India kreunt onder dramatische tweede golf van COVID-19: hoe is de situatie zo uit de hand kunnen lopen?
Wordt COVID-19 veroorzaakt door het testen van 5G-technologie voor het nieuwe ultrasnelle mobiele internet? Het antwoord is uiteraard neen, maar die vraag is wel in alle ernst aan de orde op Indiase sociale media, nadat ze elders ook al een tijdlang virtueel de ronde had gedaan. In India valt de vreemde vraagstelling samen met een dramatische corona-uitbraak over vrijwel heel het land.
Ziekenhuizen in India kunnen de toevloed aan covid-patiënten niet meer aan, mensen overlijden zonder enige behandeling, en het einde van de nieuwe coronagolf is nog lang niet in zicht. De link met 5G is nonsens uiteraard, maar wat zit er dan wel achter de recente explosie van besmettingen en overlijdens onder de Indiërs?
Eerst wat cijfers: de voorbije weken brak India het ene record na het andere: het aantal dagelijkse besmettingen steeg begin mei tot boven de 400.000 en het dagelijkse dodental tot ruim 4.000. Intussen zijn die aantallen ietwat gezakt tot respectievelijk 330.000 en bijna 3.900. Toch nog altijd indrukwekkend, zeker als je naar de totalen kijkt: India telt sinds het begin van de pandemie zowat 23 miljoen geregistreerde covid-besmettingen en 250.000 doden. Alle experts gaan ervan uit dat de cijfers in realiteit nog een pak hoger liggen – tot zelfs een kwart miljard besmettingen.
Milde eerste golf
Vorig jaar leek India de dans min of meer ontsprongen te zijn. Na het begin van de pandemie in 2020 werd een strikte lockdown afgekondigd die duurde van maart tot juni. Daardoor bleef het aantal officieel geregistreerde besmettingen in die periode beperkt tot pakweg een half miljoen, peanuts voor een gigantisch land als India met zijn 1,3 miljard inwoners. (lees voort onder de foto)
Met de versoepelingen die daarop volgden, ging ook de verspreiding van COVID-19 de hoogte in, de eerste coronagolf piekte in september. Tegen het einde van het jaar bereikte het aantal besmettingen officieel 10 miljoen. Nog altijd beheersbaar, zeker in vergelijking met de voorspellingen uit doemscenario's die eerder circuleerden over het dichtbevolkte India.
De teugels te vroeg gevierd
Dit jaar ging het pas goed fout, bij de aanvang van de lente. Volgens hooggeplaatste politici – premier Narendra Modi op kop – was het ergste nochtans achter de rug. Maar er werd te vroeg victorie gekraaid. India had intussen immers te maken gekregen met een nieuwe mutatie van het coronavirus – officieel bekend als B.1.617, maar gemeenzaam de "Indiase variant" genoemd.
De mutatie blijkt besmettelijker dan andere varianten en wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie zorgwekkend genoemd, al is het niet duidelijk of een besmet persoon er ook zieker van wordt. Het opduiken van de nieuwe variant heeft na de winter ongetwijfeld bijgedragen tot een snellere verspreiding van COVID-19 in India.
Bekijk hier de beelden van de tweede golf in India (lees verder onder de video):
Maar veel belangrijker voor de exponentiële covid-groei was de nonchalance die zich sinds begin dit jaar had genesteld in de Indiase samenleving. De strenge maatregelen uit de eerste helft van 2020 waren al lang vergeten, en van afstand houden of mondmaskers dragen, bleek nauwelijks nog sprake. Integendeel, steeds meer Indiërs gingen deelnemen aan massabijeenkomsten.
Massaal veel volk
Dat gebeurde onder meer tijdens verkiezingen in een reeks deelstaten, zoals West-Bengalen en Assam. Duizenden aanhangers van plaatselijke en nationale politici kwamen in maart en april opdagen voor meetings op ontelbare plaatsen. Premier Modi, die zich als een vis in het water voelt als hij een menigte kan toespreken, vond het allemaal prima. Pas in de tweede helft van april werd het aantal deelnemers aan politieke bijeenkomsten beperkt tot 500 – toch ook niet niks. (lees voort onder de foto)
Dat alles was nog klein bier vergeleken met het Kumbh Mela-festival, een religieus hindoefeest dat zes weken duurt. Het vond dit jaar vanaf 1 april plaats in de noordelijke stad Haridwar. Tegen de 10 miljoen gelovigen namen eraan deel, met als belangrijk feestelijk onderdeel een duik in de heilige Gangesrivier. De vierders kwamen van overal in het land. Er waren nauwelijks restricties inzake COVID-19. Kumbh Mela kan dan ook zonder enige twijfel als "superverspreider" worden bestempeld. (lees voort onder de foto)
Bijkomend probleem voor de uit de hand gelopen covid-situatie in India is dat de vaccinatiecampagne er vierkant draait. Op dit ogenblik zijn volgens cijfers van de gezaghebbende Johns Hopkinsuniversiteit zowat 170 miljoen Indiërs gevaccineerd, van wie er 35 miljoen ook een twee prik hebben gekregen (respectievelijk 13% en 2,5% van de bevolking – ter vergelijking: in België gaat het om 31% en 10%).
Niet alleen een probleem voor India
Dat is bijzonder pijnlijk in een land dat wereldwijd de grootste vaccinproducent is. Door de benarde toestand besliste de Indiase regering onlangs overigens om de uitvoer van covid-vaccins tijdelijk stop te zetten. Die exportban is vooral een probleem voor Afrikaanse landen, die grotendeels afhankelijk zijn van het COVAX-programma, waarmee de Wereldgezondheidsorganisatie armere landen wil helpen om hun bevolking tegen het coronavirus te vaccineren.
Bekijk hier de beelden van de vaccinaties in India (lees verder onder de video):
De tweede golf blijft in Indiase ziekenhuizen tot dramatische taferelen leiden. Er zijn te weinig bedden om de toestroom van nieuwe covid-patiënten het hoofd te bieden. Familieleden van zieke mensen smeken ziekenhuismedewerkers om hun geliefden een plaats te geven, meestal tevergeefs. Er wordt gezeuld met zuurstofflessen, want veel ziekenhuizen kampen met een zuurstoftekort en de zwarte markt van O2 tiert welig.
De covid-crisis in India is een wereldwijd probleem. Hoe langer de tweede golf er duurt en hoe meer besmettingen er zijn, hoe groter de kans op nieuwe – mogelijk nog gevaarlijkere – mutaties van het coronavirus. Die vinden uiteindelijk ook hun weg naar het buitenland, zoals de huidige Indiase variant ook tot in België is geraakt. Des te meer kopzorgen voor virologen van over heel de wereld.
