Direct naar artikelinhoud
InterviewMonica Valverde

De Braziliaanse Monica Valverde verloor in een maand twee familieleden aan covid: ‘Bolsonaro heeft ze vermoord’

De begraafplaats Vila Formosa in São Paulo, net buiten de stad, ligt vol met coviddoden.Beeld AP

Monica Valverde raakte deze maand een oom en een tante kwijt aan Covid-19. Hun pas bevallen kleindochter vecht voor haar leven. Als in Brazilië de vaccinatie eerder begonnen was, was het niet zover gekomen, denkt ze.

“Hij was 72, een vrolijke, sterke man, schoenmaker. Veel mensen in Petrópolis kenden hem”, schetst Monica Valverde de overleden broer van haar vader. Dat hij aan Covid-19 is overleden is eigenlijk niet te bevatten, vindt ze: “Hij dronk niet, hij leefde gezond en had geen ziektes. Een van de weinigen op die leeftijd.”

“Het begon met een schoonbroer en twee andere familieleden. Die raakten allemaal besmet”, zegt Valverde. “Zo kregen mijn oom en tante het ook. Allemaal werden ze in het ziekenhuis opgenomen, en mijn oom knapte redelijk snel op. Hij mocht naar huis. Met mijn tante ging het intussen steeds slechter. Ze werd geïntubeerd. En toen opeens werd mijn oom ook weer ziek. Hij moest opnieuw halsoverkop worden opgenomen. In het ziekenhuis ging hij heel snel achteruit. Op een vrijdag werd hij opgenomen en op zondag overleed hij. Zijn vrouw overleed een week later. Apart van elkaar, zonder afscheid te nemen.”

3.000 doden per dag

Valverde vertelt haar verhaal via een videogesprek. Ze zit in haar keuken in Petrópolis, een stad van ruim 300.000 inwoners in de bergen ten noorden van Rio de Janeiro. 54 jaar is ze, organisator van culturele evenementen, moeder van een volwassen dochter. Een energieke en gedreven vrouw. Ze is boos, omdat er in Brazilië zoveel mensen onnodig overlijden aan corona, en omdat het virus ook haar eigen familie treft. De vaccinatie is laat begonnen en verloopt traag omdat de regering te weinig vaccins heeft gekocht, en er is geen lockdown. De gevolgen zijn ernaar: het land heeft inmiddels 373.000 doden te betreuren. Het dagelijkse gemiddelde ligt de laatste week op bijna 3.000 mensen.

Monica Valverde: ‘Bolsonaro speelt het lokale gezag en de bevolking tegen elkaar uit.’

‘Er gaan hele families tegelijk dood’

“Bolsonaro heeft mijn oom en tante vermoord, omdat er geen vaccin voor hen was. Als de vaccinatie eerder begonnen was, was het misschien niet gebeurd.” Het vaccineren gaat in de meeste steden in Brazilië volgens leeftijd en op basis van risicogroepen. Valverdes eigen moeder van 73 heeft haar eerste prik al gekregen en krijgt haar tweede vandaag. Valverde zucht opgelucht. “Maar ze zijn nu pas bij 67 jaar met vaccineren, en ze hebben een hele week over 68 gedaan!”

President Bolsonaro is faliekant tegen een lockdown, vertoont zich geregeld zonder mondkapje in mensenmassa’s, en verdedigt de vrijheid van mensen die de deur uit moeten om te werken voor hun brood. Valverde: “De burgemeester van Petrópolis krijgt een lockdown niet voor elkaar omdat de ondernemers tegen zijn. De bars zijn gewoon open, er zijn illegale feesten, er gaan hele families tegelijk dood”, foetert ze. “Maar eigenlijk zou de burgemeester geld van de regering moeten krijgen om mensen in staat te stellen thuis te blijven om zich tegen het virus te beschermen. Bolsonaro speelt het lokale gezag en de bevolking tegen elkaar uit.”

Valverde maakt zich zorgen over haar ooms kleindochter (26), die ook corona heeft en die in het ziekenhuis beviel, vlak na de begrafenis van haar oom. Ze is geen uitzondering. Volgens de Braziliaanse Vereniging voor Intensieve Geneeskunde is op dit moment 52 procent van de patiënten op intensive care jonger dan 40 jaar. Valverde: “Het was een bevalling met complicaties en op het laatste moment werd besloten tot een keizersnede. Daarna wilde de dokter haar naar huis sturen, maar ze was te ziek. De familie heeft hemel en aarde moeten bewegen om haar in het ziekenhuis te houden en nu is ze geïntubeerd.” 

Het is moeilijk om contact te houden met het overbelaste ziekenhuispersoneel, verzucht Valverde. “Soms gaan er drie dagen voorbij voordat je weer eens een arts kunt spreken. Dat is voor de familie een hel.” Het laatste nieuws is dat er verbetering is, maar de ervaring leert dat het lot snel weer kan keren. “Dan heeft de baby zijn moeder nooit gekend.”

Onderzoekscommissie

Afgelopen week is in de Braziliaanse senaat  een commissie ingesteld die onderzoek moet doen naar de corona-aanpak van de regering-Bolsonaro. De oppositie had daartoe een verzoek ingediend, maar de senaatsvoorzitter, een politieke handlanger van de radicaal-rechtse Jair Bolsonaro, had daar nog geen gehoor aan gegeven om de regering uit de wind te zetten. Het Hooggerechtshof bepaalde dat de commissie moest worden ingesteld omdat er voldoende handtekeningen – meer dan een derde van de senatoren tekende – waren verzameld. 

Het onderzoek kan de positie van de president in gevaar brengen en in het meest extreme geval leiden tot zijn val. De regering wordt verweten de pandemie te hebben gebagatelliseerd en te weinig te hebben gedaan om besmetting te voorkomen.