Direct naar artikelinhoud

Belastingdienst worstelt met creatieve foefjes allerrijksten

Zeer rijke Nederlanders weten hun belastingafdracht aanzienlijk te drukken door allerlei privékosten als 'bedrijfskosten' op te voeren en die dan van de belasting af te trekken. Of kosten als zakelijk of privé worden beoordeeld, hangt af van de coulance van individuele belastingambtenaren. De Belastingdienst bekijkt nu of er geen uniforme, strengere richtlijnen moeten komen.

Bezoekers van de miljonairsbeurs Masters of Luxury.Beeld Hollandse Hoogte

Dit blijkt uit documenten die de Volkskrant in handen heeft gekregen op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). Deze documenten gaan over het Programma Zeer Vermogende Personen (ZVP), een afdeling van de Belastingdienst die sinds 2016 bestaat en die volledig is gewijd aan de belastingheffing voor de allerrijkste Nederlanders. Die groep omvat circa 3.600 personen met een vermogen van 25 miljoen euro of meer. Deze 'focusgroep' plaatst de Belastingdienst voor nieuwe dilemma's, omdat zeer vermogende mensen nogal creatief blijken in het vinden van fiscale aftrekmogelijkheden, geholpen door duurbetaalde adviseurs.

Nederlandse multimiljonairs zijn in overgrote meerderheid grootaandeelhouder van een bedrijf. Zij trekken de kosten van fiscaal adviseurs, die hen helpen zo min mogelijk belasting te betalen als zij hun bedrijf aan hun kinderen overdragen, meestal af van de winstbelasting voor hun onderneming. Het gaat dan om bedragen van 'tien- tot honderdduizenden euro's', volgens de vrijgegeven stukken.

Uniforme beleidslijn

De Belastingdienst noemt advieskosten over bedrijfsopvolging echter een 'ruim begrip: niet helemaal duidelijk is welke kosten daaronder vallen'. De Belastingdienst studeert daarom op een nieuwe, uniforme beleidslijn. Hetzelfde geldt voor de kosten voor de beveiliging van de ondernemer, zijn huis en gezinsleden. Ook die trekken multimiljonairs vaak als 'bedrijfskosten' af van de winstbelasting. Sommige belastinginspecteurs vinden dat dit deels niet-aftrekbare privékosten zijn.

Een ander hoofdpijndossier voor de ZVP-afdeling is het gesjoemel met superjachten. Als een gefortuneerde ondernemer zo'n pleziervaartuig bezit, dan zit dat schip eigenlijk altijd in een 'fiscale verpakking', ziet het rijkenteam. Oftewel: het is zogenaamd een boot voor zakelijke doeleinden. 'Dan hebben we het over zulke grote jachten dat ze vrijwel nergens in Nederland kunnen varen.' Zo wordt het schip nogal eens geregistreerd als charterbedrijf, waardoor de multimiljonair een btw-korting van soms miljoenen euro's kan opstrijken. In werkelijkheid wordt het schip dan helemaal niet verhuurd, alleen aan de eigenaar zelf.

Het rijkenteam voert een charmeoffensief onder de adviseurs van de zeer vermogende Nederlanders

Gezeur

Ook worden de 'bedrijfsschepen' soms ingezet als 'niet zelden overgewaardeerd' onderpand voor leningen, zo valt te lezen in de documenten van het ZVP-team.

Die documenten wekken de indruk dat de Belastingdienst bij de belastingaanslagen voor ZVP'ers op eieren loopt. Het rijkenteam voert een charmeoffensief onder de adviseurs van de zeer vermogende Nederlanders. Hoewel belastingontwijking 'lastiger' moet worden en het fiscale 'nalevingsgedrag' van de vermogenden nog moet verbeteren, mag volgens de stukken niet het beeld ontstaan van een 'repressieve jacht op zeer vermogenden'. De slechten krijgen 'het toezicht dat ze verdienen'. Maar wie het 'goed' wil doen, kan profiteren van een eigen belastingloket met fiscale specialisten, stelt het ZVP-team.

De Belastingdienst wordt soms flink tegengewerkt door het leger belastingadviseurs dat de rijke Nederlanders terzijde staat. De adviseurs maken het weleens lastig alle 'blote' feiten op tafel te krijgen, klagen medewerkers van de fiscus in de documenten. Ook zouden de consultants de zaken vaak onnodig 'juridiseren' en traineren met gezeur over formele kwesties.

Gezamenlijk bezitten de ZVP'ers een vermogen van 138 miljard euro, dat is gemiddeld 38 miljoen euro per persoon

De rijkenafdeling van de Belastingdienst is opgericht om alle kennis te bundelen over deze groep belastingplichtigen. Daar was behoefte aan omdat de belastingaangifte van vermogende mensen veel complexer is dan die van de gemiddelde Nederlander: bedrijfs- en privévermogen lopen vaak door elkaar, er is vaker sprake van vermogen in het buitenland en van speciale constructies als trusts en beleggingsfondsen. Bij deze groep valt bovendien veel te halen. Gezamenlijk bezitten de ZVP'ers een vermogen van 138 miljard euro, dat is gemiddeld 38 miljoen euro per persoon.

Het WOB-verzoek werd uitgevoerd door Marlies de Brouwer.


Eerste conclusies van de rijkendienst

Waarom de ultrarijken volgens de Belastingdienst een speciale aanpak verdienen
Hoe meer vermogen iemand heeft, hoe aantrekkelijker het is om allerlei fiscale trucs te gebruiken. Het nieuwe rijkenteam van de Belastingdienst moet die doorzien. Wat heeft het tot nu toe ontdekt?