender welk land om digitale bedrijven te viseren” met een speciale belasting.

De grote lidstaten willen dan weer niet wachten op een internationale consensus binnen de Oeso. “We mogen geen twee keer verliezen. We hebben geen Europese wereldspelers en tegelijkertijd openen we onze markt voor Amerikaanse bedrijven zonder belastingen te heffen. We kunnen geen eeuwen wachten op de Oeso”, zo observeerde een Europese diplomaat. Vooral de Franse president Emmanuel Macron profileert zich al maanden als een fervent voorstander. Ook België zou welwillend tegenover het initiatief staan. De Europese staatshoofden en regeringsleiders zullen het dossier donderdagavond een eerste keer bespreken tijdens een top in Brussel.

N-VA: “Willen voorstel bestuderen”

In het Europees Parlement reageren de meeste fracties alvast positief. Ook N-VA-Europarlementslid Sander Loones, gekant tegen een gemeenschappelijke belastbare basis voor de vennootschapsbelasting, staat ervoor open. “Idealiter vinden we internationale overeenstemming om de belastingregels aan te passen aan het digitale tijdperk. Indien we in de Oeso geen consensus vinden, is er iets te zeggen voor gezamenlijke afspraken in Europa over wat te doen met digitale activiteiten. We zullen daarom de voorstellen van de Commissie bestuderen.”