Een echte muziek­liefhebber vergelijkt The Beatles niet met The Rolling Stones

Komende donderdag viert The Beatles van The Beatles zijn vijftigste verjaardag. Dat album kennen we beter als The White Album, dankzij de steriele cover die weleens met leegte wordt verward. Of met luiheid, afhankelijk van de (al dan niet aanwezige) sympathie voor conceptuele kunst. Paul McCartney bedacht dit concrete concept samen met de Britse popartkunstenaar Richard Hamilton. Op de binnenkant van de hoes prijkt een collage met persoonlijke foto’s van de vier bandleden. De buitenkant bleef maagdelijk wit, op een serie­nummer na. Er mocht al eens gelachen worden. De band­naam deed voor de gelegenheid dienst als titel. Deze werd achteraf, buiten de wil van de kunstenaar om, door de platen­firma in reliëf in de hoes gedrukt.

Conceptuele kunst is plezant, maar wie miljoenen platen wil slijten aan een breed publiek, houdt het best overzichtelijk en herkenbaar. Richard Hamilton kreeg 200 pond (230 euro) voor zijn conceptueel denkwerk. De galerie­houder die hem in contact bracht met McCartney, hield daar nog een percentage af. Ondanks het enorme succes van het album werd Hamilton niets extra gegund. Integendeel, toen de kunstenaar enkele decennia later toestemming vroeg om zijn minimalistische ontwerp op te nemen in een overzichts­tentoon­stelling, werd hem dat geweigerd door de recht­hebben­den. Bijzonder onsympathiek. Het idee om in volle flower­power­tijd resoluut voor iets eenvoudigs te kiezen, bleek achteraf gezien toch geniaal.

Speciaal voor de verjaardag van The White Album vroeg ik aan vijftien gerespecteerde, actuele kunstenaars om de legendarische dubbelaar een nieuw ontwerp te geven. De artiesten deden waar ze goed in waren. De abstracte beeldtaal van Koen van den Broek valt op geen enkele manier te vergelijken met de gedetailleerde zwart-wit­tekeningen van street­art­kunstenaar Roa. Dat maakt het eind­resultaat alleen maar interessanter.

Niet elke kunstenaar reageerde positief op mijn vraag. Dat hoeft ook niet. Zo was er een kunst­schilder die me antwoordde dat hij geen interesse had, omdat hij The Beatles ‘een uitzonderlijk oninteressante band’ vindt. Iedereen heeft recht op een persoonlijke mening, zelfs als het een dwaze is. Artistieke­lingen zijn het aan zichzelf verplicht om dwars te liggen. Hij merkte ongevraagd op dat zijn voorkeur onverdeeld uitging naar The Rolling Stones. Een echte muziek­liefhebber vergelijkt The Beatles niet met The Rolling Stones. Waarom zou je ook kiezen als je zomaar beiden kan krijgen? 

In de jaren 60 bestond er een groot wederzijds respect tussen de twee uiterst succesvolle bands. De tweede single van The Rolling Stones was niet voor niets een cover van The Beatles. Op het einde van de golden sixties maakte Mick Jagger enkele zure opmerkingen over de Fab Four. John Lennon noemde hem jaloers: “Blijkbaar heeft Jagger het moeilijk met het feit dat we veel groter zijn. Luister naar wat wij doen en wat de Stones twee maanden later doen. Ze kopiëren ons.”

Het belangrijkste pop­fenomeen uit de muziek­geschiedenis oninteressant noemen slaat op niets. Het stond de bewuste kunstenaar bovendien vrij om twee grote, rode lippen op het album te schilderen. Ik ben blij dat hij weigerde. Muziek moet vooral plezant blijven.

De hele peace & love-gedachte in 1968 bleek eerder fake. De mensheid was niet écht gelukkiger dan vandaag. Toch bezorgde de hele bloemetjes­hype ons een hoop prachtige muziek die tot op de dag van vandaag best relevant klinkt. The White Album is daar een school­voorbeeld van. Zowel de liedjes als de cover verloren niets van hun frisheid.

Daar wil ik John, Paul, Ringo, George en Richard Hamilton bij deze hartelijk voor bedanken. Schriftelijk, maar ik herhaal het binnenkort graag nog eens recht in hun gezicht.