Vanwaar die grote SGP-sympathie voor Thierry Baudet?

Rotterdam

Het geflirt van Thierry Baudet met extreemrechts en zijn vrouwonvriendelijke uitspraken roepen kritische reacties op. Theoloog Stefan Paas noemt Baudet ronduit een racist. Tegelijk lijkt Baudet in SGP-kring minder discussie op te roepen. SGP-Kamerlid Chris Stoffer sprak vorige week op het jongerencongres van Forum voor Democratie, Europarlementariër Bas Belder stemde ‘van harte’ in met de toetreding van Forum tot de Europese ECR-fractie – waar de ChristenUnie juist tegen was, en SGP-jongeren stelden vorige week in deze krant dat christelijke partijen als SGP en ChristenUnie moeten kunnen samenwerken met Forum voor Democratie. Hoe kan het dat SGP’ers minder moeite lijken te hebben met Forum?

Jan Schippers, directeur van het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP, ziet veel sympathie bij partijgenoten voor Forum. Zijn verklaring: SGP’ers vinden het aantrekkelijk dat Forum het ‘cultuurrelativisme’ ter discussie stelt. ‘SGP’ers denken bij Forum: het bestaat gelukkig nog: trots zijn op je eigen cultuur; daarvan niet te veel willen veranderen.’

Waarom vinden SGP’ers dit zo belangrijk?

‘Ze zien dat er veel om hen heen is veranderd de laatste vijftig jaar. Terwijl zij Nederland gewoon Nederlands willen houden, met ruimte voor christelijke scholen en instellingen. Vroeger zagen ze dat sentiment bij VVD-leider Frits Bolkestein, maar het wordt in de huidige VVD gemist. Ze zien een politieke consensus die vooral als doel heeft alle orthodox-christelijke waarden, zoals het klassieke gezin, uit te roeien. Een bepaalde behoudende trek kun je de SGP’ers ook niet ontzeggen. Dus waarderen ze het dat iemand flink stelling neemt tegen partijen als D66 en GroenLinks, die alles bij het grofvuil willen zetten wat het individu zou kunnen hinderen.’

Op medisch-ethisch gebied is Forum voor Democratie helemaal niet zo behoudend. Als het gaat om abortus en euthanasie is de partij volstrekt libertijns.

‘Daarom vind ik de sympathie paradoxaal, en SGP’ers zouden zich ook wat meer in het programma van Forum moeten verdiepen. Want SGP’ers zijn dan wel rechts georiënteerd, maar niet populistisch. En de overwinningsspeech van Thierry Baudet bij de provinciale verkiezingen, die was deels gewoon blasfemisch. Met zo’n zin als ‘Op deze rots gaan wij onze zuil bouwen’, rechtstreeks ontleend aan wat Christus over Petrus zegt. Dat maken SGP’ers echt niet mee. Ook met het arrogante intellectualisme dat Baudet uitstraalt, hebben ze weinig op. Maar het is vooral het verzet tegen de anti-christelijke, gevestigde orde dat wél aanspreekt. Eindelijk is er na Bolkestein en Fortuyn weer een uitdager die de grachtengordel opschudt.’

Maar nogmaals: wat is er dan christelijk aan Forum?

‘In wezen is Forum net zo individualistisch als andere, niet-christelijke partijen. Onze natuurlijke bondgenoten zijn daarom altijd ChristenUnie en het CDA, die net als de SGP fundamenteel anders naar de mens en de samenleving kijken. Als ik het programma van Forum lees, verbaas ik mij ook wel over de grote sympathie in mijn eigen SGP-kring voor Forum. Ze zijn voor “voltooid leven”, ze willen de kinderbijslag afbouwen voor wie meer dan twee kinderen heeft ... Alleen: mensen lezen vaak het programma niet. En Baudet weet met uiteenlopende uitspraken allerlei groepen kiezers aan te spreken.’

SGP’ers schermen graag met de redenering: waarom zou je wel met D66 kunnen samenwerken, en niet met Forum? Snijdt die hout?

‘D66 is de exponent van de dominante politieke cultuur van vandaag de dag, waarbij alles zich moet schikken naar het individu. Alles wat zich tegen dat moderne vrijheidsdenken keert, is voor SGP’ers welkom. Tegelijk zou ik wel tegen mijn partijgenoten willen zeggen dat ze zich telkens moeten afvragen waarin hun éígen identiteit dan ligt. In de jaren tachtig zijn in het proefschrift van socioloog en oud-RD-hoofdredacteur Chris Janse een aantal uiterlijke reformatorische kenmerken beschreven, zoals afwijzing van televisie. Ik denk dat er soms te veel waarde aan uiterlijke kenmerken wordt gehecht, terwijl je identiteit moet worden bepaald door je relatie met Jezus Christus als zoon van de levende God. Als daarin je identiteit ligt, kun je heus wel met andersdenkenden samenwerken in de politiek. Christelijke partijen moeten niet op voorhand een andere partij daarvan uitsluiten. Zo heeft ook de SGP samengewerkt met D66, tijdens het vorige kabinet. Maar je houdt wel afstand van al het denken dat ingaat tegen Gods Woord, of dat nu van D66 of van Forum komt.’

U zegt dat Forum net zo individualistisch is als andere niet-christelijke partijen. Heeft u ook specifieke zorgen over Forum?

‘Ja, bijvoorbeeld dat Forum heel nadrukkelijk teruggrijpt op prechristelijke waarden uit de Griekse Oudheid. Die zijn puur heidens. Dat Griekse denken gaat niet uit van de gelijkwaardigheid van alle mensen, maar kiest voor een samenleving waarin een paar mensen de macht hebben en alle vreemdelingen barbaren zijn. Ik heb fundamentele twijfels of Forum wel staat voor de gelijkwaardigheid van alle mensen – terwijl dat juist een cruciaal christelijk beginsel is. Wij mensen zijn allemaal van dezelfde lap gescheurd; allemaal staan we schuldig ten opzichte van God. Zelfs al denk je dat je gelijk hebt, dan nog verhef je je niet in morele zin boven anderen.

Mijn grootste moeite is het geflirt met het extreemrechtse denken. Ik kan nog niet bepalen of dat puberaal gedrag van Thierry Baudet is, waarmee hij linkse politici op de kast wil jagen. Dat hij meer dan eens bij de extreemrechtse Franse politicus Jean-Marie le Pen op bezoek is geweest, maakt het wel verdacht. Als SGP’ers moeten we een open oog hebben voor mogelijk duistere kanten bij Forum. Je kunt ook zó blij zijn met het tegengeluid van Forum rond het cultuurrelativisme, dat je de schaduwkanten niet meer ziet.’

Hoe beoordeelt u in dit licht het verzoek van de SGP aan Forum, om te helpen bij het behalen van een tweede senaatszetel voor uw partij?

‘Dat zie ik als een pragmatische overweging, zoals die rond deze verkiezingen ook door andere partijen zijn gemaakt.’

Maar hoe moet het dan verder in Europa, waar de ChristenUnie – die één lijst heeft met de SGP – niet in dezelfde fractie wil als Forum?

‘Tegen Peter van Dalen en Bert-Jan Ruissen zou ik willen zeggen: trek je niet te veel aan van de Haagse profileringsdrang, maar blijf gewoon rustig je werk doen en kies die Europese fractie waarin je het meest effectief kunt zijn. Als een Europese groep veel fractiediscipline verlangt, is dat wel een probleem. De groep van christendemocraten staat wel zo bekend, terwijl ik het voor onze Europarlementariërs belangrijk vind dat ze vrijheid van spreken en stemmen hebben.’

Moeten SGP en ChristenUnie bij elkaar blijven in Europa?

‘Dat is wel het mooiste, en daarvoor moeten beide partijen een uiterste inspanning leveren.’

Moet de SGP meer afstand nemen van Forum voor Democratie?

‘Dat SGP-Kamerlid Chris Stoffer spreekt op het jongerencongres van Forum voor Democratie, vind ik geen probleem. De SGP-jongeren ­hebben ook Alexander Pechtold van D66 weleens uitgenodigd. Wel hoop ik op een nieuw “Kees-Geert-momentje”, maar dan met Thierry Baudet. Toen Geert Wilders tijdens een debat in de Tweede Kamer naar eigen zeggen opkwam voor joods-christelijke waarden, vroeg Kees van der Staaij hem de belangrijkste te noemen. De PVV-leider zei “dat je moet opkomen voor je eigen volk”. Daarmee toonde Kees heel goed het gapende gat tussen de PVV en de SGP aan. Ik hoop dat hij het verschil met Forum ook op zo’n manier scherp kan krijgen.’ <