Presidenten Biden en Poetin praten in Genève: ambassadeurs keren terug naar hun posten
In een villa buiten de Zwitserse stad Genève heeft de Amerikaanse president Joe Biden zijn Russische tegenhanger Vladimir Poetin ontmoet. De ontmoeting verliep beleefd, maar de sfeer tussen beide leiders is verre van goed en dat geldt ook voor de relaties tussen de twee landen. Een enorme doorbraak is er niet gekomen, maar wel gaan beide landen hun ambasseurs die eerder waren weggeroepen, opnieuw naar hun post laten terugkeren.
Na Groot-Brittannië, de G-7 in Cornwall en de toppen met de NAVO en de EU in Brussel is dit de laatste etappe in de Europese rondreis van president Biden, maar zeker niet de minst belangrijke. Biden en Poetin schudden elkaar de hand met in hun gezelschap de gastheer, de Zwitserse president Guy Parmelin. Die wenste hen succes voor hun bilaterale top nadien. (Lees verder onder de video).
Eerst hebben beide leiders privé met elkaar overlegd, daarna werd het gezelschap uitgebreid met ministers en adviseurs en werd het wellicht ernstig. Er moesten een aantal niet altijd prettige onderwerpen behandeld worden, los van het feit dat Biden en Poetin elkaar weliswaar kennen van vroeger, maar zeker geen vrienden zijn. Dat Poetin een voorkeur had voor de vorige VS-president Donald Trump is geen geheim.
De top duurde minder lang dan gepland, maar een mislukking werd het niet. Bekijk hier de eerste reacties van Poetin en Biden (de tekst gaat voort onder de video):
De ambassadeurs keren terug
Na afloop van de top hielden Biden en Poetin apart een persconferentie. Poetin sprak de pers als eerste toe en zei dat de ontmoeting "constructief" is geweest. Belangrijk: beide landen gaan hun ambassadeurs terug hun post laten terugkeren nadat die eerder dit jaar waren teruggeroepen. Dat gebeurde nadat Biden Poetin "een moordenaar" had genoemd. Dat is volgens Poetin uitgepraat. Ook gaan de VS en Rusland gesprekken beginnen over een verlenging van het New START-kernverdrag dat nucleaire bewapening aan banden legt en begin dit jaar verstreken is.
Geen vriendschap, maar pragmatisme: wij verdedigen elk de belangen van ons land
Anders ligt het voor de opgesloten dissident Aleksej Navalny. Volgens Poetin wist die dat hij zou worden opgepakt "omdat hij de wet overtreden had" en is hij toch uit Duitsland teruggekeerd. De harde aanpak van de oppositie in Rusland moet volgens Poetin rellen voorkomen zoals de bestorming van het Capitool in de VS. Geen van beide leiders heeft de andere uitgenodigd voor een bezoek en dat is toch ook een teken. Poetin vatte het zo samen: "Ik koester geen illusies over de VS. Geen vriendschap, maar pragmatisme: wij verdedigen elk de belangen van ons land" en dat lijkt een goede omschrijving.
Poetin is niet op zoek naar een nieuwe Koude Oorlog
President Biden noemde de ontmoeting met Poetin "goed en positief". Hij zou Poetin wel hebben gewaarschuwd voor inmenging in de Amerikaanse verkiezingen. "Ik heb duidelijk gezegd dat we pogingen om onze democratische soevereiniteit te schenden of destabilisering van onze democratische verkiezingen niet zullen tolereren, en dat we daarop zullen reageren", zei Biden.
Ook de recente cyberaanvallen op Amerikaanse ministeries en bedrijven, volgens Washington vanuit Rusland, kwamen ter sprake. Poetin ontkende de beschuldigingen tijdens zijn persconferentie. De twee landen gaan daarover wel rond de tafel zitten. Bedoeling is zo specifieke gevallen aan te pakken en doelwitten te definiëren die niet aangevallen mogen worden. Biden denkt in dat verband aan bepaalde kritieke infrastructuur.
Daarnaast beloofde Biden zijn Russische collega dat hij de mensenrechtensituatie in Rusland zal blijven aankaarten. Hij zei geen anti-Russische agenda te hebben. "Het gaat er niet om Rusland aan te vallen als er mensenrechten geschonden worden", zette Biden de puntjes op de i. "Het gaat erom democratische waarden te verdedigen. Dat zit nu eenmaal in het DNA van ons land. En daarom zullen mensenrechten altijd op tafel liggen, heb ik hem gezegd."
Onze Ruslandkenner Jan Balliauw na afloop van de top in Genève: “Kleine stappen gezet, maar dit is geen grote doorbraak” (Lees eronder verder).
Levert die gespannen top echt iets op?
De kloof tussen Washington en Moskou -of het Westen en Rusland in het algemeen- lijkt intussen al heel sterk op die uit de tijd van de Koude Oorlog. De VS verwijt Moskou inmenging in de Amerikaanse verkiezingen (ten nadele van Hillary Clinton en Joe Biden), cyberspionage, de kwestie-Navalny, Wit-Rusland, de Russische inmenging in buurland Oekraïne (Krim en oostelijke gebieden), maar beide landen staan ook tegenover elkaar in het noordpoolgebied, inzake de crises in Libië en Syrië en steunen andere kampen in het nucleaire dossier rond Iran.
Toch hebben beide leiders ook gemeenschappelijke belangen: de strijd tegen het coronavirus (dat in Rusland erg hard toeslaat, ook nu nog), klimaat en vooral het inperken van conventionele en nucleaire bewapening. Dat onder controle houden is voor beiden belangrijk. Ook tijdens de Koude Oorlog sloten de VS en de Sovjet-Unie cruciale akkoorden als dat in hun wederzijds belang was.
Er was dan ook geen grote doorbraak verwacht vandaag. De relaties zijn al erg slecht en het zou al goed zijn als die niet nog slechter worden. Biden en Poetin hebben blijkbaar op een aantal punten duidelijk gemaakt waar ze staan en er komt een kader waarin verder gepraat kan worden, onder andere over kernwapenbeheersing.
