Ondermijnt thuiswerken vertrouwen tussen werknemers onderling?

Nederland staat blijkbaar te trappelen om weer op vakantie te gaan. Of naar de kroeg, het restaurant en het voetballen. Al deze geneugten zijn primaire levensbehoeften geworden. Ze zijn zo verslavend dat de ontwenningsverschijnselen heviger of tenminste langduriger zijn dan die van crack.

Maar over de terugkeer naar de werkplek hoor je bijna niemand. Dat is iedereen probleemloos ontwend. Toen de pandemie vorig jaar maart uitbrak, stonden de kantoren van de ene op de andere dag zo goed als leeg en zat iedereen thuis in een pyjama of joggingbroek achter de keukentafel. Werkgevers haastten zich om laptops en bureaustoelen beschikbaar te stellen. Maar nu de pandemie over haar hoogtepunt heen is, kruipen de loonslaven niet massaal weer in de trein of sluiten aan in de file. Terwijl horeca-uitbaters, reisbureaus en voetbalclubs elk journaal hun stemmen verheffen, is er geen werkgever die smeekt om zijn personeel terug op kantoor te krijgen.

Misschien is gebleken dat de virtuele werkplek goed is voor de productiviteit. Maar afgezien van enquêtes onder de werknemers zelf, is daar weinig bewijs voor. In het begin riepen bankbestuurders nog weleens dat hun employees thuis meer leningen afsloten dan daarvoor op kantoor, ondanks de stoorzenders van thuiswerkende partners en kinderen. En als iemand af en toe in werktijd naar de kapper ging of een uiltje knapte werd dat ruimschoots gecompenseerd door het wegvallen van het nutteloze woon-werkverkeer.

Blijkbaar rijzen er nu twijfels. Uit onderzoek van businesschool Insead en Harvard onder bedrijven in de professionele dienstverlening, olie en gas, financiën, zorg en en ict blijkt dat het enthousiasme over thuiswerken flink is getaand. Werkgevers zien dat de bedrijfscultuur afbrokkelt en het moreel daalt. Thuiswerk leidt tot minder betrokkenheid, meer verloop en minder innovatie. Hubstaff, aanbieder van tijdregistratietools voor werken op afstand, zag de omzet verviervoudigen omdat werkgevers meer informatie willen wat zich op de thuiswerkplek afspeelt.

Het grote probleem is niet alleen afnemend vertrouwen van de bazen in hun werknemers maar ook van dat van werknemers onderling.  Voor een effectieve organisatie moeten mensen geloven dat ook anderen hun uiterste best doen. Werken op afstand maakt het moeilijker om hiervoor een bevestiging te krijgen. Mensen hebben informatie nodig wat collega’s doen, waarom ze het doen en of ze het zullen blijven doen. En dat lukt beter face to face dan op afstand. Wie nooit meer de lege pizzadoos ziet van de collega die de hele avond heeft doorgewerkt, is ook zelf minder gemotiveerd. Monitoring van het personeel met nieuwe technieken is geen oplossing, aldus het onderzoek. Werknemers op afstand vinden altijd gaten in het systeem om zich daaraan te onttrekken.

Verwacht wordt dat thuiswerken zal blijven. Als het aan de werknemers ligt wel. En als de werkgevers het niet willen, zullen ze de zweep moeten hanteren.

Het is tenslotte geen vakantie.