Al 8.070 dagen wachten we op de tocht der tochten

Afgelopen weekend zag ik een documentaire op Arte over het Baikalmeer in Siberië. Het ijs was er zo dik dat de mensen zich voortbewogen in personenauto’s en kleine trucks. Ik dacht meteen: Elfstedentocht, bofkonten die Russen! Van een Russische variant op de Elfstedenkoorts bleek geen sprake. Er werd wel fanatiek gevist. Maar pas nadat men met motorzagen een schacht in de meer dan een meter dikke ijsvloer had gemaakt. Ik zag ze zitten, urenlang, bij min 25, en kreeg het koud voor de televisie.

Wodka, al dan niet het product van huisvlijt, werd royaal als dopingmiddel ingezet. Sommigen hadden ter afsluiting van een fijne sportdag een mobiele, hout gestookte sauna met zich meegesleept. Flink dampen eerst, en dan het water in. Heel gezond, maar mijn hart sloeg over bij de aanblik.

Sporthistoricus Jurryt van de Vooren presenteert vandaag het boek 8070 dagen - Wachten op de Elfstedentocht. Het is een confronterende titel. Dus we wachten al 8.070 dagen op de tocht der tochten. Met andere woorden, het oer-schaatsen wordt ons al heel lang door de neus geboord. En met de feitelijke opwarming van de aarde houd ik er sterk rekening mee dat er aan die 8.070 dagen een oneindig veelvoud zal worden toegevoegd.

Jurryt schat de kansen op een volgende Unox-eruptie iets hoger in. ‘Ik heb er geen enkel wetenschappelijk bewijs voor, maar op gevoel zeg ik: ja, natuurlijk komt er nog één. We moeten de hoop niet verliezen.’

Nog één dan. Vooruit.

Uit mijn jeugd herinner ik me het wedervaren van Jan Roelof Kruithof. Elk jaar weer bereidde hij zich voor op een Elfstedentocht die maar niet wilde komen. De opwarming was nog geen issue, hoewel met de kennis van nu duidelijk is dat sinds de industriële revolutie een hoogcalorisch kacheltje is ontstoken. Bij gebrek aan winters prepareerde Kruithof zich in een vriescel, tussen de karkassen van varkens en koeien.

Alternatieve Elfstedentochten in den vreemde won hij bij de vleet. Maar ja, dat was op exotische plekken waar altijd ijs ligt, dus dat was halve eer. In 1985 kon hij dan eindelijk van de start gaan in de enige echte Friese Elfstedentocht, de dertiende om precies te zijn. Kruithof liep tegen de vijftig, maar gold nog altijd als grote kanshebber.

Het mag erop lijken dat de laatste twee zinnen van Wikipedia zijn geplukt. Deels is dat ook zo. Ik zocht de data bij het drama.

Nu letterlijk geciteerd van Wikipedia: ‘Door een valpartij bij het klunen in Kimswerd verloor hij echter aansluiting bij de kopgroep, en werd uiteindelijk twaalfde’.

Ik herinner me dat klunen bij Kimswerd. Daar verloor een man het van zichzelf, van de koorts, en van de kosmos.