ProRail waarschuwt huizenbouwers aan het spoor voor trillingen
Nieuwe woningen langs het spoor moeten beter worden gewapend tegen trillingen van het toenemende treinverkeer. ProRail roept gemeenten en projectontwikkelaars op maatregelen te nemen, maar dat advies wordt geregeld in de wind geslagen. ‘Het wordt niet overal gewaardeerd als wij ons vingertje opsteken’, aldus Pier Eringa, president-directeur van ProRail.
De komende decennia zal het spoor intensiever worden gebruikt voor zowel goederenvervoer als passagierstreinen. Vanwege de druk op de woningmarkt komen er bovendien steeds meer bouwprojecten dicht langs het spoor. Alleen al acht gemeenten in Zuid-Holland hebben plannen om in totaal 75 duizend woningen langs bestaande spoorlijnen te bouwen.
Nu al wonen meer dan 1 miljoen Nederlanders binnen 300 meter van een spoorweg. Van hen ervaren bijna 270 duizend mensen ernstige hinder, aldus het RIVM. De klachten variëren van irritatie en boosheid tot slechte nachtrust. Langs trajecten met zwaar goederenvervoer, zoals de Betuwelijn, klagen sommige omwonenden zelfs over scheuren in de muur.
‘Meer treinverkeer en meer nieuwbouw kan leiden tot meer overlast bij onze bestaande én nieuwe buren’, zegt Eringa van ProRail. ‘Gemeenten vinden het niet altijd prettig als we bij bouwplannen waarschuwen voor trillingen. Ze zijn bang dat de bouw duurder uitvalt, of dat de grond minder aantrekkelijk wordt. Wij steken onze vinger niet op om plannen te saboteren of te boycotten, maar om te waarschuwen. We hebben alle begrip voor de noodzaak om woningen te bouwen, maar er mag later geen misverstand over bestaan wat ProRail ervan vindt.’
Funderingen
De spoorwegbeheerder heeft sinds 2015 bij tientallen bouwprojecten aangedrongen op maatregelen om de gevolgen van trillingen te verminderen, zeker bij hoogbouw. Bij de bouw van appartementen en kantoren langs het spoor kunnen vloeren en wanden en fundering de trillingen beperken. Zo zijn in een aantal woonblokken langs het spoor in Leidsche Rijn (Utrecht) aangepaste funderingen gemaakt. Bij deze huizen zijn geen klachten van bewoners terwijl dat bij andere woonblokken aan het tracé wel het geval is.
ProRail neemt bij nieuwe trajecten zelf ook maatregelen, zoals rubbermatten in de fundering van het spoor. Maar trillingshinder is lastiger bij de bron te beperken dan geluidsoverlast. Trillingen ontstaan door het gewicht van de trein, de snelheid, de vering, de staat van de wielen en de infrastructuur. ‘We zijn helaas nog niet zo goed in het aanpakken van trillingsnarigheid in de treinen zelf’, zegt Eringa.
Oproep Tweede Kamer
Al in 2010 heeft de Tweede Kamer het kabinet opgeroepen om bij nieuwbouw wettelijke normen voor trillingen vast te stellen, maar die zijn er nog niet. In 2019 zal het RIVM een landelijke rekenmethode presenteren om trillingen door spoorverkeer te voorspellen. Een probleem is dat trillingen zich in zandgrond anders voortplanten dan in klei, terwijl de samenstelling van de bodem soms om de paar meter anders is. Ook het grondwaterpeil is van invloed.
Staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) schreef in april aan de Tweede Kamer dat ze in 2019 met wet- en regelgeving komt voor trillingen rond het spoor. Nog dit jaar verwacht ze een praktische notitie over hoe bij nieuwbouw kan worden omgegaan met trillingen. ‘Zo wordt het vanzelfsprekender om rekening te houden met trillingen bij nieuwe bouwactiviteiten’. Van Veldhoven zegt dat ze weinig geld heeft om trillingshinder op bestaande spoorlijnen aan te pakken.
Lees verder
Prorail heeft de afgelopen jaren bij tientallen gemeenten ervoor gepleit dat ze eisen stellen aan nieuwe huizen, aldus president-directeur Pier Eringa van de spoorwegbeheerder in een interview met de Volkskrant.
In zeker negentig huizen in het dorp Tricht zijn scheuren verschenen sinds het spoor door het dorp op de Betuwelijn is aangesloten. Het komt doordat steeds meer goederentreinen voorbij denderen, denken de inwoners. Hoe bewijs je trillingsschade?