plusartikels
Uit het hart
Wie kent het geheim van een goed leven?
© Johan Dockx
Moet je oud en wijs zijn om de trucs van het leven te kennen? Het lijkt erop. En we geloven het graag. En toch kun je eraan twijfelen.
De laatste weken worden mijn nieuwsfeeds overspoeld met het verhaal van de Amerikaanse Gladys McGarey. De vrouw is 102 en heeft een boek uit. Ze begon eraan te schrijven op haar honderdste. Echt waar, u leest het goed. Ze trok mijn aandacht door een foto waarop ze op haar driewieler door haar tuin fietst. Geweldig. Op haar hoofd heeft ze een kroon. Een dikke gevlochten streng haar in een rondje gedraaid. Ze heeft haar haren niet meer geknipt sinds haar veertigste, zo weet ik intussen. Het is een van de vele dingen die ik intussen over haar weet.
Gladys McGarey. — © Penguin books
Dat heeft dus te maken met haar boek The well-lived life: a 102-year-old doctor’s six secrets to health and happiness at every age. Laat ik het vrij vertalen: de zes levenslessen van een 102-jarige dokter. Veel van de wijsheden haalde ze uit haar eigen leven, en hoe dat haar geleerd heeft om te incasseren. De grootste klap die dat leven haar gaf, kwam van haar toenmalige echtgenoot Bill, een arts met wie ze zes kinderen heeft en met wie ze een kliniek voor holistische geneeskunde oprichtte. Net voor haar zeventigste verraste hij haar met de scheidingspapieren. Hij liep er naar eigen zeggen al zes maanden mee rond in zijn boekentas. Dat vertelt ze in een interview met The Guardian. Hij was iets begonnen met een collega, zo bleek. Gladys en Bill waren op dat moment 46 jaar getrouwd en daarnaast waren ze ook zakenpartners en collega’s. Ze was er kapot van. Het was het zwaarste wat ze in haar leven meemaakte, zwaarder dan de kanker waarmee ze tweemaal geconfronteerd werd – eenmaal als dertiger, en nog eens als negentiger. Maar neen, het liefdesverdriet zat dieper dan de ziekte. Het is ontluisterend als je erover nadenkt. En dan zijn wij verbaasd wanneer we na een paar maanden nog altijd niet over een breuk heen zijn.
Nummerplaat
Pas op haar 93ste ging het beter met haar. Toen overwon ze haar verdriet met boosheid. Dat gebeurde toen Bill haar uitnodigde voor zijn huwelijk. Zijn nieuwe huwelijk, voor alle duidelijkheid. In dezelfde babbel met The Guardian vertelt ze hoe ze haar kwaadheid uitschreeuwde in de auto. Boos was ze op hem, maar ook en vooral op zichzelf: ‘Ga je echt zo verder doen? Dit is gewoon belachelijk.’ Het was het begin van een aanvaardingsproces, en daarmee ook een keerpunt in haar leven. En om dat te vieren kocht ze iets exuberants voor zichzelf: een gepersonaliseerde nummerplaat met de lettercombinatie BE GLAD. Die moest haar erop wijzen dat haar huwelijk ook mooie momenten gekend had. Na die dag werd alles anders. Ze besefte stilaan dat ze ook zelf een eigen stem had. Het was niet meer: ‘Bill en Gladys’, nee, het was dokter Gladys McGarey. ‘Ik was ik, niet langer de partner van Bill.’ Op haar honderdste gaf ze een TEDX talk over holistische geneeskunde en waarom ze daar zo overtuigd voorstander van is.
Oh ja. Nog dat: na Bill heeft ze nooit meer een man in haar leven gehad. Daten deed ze niet. ‘Waarom zou ik willen zorgen voor een andere oude man?’, aldus haar uitsmijter in The Guardian.
Water, veel water en dan alles wegwuiven
De wijsheden die ze in haar boek verzamelde, waaieren intussen uit over het internet. Over wat je moet eten om fit en gezond oud te worden, schrijft ze: ‘Er is niets wat je niet mag eten, volg je gevoel, want dat zegt je wat je nodig hebt. Drink water, veel water.’ Geen superfoods of voedingssupplement is beter dan dat, volgens haar. ‘Ons lichaam is vooral gemaakt van water. Het heeft water nodig om zichzelf in leven te houden.’
Ze wil haar lezers ook leren om problemen letterlijk weg te wuiven, met een échte wuivende handbeweging, samen met de woorden ‘het maakt niet uit, het is niet belangrijk’. Ze doet het echt, dat wuiven, en het heeft haar naar eigen zeggen al veel stress bespaard. En nog eentje: spijt, daar doen we beter niet aan. ‘Ja, je kan iets betreuren, maar je moet weten wanneer te stoppen.’ Ook dat is een hoofdstuk.
Gladys zet me aan het denken. Niet over wat ze zegt, want dat houdt best steek, misschien omdat het allemaal relatief simpele inzichten lijken. Neen, ze doet me stilstaan bij de status die ik er bijna spontaan aan toeken. Iemand van 102, die moet toch goeroe-kwaliteiten hebben, zo gaat dat dan in mijn hoofd. Die moet het weten, die moet het geleefde leven kunnen vatten, die moet weten wat wijsheid is. Zelfs als ze tussen haar zeventig en negentig naar het leven keek als een in de steek gelaten puberlief.
Maar is dat zo? Is het zo dat levensadvies van boven naar beneden doorsijpelt? Van oud naar jong? We geloven het graag, we bouwen er een mythologie rond. Een mythe van jonge mensen die met gretige ogen de wijsheden van senioren oplepelen. Alsof het ook niet omgekeerd kan, en jong ook oud met verstomming kan slaan. Het is makkelijk lachen met Gen Z bijvoorbeeld, maar zij leren ons wel los te komen uit hokjesdenken. En ik moet maar het archief van de rubriek De zin uitpluizen om youngsters te vinden die levenswijzer zijn dan ikzelf. Zo lees ik bij Selah Sue: ‘Het gaat erom jezelf te vergeven dat het niet loopt zoals je zou willen, hoe moeilijk dat ook is. Het wonder is dat je zo van je onvrede verlost raakt. Het verlammende gevoel van falen verdwijnt.’ Ella-June Henrard heeft het over: ‘Zoals een kind kan opgaan in een spel, zonder spijt over gisteren of zorgen over morgen, zo zouden we ons leven zo vaak mogelijk moeten beleven.’
Een twintiger en een dertiger zijn dat, die wijsheden debiteren die net zo goed van iemand van 102 zouden kunnen komen, toch? Wat is wijsheid, wat is leeftijd, en is er een correlatie tussen de twee? Wat denkt u? Mail ons!
