Dit zijn de opvallendste plannen van het nieuwe Amsterdamse stadsbestuur

Woningmarkt

De woningnood en hoge huizenprijzen in Amsterdam waren het belangrijkste onderwerp tijdens de afgelopen campagne. Het nieuwe college komt dan ook met ambitieuze plannen die moeten voorkomen dat ‘het succes van onze stad ons grootse probleem wordt’. Vandaar de keuze voor het Van Eesterenpaviljoen, legde formateur Maarten van Poelgeest uit. ‘Die staat voor bouwen aan een nieuwe stad, met hoog gestemde idealen.’

Plannen voor geheel nieuwe stadsuitbreidingen staan er niet in het akkoord. Ideologische bouwambities heeft het nieuwe college zeker. De komende vier jaar wil het jaarlijks 7.500 nieuwe woningen bouwen. Aanzienlijk meer dan de 5.000 die nu jaarlijks op de planning staan.

Dat zal nog een hele toer worden, stelde SP-leider Laurens Ivens, die ook in het nieuwe college bouwwethouder blijft. ‘Door de drukte lopen de wachttijden in de bouw op. Maar we gaan er de komende jaren samen met Amsterdamse bouwers en ontwikkelaars alles aan doen om die aantallen te halen.’

Tijden de campagne lag met name D66 vaak onder vuur van de drie andere partijen over de verhouding tussen de sociale huurwoningen en de ‘middelhuur’ in de stad. Nu is iedereen tevreden over het voornemen extra sociale huurwoningen bij te bouwen en daarnaast het aantal middeldure huurwoningen in de stad (met een huur tot 971 euro per maand) tot 2025 bijna te verdubbelen.

Hard links is het programma vooral richting woningcorporaties. Die mogen alleen nog bij hoge uitzondering bezit verkopen. Ze mogen wel jaarlijks 1.300 sociale woningen verhuren in de middeldure huur, maar alleen in wijken waar nog meer dan 45 procent van de huizen niet in de sociale huur zit. Het komt erop neer dat er in de duurste buurten van de stad geen sociale corporatiewoning meer mag verdwijnen.

Verkeer

PvdA-prominent Sharon Dijksma verlaat haar zetel in de Tweede Kamer en haar woonplaats Enschede niet voor niets. In het nieuwe college mag de oud-staatssecretaris als verkeerswethouder het Amsterdamse straatbeeld stevig op de schop te nemen.

Een flinke verhoging van parkeergeld en het opheffen van duizenden parkeerplekken moeten de binnenstad de komende jaren autoluw maken. Vorige week, toen het nieuwe college al de plannen presenteerde om overlast door toerisme aan te pakken, werd al bekend dat ook touringcars uit het centrum geweerd moeten worden. Autoverkeer mag in woonstraten straks nog maar 30 kilometer per uur rijden.

Op die manier moeten Amsterdammers en bezoekers van de stad worden verleid zich met de fiets of het openbaar vervoer te verplaatsen. Voor fietsers moet er dan ook nog meer ruimte komen dan het vorige college eerder al vastlegde. Hoe dat plan er precies uit komt te zien en hoeveel het gaat kosten, is nog niet duidelijk. ‘Dat is iets dat Dijksma de komende tijd verder zal moeten gaan uitwerken’, zegt D66-vooman Reinier van Dantzig.

Verder zal Dijksma veel in Den Haag zijn om te pogen steun en vooral geld te krijgen voor grote spoorplannen die de stad al langer heeft. Zoals het doortrekken van de Noord-Zuidlijn naar Schiphol en nieuwe lightrail- en metroverbindingen.

Duurzaamheid

Amsterdam moet ‘de groenste stad van Nederland en zelfs van Europa worden’, stelde GroenLinks-voorman Rutger Groot Wassink in zijn toelichting op het akkoord. De lijst met duurzaamheidsplannen is dan ook aanzienlijk. Van het terugdringen van het autogebruik, veel meer zonnepanelen, het sluiten van een kolencentrale tot een meldpunt waar burgers ‘vieze regels’ kunnen melden. Het meest in het oog springt toch wel de ambitie om de stad voor 2040 geheel van het aardgas af te halen. Het college trekt er ruim geld voor uit. Het fonds Amsterdam Aardgasvrij wordt gevuld met 150 miljoen euro.

Geld voor die plannen was snel gevonden. Met name bij toeristen, die aanzienlijk meer belasting gaan betalen. Ook gaat deonroerendezaakbelasting omhoog, jaarlijks met een ‘inflatiecorrectie’ van 2 procent. Een marginale lastenverhoging voor de inwoners, stellen de coalitiepartners. ‘Feitelijk komt het neer op een inflatiecorrectie van de belastingen.’

Opvallend is ook dat bijna alle partijen wel een wethouder hebben die een aspect van groen of duurzaamheid in de portefeuille heeft. Volgens Groot Wassink een bewijs van het feit dat dit college echt ‘in gezamenlijkheid’ een duurzame stad nastreeft. ‘In het verleden hebben we gezien dat besturen in de stad betekende: de ene partij krijgt het een, een andere iets anders. Dat willen we nu echt anders doen.’

Vluchtelingen

De nieuwe politieke wind in de stad veroorzaakte afgelopen weken al een landelijke rel. De gemeenteraad verzocht woningcorporatie Ymere geen aangifte te doen tegen de groep uitgeprocedeerde asielzoekers die een aantal leegstaande panden had gekraakt. Het nieuwe college werkte namelijk aan een permanente oplossing voor de groep ongedocumenteerden die al jaren krakend door de stad trekt. In de Tweede Kamer was men zo boos over de actie van ‘de republiek’ Amsterdam dat er een motie werd aangenomen om een einde te maken aan ‘het krakersparadijs’.

Blij zullen ze in Den Haag ook niet worden met de oplossing die in Amsterdam is bedacht. In strijd met landelijk beleid opent de nieuwe coalitie een 24-uursopvang voor maximaal vijfhonderd ongedocumenteerden. Daar krijgen zij anderhalf jaar de tijd om ‘onder professionele begeleiding te werken aan perspectief’.

Het standpunt over vluchtelingen is een illustratie van de ‘zachte hand’ waarmee het nieuwe Amsterdamse stadsbestuur de kwetsbaren in de stad tegemoet treedt. In het hoofdstukje ‘omzien naar elkaar’ staat een lange lijst met maatregelen om steun te bieden aan geestelijk zieken, gehandicapten, eenzamen en daklozen. Amsterdammers met schulden krijgen extra begeleiding en worden coulant behandeld. Tekenend is ook het beleid om te voorkomen dat jongeren in de criminaliteit verzeild raken: extra geld voor jeugdwerk en het versterken van netwerken op school.