EU-Commissie zet deur open voor prijsplafond op gas en wil stresstests op kritieke infrastructuur, "Kremlin heeft agressie naar nieuw niveau geëscaleerd"

Met een prijsplafond zou de Europese Unie aan gasproducenten laten weten niet boven een bepaalde maximumprijs te willen betalen voor gas. Onder meer ons land pleit al langer voor zo'n maatregel op Europees niveau, maar andere lidstaten - waaronder Duitsland - en ook de Commissie waren geen voorstander.

De Commissievoorzitter opent nu dus toch de deur voor een prijsplafond. Ze stelt naar eigen zeggen vast dat er sinds maart meer landen openstaan voor de maatregel, "en we zijn intussen beter voorbereid". Von der Leyen wijst er wel op dat de maatregel goed moet uitgetekend worden zodat de bevoorrading niet in het gedrang komt, een vrees van tegenstanders van de maatregel. En het moet ook een tijdelijk plafond zijn, totdat het mechanisme van de prijsvorming op de EU-gasmarkt is aangepast. Nu wordt die prijs nogal bepaald door (Russisch) pijplijngas. "De Commissie is hier al mee bezig", aldus voorzitter Von der Leyen.

Ons land reageert voorzichtig positief op de uitspraken van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Premier Alexander De Croo (Open VLD) noemt "het een stap vooruit, maar het moet wel nog concreet worden". Overmorgen is er een bijeenkomst van de Europese regeringsleiders waar het thema zal besproken worden. "Dit is essentieel om de gasprijs te temperen. Komende dagen heb ik hierover verder overleg met mijn Europese collega's in de aanloop naar de informele energieraad", laat minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) weten.

Commissievoorzitter Von der Leyen riep de lidstaten verder op om "solidair en in eenheid" te blijven handelen. Dat kan gezien worden als een sneer naar haar landgenoot, Duits bondskanselier Olaf Scholz.

De voorzitter van de Europese Commissie kwam in haar toespraak voor het Europees Parlement ook terug op de sabotage van de Nordstream-gaspijpleidingen in de Baltische Zee. "Een ander dringend probleem", noemde Von der Leyen het. Het incident toont namelijk aan hoe kwetsbaar onze kritische infrastructuur is. Daarom komt de Commissie met een stappenplan om Europa beter te beschermen.

Voorzitter Von der Leyen pleit onder meer voor stresstests van de kritische energie-infrastructuur en van de digitale infrastructuur (denk aan onderzeese telecommunicatiekabels). "We moeten kijken of en waar we zwakke plekken hebben en ons zo beter voorbereiden", zei Ursula von der Leyen. Ze wees ook op toezicht via satellieten om potentiële bedreigingen te detecteren en op een betere samenwerking met de NAVO en  de Verenigde Staten.

Op dit moment is overigens nog niet geweten wie er achter de sabotage van Nordstream zit. Maar los daarvan is het voor Commissievoorzitter Ursula von der Leyen duidelijk: "Het Kremlin heeft sinds we elkaar voor het laatst zagen (haar beleidsverklaring in het Europees Parlement van drie weken geleden, red.) de agressie naar een nieuw niveau geëscaleerd. Poetin heeft de eerste mobilisatie sinds de Tweede Wereldoorlog gelanceerd. Hij gebruikt valse referenda om internationale grenzen met geweld te veranderen. En sinds vele maanden gebruikt hij energie als een wapen".

Intussen hebben de Europese lidstaten in het licht van die escalatie ook een nieuw (achtste) sanctiepakket goedgekeurd, een week nadat de Europese Commissie het heeft voorgesteld. Er komt een prijsplafond op Russische olie, de export naar en import vanuit Rusland wordt verder ingeperkt en de Europese sanctielijst wordt uitgebreid. Op de import van Russische diamanten komt er geen verbod.