Parlementairen willen stemmen over politieke benoemingen

De benoeming van Cédric Frère in de Regentenraad van de Nationale Bank zorgde onlangs voor opschudding. Frère is de kleinzoon van de steenrijke topindustrieel Albert Frère en de zoon van Gérald Frère, die ook allebei in de Regentenraad hebben gezeten. De benoeming werd dan ook gezien als een terugkeer naar het Belgique de papa, waarin de elite zonder veel problemen haar kroost kan droppen aan de top van ons land.

Federaal parlementsleden Hendrik Bogaert (CD&V) en Dirk Van der Maelen (sp.a) zijn het beu dat het parlement niets te zeggen heeft over zulke benoemingen. In een opiniestuk eisen ze dat belangrijke politieke aanstellingen bij overheidsbedrijven en -instellingen, waaronder de Nationale Bank, voortaan langs het parlement passeren.

"De kandidaat zou dan voor de commissie verschijnen die bevoegd is voor de betreffende portefeuille", legt Bogaert uit. In het geval van Frère is dat de commissie Financiën en Begroting. "Daar kan een vragensessie georganiseerd worden, waarna de commissie over de kandidatuur stemt. Daarna zet ook de plenaire vergadering het licht op groen."

Lees ook: Volksvertegenwoordigers luiden alarmbel: "Parlementaire controle is dode mus"

Transparantie

De stemming is een stap naar meer transparantie, klinkt het. Kandidaten die niet op de vragen van het parlement willen antwoorden, vallen af. Dat geldt ook wie tijdens de hoorzitting door de mand valt. "Via een kritische ondervraging kun je achterhalen of iemand geschikt is", zegt Van der Maelen. "Maar je creëert ook een preventief effect omdat partijen tweemaal zullen nadenken voordat ze een kandidaat voordragen."

Bogaert en Van der Maelen halen hun inspiratie in het Europees Parlement. Pas als een Europees commissaris daar een gunstige stemming overleeft, wordt hij of zij door de Europese Raad benoemd. Ook in de Verenigde Staten bestaan gelijkaardige hoorzittingen, al draaien zij vaak uit op een bipartisane krachtmeting. De ene partij houdt er soms bewust een benoeming tegen om de andere te dwarsbomen.

Volgens N-VA is de kans groot dat dat in België ook zo werkt. "Benoemingen in parlementaire instellingen passeren nu al langs het parlement", zegt fractieleider Peter De Roover (N-VA). "Die stemmingen gebeuren vaak op automatische piloot, zonder dat daar een grondig debat aan voorafgaat. Dan wordt een kandidaat door de meerderheid goedgekeurd, terwijl de oppositie tegenstemt."

Met tegenzin

Een politieke benoeming wordt volgens N-VA niet minder politiek als ze van de regering wordt overgeheveld naar het parlement. "In de regering hebben we de benoeming van Frère (die werd voorgedragen door MR, ADB) met tegenzin aanvaard. In het parlement zouden we dat ook doen", zegt De Roover. "Zo'n stemming is dus goed voor het spektakel, maar verandert weinig."

Open Vld-fractieleider Patrick Dewael laat weten dat hij het voorstel van Bogaert en Van der Maelen zal bestuderen. Bij de groenen zijn ze alvast enthousiast om het te steunen.