Wij in Nederland hebben onze problemen, maar elders zijn ze groter

Een 20-jarige man uit Guinee had zich vastgeklampt aan de as van een bus die van Brussel naar Engeland zou rijden; voor zijn gevoel was hij misschien dichtbij zijn bestemming, maar het werd zijn einde. Een buschauffeur uit tegengestelde richting zag voeten onder de bus uitsteken en waarschuwde zijn collega, waarop die remde en de verstekeling de dood vond – ik neem tenminste aan dat dat werd bedoeld met het woord ‘geplet’.

Eén dode meer: de teller die de organisatie United for Intercultural Action bijhoudt, kon van 34.361 naar 34.362. Zoveel mensen kwamen de afgelopen 25 jaar om het leven bij hun poging een nieuw bestaan te beginnen in Europa. De meesten op zee, maar ook in detentiekampen, asielcentra, politiebureaus, afgesloten vrachtwagens. The Guardian publiceerde de complete lijst, een bijlage van 56 pagina’s. Enkele doden werden eruit gelicht en beschreven in korte profieltjes. 

Onder hen Alan Kurdi, het Syrische jongetje van drie jaar oud dat aanspoelde op een Turks strand en wiens foto de hele wereld overging. Maar ook Rubel Ahmed, een 26-jarige man uit Bangladesh die als kok in Britse restaurants werkte om zijn ouders in staat te stellen hun hut te veranderen in een stenen woning. Zijn verblijfsaanvraag werd afgewezen en hij hing zich op in de cel van een uitzetcentrum.

Ik weet het: het beschrijven van deze bittere verhalen is gemakkelijker dan het formuleren van een evenwichtig migratiebeleid. Maar in een tijd waarin vluchtelingen en migranten door politieke leiders worden weggezet als besmettelijk ongedierte dan wel profiteurs op zoek naar gratis neus- en borstcorrecties, is het goed te laten zien om wie het in werkelijkheid gaat. Wat niet wil zeggen dat er geen rotzakken tussen kunnen zitten, maar dat schijnt bij autochtonen ook voor te komen.

Politieke en morele nederlaag

Eigenlijk is het merkwaardig dat Europa nu, drie jaar na de relatief grote vluchtelingenstroom uit vooral Syrië, politiek gezien op ontploffen staat. Toen kwamen anderhalf miljoen mensen deze kant op, dit jaar gaat het tot dusver om 40.000. Maar het falen van Europa als gemeenschap van landen die lasten en lusten delen, leidt met vertraging tot een Duitse regeringscrisis-in-slow-motion en een woedend Italië, dat overigens in 2015 bij monde van premier Renzi al waarschuwde: “Als dit jullie Europa is, mogen jullie het houden”.

Als de EU hierop vastloopt – en dat is niet denkbeeldig gezien de Midden-Europese blokkades en de tegenstelling tussen Noord en Zuid – betekent dat een grote politieke en morele nederlaag. Politiek, omdat wantrouwen en onenigheid bij zo’n belangrijk onderwerp al het werk van de unie ernstig zal schaden. Moreel, omdat mensen zullen blijven komen en het beschamend is dat wij niet in staat zijn hen fatsoenlijk te behandelen. Er zijn wereldwijd 68 miljoen ontheemden, meldden de VN deze week. Van hen wordt 85 procent in de eigen regio opgevangen. Wij hebben onze problemen, maar elders zijn ze groter.

Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de 'keiharde nuance' en het 'onverbiddelijke enerzijds-anderzijds' preekt. Lees hier eerdere afleveringen.  

Lees ook: In 2017 steeg het aantal vluchtelingen wereldwijd gemiddeld met 44.000 per dag

Het aantal vluchtelingen wereldwijd is voor het zesde jaar op rij toegenomen. In 2017 telde de wereld 68,5 miljoen ontheemden, zo blijkt uit een rapport van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR dat maandag werd gepubliceerd in de aanloop naar Wereldvluchtelingendag.