Steeds meer legionellabesmettingen in Nederland
Bilthoven
‘Tuinslangen die in de zon liggen, watersproeiers in je tuin en je eigen douche, vooral als je een waterbesparende douchekop met kleine gaatjes hebt, zijn ideale broedplaatsen voor de legionellabacterie’, aldus emeritus hoogleraar gezondheidstechniek Annelies van Bronswijk van de Technische Universiteit van Eindhoven. ‘Boven de 18 graden groeit de legionella al, en hij gaat pas dood als hij langere tijd boven de 60 graden wordt verhit.’
Een legionellabacterie is een heel gewone bacterie die overal in ons water voorkomt. ‘Je kunt de bacterie rustig opdrinken of opeten, dan gebeurt er niks. Maar zodra je haar inademt, heb je een probleem. Pas daarom extra op als er bij warm weer water verneveld wordt, bij waterbesparende douchekoppen is die kans aanmerkelijk groter.’
Ook watervernevelaars op terrassen, in bubbelbaden en in sauna’s zijn volgens de emeritus hoogleraar risicoplekken. ‘Soms adem je kleine, onzichtbare waterdruppeltjes in. De bacterie komt dan diep in je longen terecht en kan in eerste instantie een longontsteking veroorzaken, met bijkomende griepachtige verschijnselen. Als de ontsteking niet snel genoeg behandeld wordt, raken ook andere organen aangetast.’ Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) meldt dat de klachten meestal ontstaan binnen twee tot tien dagen nadat de bacterie is ingeademd. ‘Sommige mensen krijgen milde, griepachtige klachten, die na een paar dagen vanzelf weer over gaan. Heel soms veroorzaakt de legionellabacterie een ernstige longontsteking.’
veteranenziekte
Uit statistieken van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat het aantal besmettingen met legionella, ook wel veteranenziekte genoemd, al sinds 2011 aan het stijgen is. In dat jaar bleef het aantal gevallen nog onder de driehonderd in heel Nederland. In 2017 en 2018 zette de stijging fors door, met 584 gevallen in 2018. Het RIVM meldt bovendien dat het werkelijke aantal gevallen waarschijnlijk nog hoger ligt, doordat niet alle gevallen officieel gemeld worden. Vergrijzing en veranderingen in het klimaat spelen volgens het RIVM mee bij de stijging. Maar Van Bronswijk kan geen duidelijke wetenschappelijk onderbouwde verklaring geven voor de stijging.
De Stichting Veteranenziekte maakt zich ernstige zorgen. ‘8 procent van alle mensen met een legionellabesmetting overlijdt. Vorig jaar overleden in Nederland meer dan veertig mensen aan een legionellabesmetting. Er moet veel meer aan preventie gedaan worden’, aldus Monique Bastmeijer, bestuurslid van de Stichting Veteranenziekte. Omdat de symptomen doen denken aan algemene griepachtige verschijnselen, wordt lang niet altijd adequaat ingegrepen. ‘Juist snelle onderkenning en behandeling van klachten is van het grootste belang om restverschijnselen op de lange termijn te voorkomen.’
Bij de stichting hebben zich ruim driehonderd mensen aangesloten die te maken hebben met de veteranenziekte. Uit een eigen enquête onder bijna honderd leden bleek dat 90 procent van de ondervraagden last had van restverschijnselen na de legionellabesmetting. Hiervan had 55 procent vermoeidheidsklachten, 53 procent had pijn aan spieren en gewrichten, 24 procent had concentratieproblemen. Van de respondenten had 80 procent langer dan vijf jaar last van de restverschijnselen en 68 procent is hierdoor beperkt tot extreem beperkt in het dagelijks leven. 25 procent van deze groep is volledig arbeidsongeschikt na de legionellabesmetting.
De stichting Veteranenziekte pleit daarom voor meer preventie en duidelijker brononderzoek wanneer er zich nieuwe gevallen van legionella aandienen.
‘Dit gebeurt al, maar bij beter vervolgonderzoek is winst te behalen en zijn nieuwe gevallen te voorkomen’, aldus Monique Bastmeijer van de Stichting Veteranenziekte. <
