Het referendum brengt het landsbestuur dichter bij de kiezers - onbegrijpelijk dat dit het laatste is
Het referendum draagt bij aan de nodige waakzaamheid rond de inlichtingenwet. Dat smaakt naar meer.
Het is een fundamentele referendumvraag die de kiezers woensdag moeten beantwoorden. Wat weegt zwaarder: de nationale veiligheid of de privacy van internetgebruikers?
Weinigen betwisten de noodzaak tot modernisering van de inlichtingenwet. Nu mag alleen het draadloze verkeer in 'bulk' worden onderschept. Aangezien 90 procent van de communicatie inmiddels via de kabel verloopt, is dat wel erg achterhaald. Met de nieuwe wet kan ook het internetverkeer op grote schaal worden afgetapt.
Maar hoe logisch ook; er is geen aanleiding om lichtzinnig te denken over de mogelijke gevolgen. In de eerste plaats bleek het vorige kabinet bij het maken van de wet niet erg bezig met de risico's. De controle vooraf op sleepacties én het toezicht achteraf waren niet helder genoeg geregeld. Toezichthouder CTIVD stelde onder de oude wet al vast dat onderschepte bulkinformatie soms onrechtmatig werd onderzocht. Het gaat niet vanzelf goed.
Het goede nieuws is dat er in de loop van twee jaar debat extra waarborgen zijn toegevoegd. De controle is verscherpt, vooraf en achteraf. De CTIVD durft het inmiddels aan met de nieuwe wet, maar roept wel op tot waakzaamheid: de praktijk moet uitwijzen of de waarborgen stevig genoeg zijn. De aangekondigde evaluatie over twee jaar zal zeer zorgvuldig moeten zijn.
Het maatschappelijk debat dat door het referendum op gang is gebracht, draagt bij aan die waakzaamheid
Het maatschappelijk debat dat door het referendum op gang is gebracht, draagt bij aan die waakzaamheid. Vele achterdochtige ogen kijken inmiddels mee naar hoe de diensten met de wet zullen omgaan. Wie straks meent onterecht slachtoffer te zijn van ongerichte informatie-onderschepping, zal een groot en gewillig gehoor vinden.
Zo bezien functioneert het referendum, hoe het woensdag ook uitpakt, uitstekend als instrument om het landsbestuur dichter bij de kiezers te brengen. Het is nog niet volmaakt, maar het smaakt wel naar meer.
Daarom is het zo onbegrijpelijk dat het kabinet vastbesloten is dat dit het laatste referendum wordt. Alleen de Eerste Kamer kan daar binnenkort nog een stokje voor steken. Een overtuigende opkomst woensdag geeft de senatoren hopelijk een duwtje in de juiste richting.