Turkije verzet zich niet langer tegen NAVO-lidmaatschap van Finland en Zweden

Op 18 mei dienden Finland en Zweden officieel hun aanvraag in om toe te kunnen treden tot de NAVO, het westerse militaire bondgenootschap. Beide landen hebben een lange geschiedenis van militaire neutraliteit, maar de oorlog in Oekraïne heeft de publieke opinie er drastisch veranderd.  

De NAVO-lidstaten reageerden positief op die aanvragen, enkel Turkije lag dwars. Het verzet van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan had te maken met de aanwezigheid in Finland, en vooral in Zweden, van groepen en personen die door de Turkse regering als "terroristisch" worden beschouwd of die in hun ogen te nauw aanleunen bij terroristische organisaties. Het gaat om de Gülen-beweging en Koerdische organisaties als de PKK.

Alle 30 NAVO-landen moeten instemmen met de kandidatuur en dus was het belangrijk voor Finland en Zweden om ook Erdogan te overtuigen. Dat is nu gelukt, zegt de Finse president Sauli Niinisto en wordt bevestigd door secretaris-generaal Jens Stoltenberg. 

Niinisto en Stoltenberg zaten vandaag rond de tafel met Erdogan en de Zweedse premier Magdalena Andersson. De drie landen - Finland, Zweden en Turkije - kwamen overeen een gezamenlijk memorandum aan te nemen waarin de "legitieme veiligheidsbezorgdheden van Turkije" worden aangepakt. Dat memorandum werd voor de camera ondertekend door de ministers van Buitenlandse Zaken van de drie landen.  

"Ik ben verheugd aan te kondigen dat we een akkoord hebben dat de weg voor Finland en Zweden tot de NAVO vrijmaakt", aldus Stoltenberg op een persconferentie na de ondertekening. "Turkije, Finland en Zweden hebben een memorandum ondertekend dat de bezorgdheden van Turkije aanpakt, met inbegrip van wapenexport en de strijd tegen terrorisme." 

Zo engageren Finland en Zweden zich om Turkije te steunen tegen bedreigingen van de nationale veiligheid. "Dit bevat het verder wijzigen van de nationale wetgeving, optreden tegen PKK-activiteiten en een akkoord sluiten met Turkije over uitlevering."

"Vandaag toont aan dat we ons kunnen verenigen rond onze kerntaken", zei Stoltenberg nog. "Wat nu zal gebeuren, is mogelijk de snelste procedure ooit. (...) Dit stuurt een duidelijke boodschap aan (Russisch president Vladimir) Poetin." Die krijgt volgens de secretaris-generaal meer NAVO aan zijn grenzen, in plaats van minder, zoals Poetin had geëist.

"Wat het memorandum allemaal precies inhoudt, is nog niet zo duidelijk", stelt VRT NWS-journalist Jan Balliauw, die in de Spaanse hoofdstad Madrid is voor de NAVO-top. "Maar ik denk dat de leiders die vanavond hier achter mij bijeen waren in het koninklijk paleis wel iets hadden om te vieren. De blokkage van Turkije is weg, morgen zullen Zweden en Finland de toestemming krijgen om toe te treden tot de NAVO. Het kan allemaal bijzonder snel gaan en dat is toch wel zeer historisch te noemen."

De impact van de toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO is zeer groot, aldus Balliauw. "Militair gezien krijgt de NAVO er twee belangrijke leden bij in het noorden van Europa. De Baltische Zee wordt ook een soort van NAVO-binnenmeer. En natuurlijk krijgt Rusland er een grens van 1.300 kilometer bij met de NAVO, terwijl Rusland precies in Oekraïne oorlog voert om de NAVO terug te dringen."

"Dit komt als een boemerang terug voor Rusland en dat is, denk ik, iets wat de NAVO-leden hier bijzonder blij zal stemmen. Dit resultaat bewijst dat de NAVO springlevend is, zeker in de ogen van de westerse leiders."

De kaart van de NAVO mét Finland en Zweden: