Gerecht en fiscus krijgen zicht op geldtransfers, maar vermogenskadaster is nog veraf
De fiscus en het gerecht kunnen straks zowat alle geldtransfers inkijken, ook als die via commerciële kantoren zoals Western Union verlopen. Het plan, waarover De Tijd bericht, ligt op tafel van de regering-Michel. De Morgen beantwoordt zes vragen.
Wat staat er in het plan?
De federale regering wil het centraal aanspreekpunt bij de Nationale Bank uitbreiden. Dat is een databank waarin alle banken tot nu toe één keer per jaar de nummers van alle bankrekeningen en financiële contracten moeten doorgeven.
Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) en minister van Justitie Koen Geens (CD&V) willen de databank uitbreiden. Banken zullen vaker hun informatie moeten doorgeven en voortaan worden ook geldtransfers via commerciële transferkantoren zoals Western Union bijgehouden.
“Het is niet zo dat de fiscus zicht krijgt op alle geldstromen”, duidt minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). “In dat geval zouden bijvoorbeeld ook betalingen via kredietkaarten worden bijgehouden, en dat is niet het geval. De fiscus zal ook niet weten waar u een kluis hebt, laat staan hoeveel geld er in zit.”
Waarom is de uitbreiding nodig?
De voornaamste uitbreiding zit bij de transferkantoren. “Zij betalen cash geld uit en zijn dus zeer gevoelig voor witwaspraktijken en terreurfinanciering. Dat is de reden waarom we hen mee in de databank willen opnemen”, zegt Van Overtveldt.
Met de uitbreiding van het aanspreekpunt zet België de vijfde en meest recente Europese antiwitwasrichtlijn om in nationale wetgeving. De bedoeling daarvan is om de strijd op te voeren tegen witwaspraktijken en de financiering van terrorisme.
In 2016 werd trouwens al een gelijkaardige resolutie in de Europese Commissie aangenomen, in de zogeheten Commissie Panama Papers.
Kan iedereen bij de fiscus of het gerecht aan mijn informatie?
Daarover zijn nog geen duidelijke spelregels afgesproken. De federale regering, die het voorstel nog moet bespreken, zal bepalen wie toegang krijgt tot de databank, en in welke situatie. “Maar het kan niet dat elke ambtenaar bij de fiscus zomaar alle mogelijke data kan raadplegen”, laat Van Overtveldt nu al weten. “We zullen daarover een protocol afsluiten binnen de regering.” Bedoeling zou zijn om enkel in de databank te neuzen als er aanwijzingen zijn van fraude.
In 2016 werd de toegang tot de databank al eens uitgebreid. Aanvankelijk konden enkel belastingcontroleurs ervan gebruikmaken, maar sinds vorig jaar kunnen openbaar aanklagers, onderzoeksrechters en notarissen dat ook.
Een nieuwe uitbreiding lokt bij sommige vermogensbeheerders ethische bedenkingen op: “Het kan niet zo zijn dat zomaar elke ambtenaar eventjes kan gaan snuisteren wat zijn buurman aan rekeningen heeft”, klinkt het.
‘De fiscus zal niet weten waar u een kluis hebt, laat staan hoeveel geld er in zit’
Wat betekent dit nu voor vermogens?
In principe verandert dit niks, zegt professor fiscaal recht Michel Maus. “Er is al een centraal aanspreekpunt waar alle rekeningen, ook buitenlandse, gecentraliseerd staan. Dat was al toegankelijk voor de fiscus bij aanwijzingen van fraude.” Het verschil zit in de toegang tot de databank, zegt Maus. Al moet dat nog wettelijk uitgeklaard worden.
Dat is ook wat Hans Bevers van vermogensbeheerder Bank Degroof Petercam denkt. “Ik zie niet in waarom dit een kapitaalvlucht zou veroorzaken: deze gegevens zaten al in de databank. Diegene die een grote inventiviteit aan de dag leggen inzake fiscale optimalisatie worden hier niet geviseerd, Het is hoogstens een stapje in de richting van meer transparantie.”
Is dit een stap richting vermogenskadaster?
“Absoluut niet”, zegt Van Overtveldt. “Een vermogenskadaster zou betekenen dat de fiscus een overzicht krijgt van alle vermogens van een belastingplichtige. Dat gaat van zichtrekeningen tot roerende en onroerende goederen. En dat allemaal in één databank, waar we zoals een Big Brother naar kijken. Zo ver gaan we niet.”
Met de recent ingevoerde taks op effectenrekeningen evolueerde ons land wel al richting een vermogenskadaster. Om te weten welke effectenrekeningen iemand heeft, moet de overheid immers samenwerken met de bankensector. De uitbreiding van het centraal aanspreekpunt zou een volgende logische stap zijn.
Premier Charles Michel (MR) liet eerder dit jaar echter verstaan dat er geen vermogenskadaster zit aan te komen. “Dit staat inderdaad los van de effectentaks of een vermogenskadaster”, zegt Van Overtveldt. “Het gaat om een Europese maatregel tegen witwassen en terreur. Niet meer dan dat.”
Hoe helpt dit de strijd tegen terreur?
Sinds de aanslagen in Europa worden steeds meer fiscale achterpoortjes gesloten. Zo probeert de overheid de geldstromen achter terroristen droog te leggen. Tot nu toe ontsprongen commerciële transferkantoren zoals Western Union steevast de dans, waardoor die een sterke aantrekkingskracht uitoefenden op criminelen. Temeer omdat je via zulke kantoren makkelijk geld kan versluizen naar andere landen.
Door de kantoren te onderwerpen aan dezelfde transparantieregels voor reguliere banken, hoopt de regering-Michel de illegale geldstromen droog te leggen.