Copyright 2022 The Associated Press. All rights reserved

Hoe goed gaan we onze oceanen voortaan beschermen? Geen doorbraak in Lissabon, België zet pleidooi wel voort

Op de oceaanconferentie in Lissabon hebben de staats- en regeringsleiders voorzichtig vooruitgang geboekt over verdragen om onze oceanen beter te beschermen. Een  echte doorbraak kwam er (nog) niet, in augustus wordt in New York voortgepraat. Maar onder meer de Franse president Emmanuel Macron erkent het belang van de oceanen voor ons klimaat en voor de biodiversiteit: "We praten hier nu al 7 jaar over, het wordt tijd om de tekst af te ronden."  

De Ocean Conference in Lissabon begon maandag en duurde vijf dagen. Net als bij de meer bekende jaarlijkse klimaatconferentie - die vorige herfst in Glasgow plaatsvond - is het een organisatie van de Verenigde Naties. Die  verzamelde ongeveer 7.000 staats- en regeringsleiders, wetenschappers en leden van ngo's om over de toekomst van onze oceanen te praten. 

Waarom deze conferentie over de oceanen? De oceanen worden bedreigd door o.a. overbevissing, grootschalige (plastic)vervuiling en door de klimaatverandering (opwarming met mariene hittegolven en verzuring door onze hoge CO₂-uitstoot) terwijl ze heel belangrijk zijn voor de biodiversiteit én voor het regelen van de klimaathuishouding op aarde. 

Oceanen bedekken zowat 70 procent van het aardoppervlak en leveren voedsel voor miljarden mensen. Volgens wetenschappers bevindt 50 tot 80 procent van alle leven op aarde zich onder het wateroppervlak. Tegelijk zijn de oceanen goed voor ongeveer de helft van al onze zuurstof - een groot deel wordt door plankton aangemaakt. 

30x30

Er is geen grote slotverklaring uitgekomen, maar dat was ook niet verwacht. 

Er waren wel wat kleine akkoorden en kleinere financiële beloftes, en zowel wetenschappers als politici - onder wie de Franse president Emanuel Macron - hebben gepleit voor een wettelijk kader om de exploitatie van de zeebodem voor metalen stop te zetten of tenminste heel strikt en voorzichtig te benaderen. 

De conferentie is ook en vooral gebruikt om verder te werken naar een groot bestand met alle landen: 

  • een VN-verdrag om de internationale wateren te beschermen (in het kader van het UN High Seas Treaty). 
  • een akkoord over biodiversiteit, in het kader van de zogenoemde 30x30-overeenkomst. Tegen 2030 wil de VN 30 procent van het zeeoppervlak beschermd zien in het kader van de CBD, de Convention on Biodiversity

Momenteel zijn er een 30 tal landen, de zogenoemde Blue Leaders, die voor de 30x30 willen gaan, waaronder België. Zij proberen de andere landen nu mee te trekken. In augustus wordt er voortgepraat in New York, waar dan mogelijk een doorbraak komt. 

Over de biodiversiteit wordt in december verder onderhandeld in Montreal, Canada. De top in Lissabon zou een steviger fundament moeten bieden om later tot een stevig akkoord te komen.

Macron wordt ongeduldig

Na de NAVO-top in Madrid reisde de Franse president Macron naar Lissabon en ook hij beseft dat het nu al lang duurt, en dat het tijd wordt dat er iets beweegt. "We praten nu al zeven jaar, er moet nu snel iets gebeuren. We hebben het klimaatakkoord van Parijs van 2015 voor het land, nu moeten we iets uitwerken specifiek voor de oceanen en de biodiversiteit", zei hij. 

We praten hier al zeven jaar over, er mag iets gaan gebeuren

De Franse president Emmanuel Macron

Niet enkel Macron, maar ook milieugroeperingen worden ongeduldig. Onder meer Ocean Rebellion hield een protestactie (foto onder) en gisteren liet ook Greenpeace van zich horen. Een tiental activisten probeerde stickers te kleven op de officiële boarding met daarop boodschappen zoals "gedood door politieke stilstand" en "bescherm de oceanen" maar ze werden door veiligheidspersoneel verjaagd. 

Greenpeace uitte eerder kritiek op het exploiteren van de oceaanbodem voor commerciële doeleinden. Op grote  delen van de diepzeebodem zijn o.a. mangaanknollen te vinden die kostbare metalen bevatten en er zijn al ontginningstests bezig voor een grotere vorm van ontginning. Overigens sprak Macron zich tijdens zijn speech uit tegen exploitatie van de zeebodem: "We moeten zorgen voor een wettelijk kader om mijnbouw in zee te stoppen en ecosystemen te beschermen."  

Copyright 2022 The Associated Press. All rights reserved

En België?

Voor België tekende onze minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne (Open VLD) present bij de start van de conferentie. België maakt dus deel uit van de Blue Leaders, een groep ambitieuze landen die snel vooruit wil. Zij nemen het voortouw in de strijd om tegen 2030 30 procent van de oceanen effectief beschermd te krijgen. Van Quickenborne sprak de deelnemers toe en spoorde andere landen die niet de coalitie horen, aan tot actie. 

België zit al in de kopgroep en probeert andere landen te overtuigen

"Voor beide verdragen moeten een kleine 200 landen overtuigd worden," vertelt Maxim Laporte, woordvoerder van Van Quickborne aan VRT NWS. "De landen die Blue Leader zijn, zullen ijveren om de doelstellingen in de teksten te krijgen en andere landen te overtuigen. België is één van de grootste leiders en Vincent Van Quickenborne heeft al veel outreach gedaan naar andere lidstaten. Zo is er samen met Nigeria een brief opgesteld gericht naar Afrikaanse landen. Met hoe meer we zijn, hoe groter de kans om het in de tekst te krijgen."

Vincent Van Quickenborne over zijn optreden in Lissabon: "De Blue Leaders-alliantie telt na de toetreding van Italië en Duitsland deze week inmiddels al meer dan 30 leden. België zal zich blijven inzetten om die groep te vergroten en de doelstellingen te behalen." 

Bezoekers aan het Oceanarium in Lissabon, waar o.a. ook Macron speechte.
Copyright 2022 The Associated Press. All rights reserved

Meest gelezen