Wetenschappers zijn eruit: er leven 50 miljard vogels op aarde

De meest voorkomende soorten, die in aantal meer dan een miljard scoorden, zijn de huismus (1,6 miljard), die in vele delen van de wereld wordt aangetroffen, de spreeuw (1,3 miljard), de boerenzwaluw (1,1 miljard) en de ringsnavelmeeuw (1,2 miljard). Die laatste lijkt op ‘onze’ stormmeeuw, en is een algemene verschijning in Noord-Amerika.

De wetenschappers, die hun bevindingen publiceerden in het Amerikaanse wetenschappelijk tijdschrift PNAS, komen tot die schatting door professionele, wetenschappelijke tellingen te combineren met die van zogeheten burgerwetenschap op de website eBird – een internationale equivalent van het Nederlandse Waarneming.nl – waarop vogelaars honderden miljoenen waarnemingen hebben ingevoerd. Zo ontwikkelden zij een algoritme dat de omvang van populaties van bijna alle vogelsoorten zou moeten schatten, mede op basis van de ingeschatte dichtheid van die populaties. De uitkomst van die tellingen leidde tot de inschatting van de onderzoekers dat er ongeveer zes keer zoveel vogels als mensen op de wereld leven.

Ook stelden de onderzoekers vast dat er relatief weinig soorten zijn die in grote aantallen voorkomen, terwijl een relatief groot aantal soorten zeldzaam is.

Burgerwetenschap

In hun publicatie erkennen de onderzoekers dat hun telling onzekerheden bevat en niet compleet is. Zo inventariseerden zij zo’n 9.700 vogelsoorten, zo’n 92 procent van het totale aantal bestaande vogelsoorten. Dat aantal wordt, afhankelijk van de taxonomische indeling die je hanteert, geschat op ongeveer 11 duizend.

Ook realiseren zij zich dat burgerwetenschap niet altijd even exact is. Zo houden de onderzoekers er rekening mee dat vogelaars vooral uit zijn op zeldzaamheden en bijzondere waarnemingen, waardoor een oververtegenwoordiging in dit onderzoek kan ontstaan. Ook worden sommige vogelsoorten zo weinig gezien of gemeld, dat ze ook in dit onderzoek ondervertegenwoordigd zijn.

De onderzoekers geloven dat de kwaliteit en betrouwbaarheid van ‘burgerwetenschap’ in de toekomst alleen maar zal verbeteren, waardoor hun toekomstige schattingen eveneens aan exactheid zal winnen.

Evolutie, ecologie en natuurbehoud

Hun onderzoek kan volgens de wetenschappers nuttig blijken bij fundamentele vragen over ecologie en evolutie. Zoals de invloed van de mens op vogelpopulaties en de vraag welke vogelsoorten de meeste bescherming verdienen. ‘Het volledig begrijpen van hoe en waarom vogelsoorten tot hun huidige populatiegrootte kwamen, zal van het grootste belang zijn voor de toekomstige studie van evolutie, ecologie en natuurbehoud’, schrijven de onderzoekers.

Het is niet voor het eerst dat wetenschappers proberen het aantal vogels op de wereld in kaart te brengen. De uitkomsten verschillen nogal, wat aangeeft hoe moeilijk het is. In 1997 kwamen twee Britse onderzoekers tot de schatting van tussen de 200 en 400 miljard individuele vogels. De Australische onderzoekers schrijven dat grote verschil toe aan het hanteren van een andere methodiek. De Britse onderzoekers zouden de populatiedichtheid van alle vogelsoorten gelijk hebben geschat, terwijl de Australische wetenschappers die voor elke vogelsoort afzonderlijk bekeken.