Daar zijn de ‘granfluencers’: hoe TikTok onder senioren in opmars is

De tijd dat TikTok uitsluitend een speeltuin voor tieners en twintigers was, lijkt al achter ons te liggen. De pas uitgbrachte studie ‘Not too Old for TikTok’ van assistent-professor Reuben Ng (Yale) laat zien hoe ook ouderen steeds vaker de weg vinden naar het medium. “Vaak beginnen familieleden uit interesse om te zien wat de kinderen of kleinkinderen daar posten”, zegt onderzoeker Tom De Leyn (UGent), die het gebruik van sociale media als TikTok bestudeert. “Zo ging dat bij Facebook, bij Instagram, en nu dus bij TikTok.” 

67 minuten per dag

De dansfilmpjes en vele challenges die TikTok zo populair maken, bleken tijdens de lockdowns een aangename afleiding voor jong én oud. En eens je op TikTok zit, blijkt het een erg verslavend medium. De nieuwste Digimeter, het jaarlijkse onderzoek van Imec naar het mediagebruik bij 3.000 Vlamingen, laat bijvoorbeeld zien dat de gemiddelde TikTok-gebruiker 67 minuten per dag op het medium spendeert. Dat is meer dan het dubbele als bij andere apps. 

TikTok is dan ook een springlevend universum waar nieuwe formats voor comedy of entertainment ontstaan, maar net zo goed een plek waar u nieuws kunt verzamelen. “Heel wat jongeren volgen het proces tussen Amber Heard en Johnny Depp bijvoorbeeld deels op TikTok", aldus De Leyn. “Dan worden ouderen natuurlijk ook benieuwd naar wat zich allemaal op dat medium afspeelt.”

Zelfspot

Toch gebruiken ook oudere gebruikers TikTok niet alleen om eindeloos door de feed te scrollen. Nee, steeds meer worden ze ook zelf actieve gebruikers. De studie van Reuben Ng laat zien dat oudere gebruikers van TikTok net de draak steken met stereotype ideeën over ouderdom. Met zelfspot grappen ze over hun nakende verhuis naar het woon-zorgcentrum of hun symptomen van beginnende dementie. Anderen, zoals de 82-jarige Duitse influencer Erika Rischko, laten dan weer zien hoe ze met sprekend gemak fitnesschallenges winnen van mensen die nog niet half zo oud zijn. “We wisten al hoe jongeren zich op TikTok graag afzetten tegen de stereotypes die boomers over hen uiten, zoals dat ze te woke of gevoelig zouden zijn”, zegt De Leyn. “Nu het medium een breder publiek bereikt, zie je dus ook hoe dat in de omgekeerde richting gebeurt.” 

In sommige video’s uiten oudere influencers zelfs expliciet hun ongenoegen over ‘ageism’: de discriminatie en haat die ze als oudere gebruikers soms krijgen op TikTok. Het toont maar aan welke spanning ontstaat als oudere leeftijdsgroepen hun weg vinden naar de media die jongeren zien als hun speelterrein. “Je zag dat bij zowel Facebook en Instagram jongeren weggingen of naar alternatieven zochten eens hun ouders zich ook op die platformen begaven”, zegt De Leyn. “Voor TikTok is dat nog te vroeg om te zeggen, maar het is spannend om te zien welke richting het daar zal uitgaan.”