Lockdown duwt Nederland terug in recessie, maar optimisme over rest van 2021

De door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekende krimp van 0,5 procent heeft alles te maken met de lockdown van de afgelopen maanden. Die was langer en strenger dan vorig jaar, toen Nederland in de greep was van de eerste coronagolf. 

Hierdoor is de economie opnieuw in een recessie beland. Daarvan is sprake als de economische activiteit twee kwartalen aaneen terugloopt. In het laatste kwartaal van 2020 daalde het bbp ook al licht, met 0,1 procent. In het eerste kwartaal van dit jaar was het bbp 2,8 procent kleiner dan een jaar eerder.

Schoenen en auto’s

Vooral huishoudens deden het noodgedwongen zuinig aan. Gemiddeld besteedden ze 3,5 procent minder dan in de laatste maanden van 2020. Mensen gaven niet alleen wederom veel minder uit aan horeca of uitstapjes, maar ook op zaken als kleding, auto’s en woninginrichting werd beknibbeld. Vooral in januari en februari kromp de consumptie hard, met dubbele cijfers. In maart ging het al beter. Toen mochten winkels hun deuren weer openen.

De verschillen tussen economische sectoren blijven groot. Terwijl sommige bedrijven het water aan de lippen staat, noteren andere hoge winsten. ‘Het zijn opnieuw de usual suspects die het veel slechter hebben gedaan’, zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen in een toelichting. ‘Denk aan de cultuur, recreatie, horeca en reisbureaus.’ Met de industrie gaat het daarentegen veel beter. Daar wordt ook weer flink geïnvesteerd. Ook de export trekt aan.

Opmerkelijk genoeg daalt volgens het CBS de ‘productie’ in de gezondheidszorg, waaronder de ziekenhuizen. Die liggen vol met coronapatiënten. Maar andere behandelingen – waar wellicht een hoger prijskaartje aan hangt – worden massaal uitgesteld.

Herstel breekt aan

Waar het CBS terugblikkend donkere wolken ziet, wordt voor de komende kwartalen zonneschijn verwacht. ‘Het lijkt er op dat de herstelfase van de Nederlandse economie aanbreekt’, aldus econoom Van Mulligen. 

In de Verenigde Staten, waar een veel groter deel van de bevolking al gevaccineerd is, draait de economie als een tierelier. De biljoenen aan investeringen van president Biden in onder meer infrastructuur, zullen dat feest verder opzwepen. 

Ook in Nederland kan het hard gaan als de pandemie eenmaal onder controle is, voorspelden het Centraal Planbureau en De Nederlandsche Bank de afgelopen maanden. Op de spaarrekeningen van Nederlandse huishoudens staat inmiddels een recordbedrag van bijna 400 miljard euro. Een deel daarvan kan gaan rollen, nu consumenten weer op vakantie mogen, de musea en pretparken van het slot gaan en de terrassen langer open blijven.

Werkloosheid

Ook in het bedrijfsleven groeit het optimisme. Voor het eerst sinds het uitbreken van de coronapandemie zijn iets meer ondernemers (voorzichtig) positief dan negatief. 

Dat vertrouwen in de toekomst vertaalt zich onder meer in extra banen. Afgelopen kwartaal waren er zeker 50 duizend werklozen minder dan in de laatste drie maanden van 2020. Daarmee is de arbeidsmarkt nog niet volledig hersteld van de coronacrisis, maar de klap valt voorlopig minder zwaar uit dan gevreesd.

De bbp-cijfers zeggen overigens weinig over de vraag of de kwaliteit van leven van Nederlanders is toe- of afgenomen. Woensdag brengt het CBS nieuwe statistieken over deze ‘brede welvaart’. Daarbij wordt ook gekeken wordt naar zaken als ongelijkheid, criminaliteit en klimaatverandering.