Een plan had hij niet, maar één ding was zeker: die Peugeot moest veilig tot stilstand komen
Als een man onwel wordt achter het stuur ontstaat een levensgevaarlijke situatie op de snelweg. Twee medeweggebruikers handelen razendsnel en dwingen de auto met de nodige risico’s tot stoppen. Wat bezielde deze chauffeurs?
Er slingert een zwarte Peugeot 3008 over de snelweg. De auto schampt twee keer een zwart busje en raakt met een klap de vangrails aan de linkerkant van de weg. Wat een mafkees, denkt Thijs Schram die er vlak achter rijdt. Hij ziet dit soort agressief rijgedrag steeds vaker, maar deze figuur maakt het wel heel bont.
Het is maandagochtend en de 41-jarige IT-manager uit Tuitjenhorn is net de Coentunnel uitgereden, de A5 op, richting zijn werk in Amsterdam. Het is druk op de weg. Een lange sliert forenzen rijdt met 100 kilometer per uur de werkweek tegemoet.
Als de zwarte Peugeot de vangrail heeft geraakt, schiet de auto terug de weg op. Dan rolt hij door richting de vluchtstrook. Schram ziet andere automobilisten geschrokken op de rem trappen om uit de buurt van de slingerende auto te komen. Zelf geeft hij gas. Hij wil weten wat er aan de hand is.
Als hij naast de Peugeot rijdt, ziet hij dat de bestuurder slap tegen het portier aan hangt. Er loopt schuim uit z’n mond. Deze man is er niet goed aan toe, denkt Schram. Hij heeft hulp nodig en snel ook.
Altijd mensen helpen
Die avond zal zijn vrouw tegen hem zeggen dat het haar niets verbaast dat juist hij die ochtend recht op deze auto afgereden is. Thijs Schram wil altijd mensen helpen en hij weet op de een of andere manier precies wat hij in dit soort situaties moet doen. Toen hun dochtertje één dag oud was, stopte ze opeens met ademen. Schram heeft haar gereanimeerd. Nu is ze bijna vier jaar oud.
Een paar jaar eerder was hun zoontje al bijna gestikt in een Kapitein Koek-reep. De jongen kreeg een minuut lang geen zuurstof binnen. Schram hield hem aan zijn benen op z’n kop en wist het stuk koek uiteindelijk z’n keel uit te krijgen. Nu is het een stoere vent van zestien jaar.
Maar soms wordt zijn vrouw er ook schijtziek van. Dan komen ze niet aan hun eigen plannen toe omdat hij weer iemand moet helpen.
De zwarte Peugeot wijkt steeds verder uit naar rechts, de vluchtstrook op. Schram blijft naast hem rijden. Een uitgewerkt plan heeft hij niet, maar dit weet hij wel: hij moet zien te voorkomen dat deze man de snelweg weer op rijdt. Hij moet de auto tot stilstand zien te brengen. Langzaamaan mindert de auto vaart. Na een seconde of tien, twintig ziet hij hoe een jongen in een grijze Volkswagen Polo voor de Peugeot gaat rijden, ook op de vluchtstrook.
Steeds langzamer
De jongen in de Polo, een 22-jarige jongen uit Amsterdam, rijdt een paar honderd meter vooruit en zet zijn auto dan stil. Schram ziet hoe hij over de snelweg terugrent naar de auto, die steeds langzamer rijdt, en op het raam slaat om de man bij bewustzijn te krijgen. De portieren zitten op slot. De man reageert niet. De auto botst uiteindelijk tegen de Volkswagen Polo op.
Waarom sommige mensen wel ingrijpen bij een ongeluk of een vechtpartij en anderen niet, weet Thijs Schram niet precies. Veel mensen lopen liever weg als er een gevaarlijke situatie is, zegt hij. Dat vindt hij eigenlijk wel begrijpelijk. Je moet weten wat je doet, anders wordt het te gevaarlijk. Zelf gaat hij domweg af op zijn gevoel, hij denkt er niet over na.
Als de zwarte Peugeot tot stilstand is gekomen en Schram zelf zijn auto ook op de vluchtstrook heeft gezet, pakt hij uit zijn kofferbak een sleepkabel. Die heeft hij altijd bij zich voor het geval iemand een lege accu heeft.
Hij doet een stap naar achter, de snelweg op, en geeft een harde klap. En nog een. Als de ruit aan diggelen ligt, opent hij de portier, schakelt de motor uit en trekt de handrem aan. Terwijl de Amsterdamse jongen 112 belt, maakt hij de gordel van de bewusteloze man los. Een epileptische aanval denkt Schram, die bedrijfshulpverlener is en een EHBO-cursus heeft gedaan.
Maxicosi
Hij gaat in het portier van de auto zitten, en spreekt de man toe. Ik blijf bij je, zegt hij. Ik hoef nergens heen. Zijn blik glijdt door de auto. Achterin staat een maxicosi. Deze vent mag niet doodgaan, denkt Schram. Hij is vader, hij heeft een partner. Hij gaat hier niet op maandagochtend toe zitten kijken hoe iemand doodgaat.
Binnen een paar minuten is de ambulance er, en Rijkswaterstaat en twee politieauto’s. Schram geeft zijn gegevens op aan de politie en rijdt naar zijn werk. Hij heeft een paar vergaderingen. Op het eind van de middag wordt hij gebeld. Het is de bestuurder van de zwarte Peugeot. Hij is thuis van het ziekenhuis, terug bij zijn pasgeboren kind. Hij maakt het goed.
Dit verhaal is gebaseerd op een interview met Thijs Schram. De andere automobilist die de auto klem reed, heeft in andere media een verklaring gegeven die zijn verhaal onderschrijft.
‘Redders hebben goed verantwoordelijkheidsbesef’
Afgaande op de verhalen is de reddingsactie op de A5 ‘slim aangepakt’. Dat zegt Gerard Tertoolen van adviesbureau De Verkeerspsycholoog GTi. ‘Ze hebben ingegrepen, dat is ontzettend bewonderenswaardig’, zegt hij. ‘De mannen waren onbaatzuchtig; er is zelfs een auto licht beschadigd. Ik heb de indruk dat ze het overige verkeer niet hinderden. Dat is belangrijk, soms is het middel erger dan de kwaal.’
Tertoolen vindt dat de actie veel zegt over het karakter van de twee automobilisten. ‘Zo te hulp schieten is niet iets wat in je hersenen zit, wat iedereen zou doen. Ze hebben een goed verantwoordelijkheidsbesef.’ De redders kenden elkaar niet, maar wisten al rijdend samen te werken. ‘Woorden zijn niet altijd nodig. Visueel contact, een blik of wijzen kan al voldoende zijn. Zo ontstaat er een band om als team te opereren.’
Volgens de verkeerspsycholoog krijgen automobilisten in nood over het algemeen wel hulp, al noemt hij dit een ‘extreem voorbeeld’. ‘Natuurlijk zijn er ook mensen die liever hun telefoon pakken om het ongeval te filmen of te fotograferen. Sommige bestuurders rijden door. Niet altijd omdat het aso’s zijn, automobilisten weten vaak niet wat ze moeten doen.’ En dan is er nog het psychologische bystander effect: hoe meer mensen getuigen zijn, hoe minder ze geneigd zijn om te helpen. ‘Ze denken dat iemand anders wel helpt. De verantwoordelijkheid ligt niet alleen meer bij henzelf.’
De politie ziet dit soort heldendaden niet wekelijks, reageert woordvoerder Frans Zuiderhoek. Helemaal uniek is het echter niet. Cijfers kan de woordvoerder niet geven, maar: ‘Op de A15 is bijvoorbeeld een soortgelijk incident geweest.’ Een Griekse vrachtwagenchauffeur wist daar in 2012 een ongeluk te voorkomen. ‘Hij zag een Nederlandse collega voorover op zijn stuur liggen. De chauffeur ging voor de vrachtwagen rijden. Remde steeds zachtjes tot zijn collega tot stilstand kwam.’
Voor dit soort reddingen zijn volgens Zuiderhoek geen instructies te geven. ‘Het is handelen naar omstandigheden, daar is geen plan voor.’
Door: Jamaica Vink