Direct naar artikelinhoud

Zenuwpees Nuis blijft nu ijzig kalm en pakt legendarische dubbel

Na de finish van de 1.000 meter beukte Jac Orie zijn 28-jarige pupil uit pure vreugde op de schouder. 'Dit is zo knap, dit is zo knap', schreeuwde hij volgens Kjeld Nuis. 'Mijn hele schouder is blauw.'

Een zielsgelukkige Nuis na zijn tweede gouden medaille.Beeld reuters

Nuis stond jarenlang bekend als een zenuwpees, maar in zijn tweede olympische wedstrijd slaagde hij erin ijzig kalm te blijven. Het leverde hem zijn tweede gouden medaille van de Winterspelen op, dankzij een marge van 0,04 seconde.

Toen Nuis voor zijn 1.000 meter naar de startstreep gleed stond er 1.07,99 op het bord, de snelste tijd, geschaatst door de Noor Håvard Lorentzen. De olympisch kampioen op de 500 meter had de druk bij de olympisch kampioen van de 1.500 meter gelegd. Orie: 'Dit was een heel moeilijke rit, de moeilijkste uit zijn carrière. Je weet dat alle favorieten al zijn geweest. Als je start in de laatste rit heeft dat altijd invloed op je concentratie.'

Tot twee jaar geleden dreigde de schaatscarrière van de 28-jarige Nuis er een van gemiste kansen te worden. De Leidenaar gold als een talent op de 1.000 en 1.500 meter, maar op de belangrijkste momenten ging het steeds mis. Hij bleef steken op zilveren en bronzen medailles bij de WK afstanden. De Winterspelen haalde hij tweemaal niet.

Nuis bleef thuis

De eerste keer, in 2010, was buiten zijn schuld. De Zuid-Hollander was pas 21 en leek zich voor Vancouver geplaatst te hebben, ware het niet dat in die tijd de KNSB de kwalificatiewedstrijden vertroebelde met zogenaamde 'olympische nominaties'. Daarom ging Jan Bos naar Canada voor een anonieme 12de plaats, Nuis bleef thuis. Vier jaar later stond hij net hersteld van een griepje op het kwalificatietoernooi. Tel daarbij een flinke portie zenuwen op en het verwachtte startbewijs glipte door zijn handen. Hij huilde hete tranen. Orie: 'Dat was de tweede keer dat hij ernaast stond. Voor je het weet is het een dingetje.'

Een dingetje was het zeker. Pas vorig seizoen, bij de WK afstanden, wist hij de faalangst van zich af te zetten. Op de olympische baan werd Nuis wereldkampioen op de 1.000 en 1.500 meter. Hij was na het verdriet van Sotsji fysiek steeds sterker geworden, maar vooral ook mentaal. Hij had de hulp ingeroepen van een sportpsycholoog. Die leerde hem het hoofd koel te houden als de spanning hem dreigde te oververhitten. Nuis, die altijd uitstraalt dat hij leeft voor de kick, doet sindsdien ontspanningsoefeningen voor zijn wedstrijden.

Teleurstelling bij Nuis op het OKT, nadat hij zich net niet plaatst voor de Spelen van Sotsji 2014.Beeld anp

Hij heeft geleerd om zichzelf te 'resetten', negatieve gedachte uit te bannen, te vergeten. Dat was vrijdagavond op de 1.000 meter ook nodig. Meerdere keren. Eerst al voor hij het ijs op ging. Hij hield zichzelf voor: je hebt het vaker gedaan. Daarna bij de start toen hij bij het neerzetten van zijn schaats het ijs voelde wegbreken. Geen paniek, wel de constatering: 'Dit is niet mijn race.'

Tot zijn geluk schoot de starter hem af: valse start. Nuis was met zijn schaats door de startlijn geschoven. 'Godzijdank.' Hij kon het ongemak van de eerste starthouding van zich afschudden. Hij sprak zichzelf weer toe zoals de sportpsycholoog het hem geleerd had. 'Niet denken aan de valse start, maar tegen mezelf zeggen: dit is een gewone start.'

Lees verder onder de foto.

Kjels Nuis kruist rakelings voor de Fin Mika Poutala langs en zet aan voor de laatste bocht.Beeld Klaas Jan van der Weij / de Volkskrant

Ook tijdens de 1.07,95 die hij over de kilometer deed moest hij zichzelf bij de kladden pakken: een slecht ingestuurde bocht, een gevaarlijke kruising met zijn tegenstander Mika Poutala. 'Een rit met hindernissen', noemde Orie het. Elke hindernis werd genomen.

Het klinkt zo simpel: jezelf rustig praten, maar het heeft Nuis jaren gekost om het te kunnen. 'Of dit een prestatie was van mijn hoofd of van mijn benen? Beide. Het was een combinatie. Het was de meest stressvolle rit van het jaar, van mijn leven.'

Geen eureka-moment

Een kantelpunt heeft Orie niet gezien in Nuis' schaatsloopbaan. Er was geen eureka-moment waarin de jongen met knikkende knieën veranderde in een man met stalen zenuwen. Nuis liep langs de weg der geleidelijkheid omhoog, fysiek en mentaal. 'Met af en toe een bultje.'

Orie, de succesvolste Nederlandse coach van deze Winterspelen (4 keer goud) wordt fel als het over de mentale weerbaarheid van zijn pupil gaat. Hij vindt dat er te gemakkelijk wordt gedaan over de druk waaronder zijn schaatsers moeten presteren. 'Weet je hoe moeilijk winnen is? Topsporters zetten jaren achter elkaar alles voor hun sport opzij. Vind je het gek dat ze het spannend vinden?'

Nuis kan tegenwoordig genieten van de spanning. Op 28-jarige leeftijd lijkt niemand hem meer gek te krijgen.'Er zit nu iemand aan het stuur die hem de goede kant op stuurt', zei Orie. 'En hij maakt nog een beetje lol ook.'

Weet je hoe moeilijk winnen is? Topsporters zetten jaren achter elkaar alles voor hun sport opzij
Coach Jac Orie vindt dat mensen te makkelijk denken over de druk

De mooiste verhalen over de Olympische Winterspelen

Lees de mooiste verhalen over de Olympische Spelen, verzameld op één pagina.

Je hoort het als hij praat. Iets is 'chill' of 'vet', niet leuk of mooi: de skater uit Leiden is nooit ver weg bij olympisch kampioen Kjeld Nuis

Na de winst op de 1.500 meter pakt Kjeld Nuis ook olympisch goud op de 1.000 meter. Op de middenafstanden flikten tot nu toe alleen Eric Heiden (1980) en Gaetan Boucher (1984) dit kunstje.

Hij houdt het zelf niet zo bij, maar in Pyeongchang beleeft Volkskrant-fotograaf Klaas Jan van der Weij zijn twaalfde of dertiende Spelen. 'Hoe meer rotzooi en ellende, hoe leuker ik het eigenlijk vind.' Dit zijn de Winterspelen door de ogen van de sportfotograaf.

Geen eureka-moment
Beeld de Volkskrant