Luchtmachtchef Vansina "op de hoogte" van Lockheed-studies
Generaal-majoor van de luchtmacht Frederik Vansina was op de hoogte van het bestaan van de twee memo's van de Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed-Martin over een mogelijke levensduurverlenging van de Belgische F-16's. Dat zei de luchtmachtbaas woensdag in de commissie Defensie in de Kamer. Vansina zei wel de studies "nooit te hebben gezien".
"Ik heb ze niet gezien, maar ik was wel op de hoogte", bevestigde Vansina woensdag in de commissie, op de tweede dag van de hoorzitting over de vervanging van de F-16's. Vorige week zat het parlement al eens een hele dag samen om mensen uit de legertop aan de tand te voelen over de mogelijke levensduurverlenging van de F-16's.
Ter herinnering: de documenten van Lockheed-Martin dateren van april 2017 en februari van dit jaar en toonden – met veel voorbehoud – aan dat er mogelijkheden bestaan om de levensduur van de F-16's nog te verlengen. De regering had toen al beslist dat de verouderde vliegtuigen de deur uit moeten en ze te vervangen door 34 gevechtsvliegtuigen van de nieuwste generatie. Kostenplaatje: 3,6 miljard euro. De informatie geraakte echter nooit tot bij legertopman Marc Compernol of minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA).
Vansina wist dus van die studies af, maar hij kreeg ze nooit te zien, zei hij dinsdag. Hij nam in juli 2016 naar eigen zeggen wel telefonisch contact op met een verantwoordelijke van Lockheed, waarin hij duidelijk maakte dat hij de "positie van Lockheed niet begreep". De Amerikanen hadden toen aan Defensie voorgesteld om een mogelijke levensduurverlenging te bestuderen, terwijl die zelfde vliegtuigbouwer ook één van de kandidaten voor de vervanging - de F-35 - bouwt.
'Ik kan me niet herinneren dat ik ooit een voorkeur voor de F-35 heb uitgesproken'
De luchtmachtbaas benadrukte nog dat hij nooit met zoveel woorden heeft gezegd dat hij een voorkeur heeft voor de F-35. "Ik kan me niet herinneren dat ik ooit een voorkeur voor de F-35 heb uitgesproken. Wel dat we het zullen doen met wat de regering beslist", zei hij. "Alle toestellen hebben voor- en nadelen."
In die context benadrukte Vansina dat de F-16's het vanaf 2030 hoogstwaarschijnlijk niet meer kunnen opnemen tegen modernere dreigingen - bijvoorbeeld vanuit Rusland - die steeds sterker worden. De Belgische F-16's behoren tot de "meest verouderde toestellen van dat type ter wereld", klonk het.
Moeilijk momentje voor Van de Voorde
Ook luitenant-generaal Claude Van de Voorde, Vansina's voorganger en in een vorig leven kabinetchef van Vandeput, werd aan de tand gevoeld. Hij kreeg het even zwaar te verduren toen sp.a-Kamerlid Dirk Van der Maelen vroeg of hij ooit zijn voorkeur had geuit voor de F-35. Van de Voorde ontkende dat, waarop Van der Maelen een mail van de luitenant-generaal voorlas uit 2013. "Wat is het alternatief als het geen F-35 wordt? De Gripen? De Rafale? Is het dat wat we willen? En de nieuwe F-16 mag voor mij ook aan dat lijstje worden toegevoegd", zou er in de mail hebben gestaan aldus De Standaard.
Naar verluidt werd Van de Voorde even van zijn stuk gebracht door die mail, maar verdedigde hij zich door te zeggen dat hij toen nog niet over alle informatie beschikte en dus een onvolledig oordeel maakte.
Opvallend is dat Van de Voorde beweert niet op de hoogte te zijn geweest van de vervangingsprocedure voor de F-16's. Volgens de voormalige kabinetchef van Vandeput zou hij afgesproken hebben met de minister om zich niet te mengen in het dossier, zo melden De Standaard en VRT.