Waarom je met tattoos op duidelijk zichtbare plaatsen nog steeds moeilijk een job vindt

Politiemensen mogen nog tattoos hebben, maar enkel op plaatsen die netjes bedekt kunnen worden. Dat staat in de omzendbrief waar minister van Binnenlandse Zaken Jam Jambon (N-VA) aan werkt op vraag van de politiekorpsen zelf. Een grote verandering is dat niet: de ongeschreven regel is vandaag al dat al te opzichtige tatoeages op duidelijk zichtbare plaatsen niet door de beugel kunnen bij het politiepersoneel. Maar omdat niet alle korpsen die richtlijn op dezelfde manier interpreteerden, komt er nu een duidelijke maatstaf. 

"De minister heeft voor alle duidelijkheid niks tegen tattoos en voor ons is dit geen halszaak", benadrukt woordvoerder Olivier Van Raemdonck. "Maar het spreekt voor zich dat we voor onze politiediensten neutraliteit en uniformiteit nastreven." 

Jobstoppers

Een streven dat wel meer werkgevers hebben. Want hoe trendy tatoeages vandaag ook mogen zijn, op de arbeidsmarkt stoot je al snel op een berg vooroordelen, bevestigt Bea Caenepeel van headhunterskantoor Altior. "Helaas, want het zegt niets over iemands competenties. Zeker binnen traditionele bedrijven wordt dat niet graag gezien. Al ben ik ervan overtuigd dat vele werknemers, ook in hogere kaderfuncties, tatoeages hebben. Ze verbergen ze alleen. Zeker wanneer je je nog niet bewezen hebt in een job, is dat waarschijnlijk niet onverstandig."

Een Antwerpse tattoo-artiest bevestigt dat. "Er is een reden waarom zulke opzichtige tatoeages bekendstaan als 'jobstoppers'. Wij zullen daarom ook altijd vragen aan onze klanten of ze wel zeker zijn dat ze een tattoo willen op plaatsen als hun nek of hun handen en of ze zich goed bewust zijn van de gevolgen. Weigeren doen we niet, maar grondig informeren wel. Je wordt beoordeeld op je uiterlijk en de tendens in onze maatschappij is nog steeds behoorlijk conservatief."

Een typisch westers verschijnsel is dat, weet professor sociologie en cultuurkritiek Walter Weyns (UAntwerpen). "Tot diep in de twintigste eeuw heerste hier een diepe weerstand tegen tatoeages. Dat was iets voor matrozen en gevangenen. Een gevrijwaard lichaam hebben, dat was een teken dat je jezelf kon beheersen. We beschouwden dat ook als een teken van civilisatie: hoe beter een mens in staat was zichzelf onder controle te houden, hoe geciviliseerder hij was."

En hoewel die zienswijze vandaag nog steeds doorwerkt, heeft de maatschappij wel een enorme weg afgelegd, zegt Weyns. "Vandaag is net het hébben van een tattoo een teken dat je controle hebt over je lichaam. Daar zit de pop- en sportcultuur voor heel wat tussen: bekende sterren dragen zo uit dat zij de baas zijn over hun lichaam en erop schrijven wat zij willen. Opvallend genoeg is het nu dus een teken van zelfbeschikking geworden."

Niet-fundamenteel

Net daarom is het de vraag hoe ver de overheid haar streven naar neutraliteit en uniformiteit mag doortrekken. Dreigt een werkgever zo niet in het vaarwater van de discriminatie te verzeilen? Professor discriminatierecht Stefan Sottiaux (KU Leuven) meent van niet. "De antidiscriminatiewetgeving moet ervoor zorgen dat mensen niet worden uitgesloten op basis van onveranderlijke eigenschappen, zoals huidskleur, geslacht of geaardheid, of op basis van elementen die fundamenteel zijn voor de identiteit van een persoon. Daaronder valt bijvoorbeeld iemands religie." 

Een tatoeage valt daar dan weer niet onder, meent Sottiaux. "Een werknemer kan er namelijk voor kiezen om een tattoo te laten zetten of niet. Daarom heeft een werkgever wat meer speelruimte in het opstellen van zijn regels. Het is zoals roken, het dragen van korte broeken of hoge hakken: dat zijn persoonlijke keuzes, niets van dat alles is een fundamenteel recht."