“Dat dit een vrijbrief zou zijn voor illegale migratie is zonder meer onjuist”

In de krant van zaterdag sluit Mark Elchardus zich aan bij de kritiek van staatssecretaris Francken (N-VA) op het migratieakkoord van de Verenigde Naties (Global compact for safe, orderly and regular migration). Hij noemt dit een “schabouwelijke tekst”, die een effectieve aanpak van illegale migratie in de weg zal staan, en “een staaltje van volksverlakkerij”. Partijen die dit “onaanvaardbaar” initiatief steunen, worden gewaarschuwd. Zij zullen hun keuze tegenover de kiezer moeten verantwoorden, en dat kan meteen in mei.

Waarover gaat het? Naar aanleiding van de migratiecrisis van 2015 besloot de Algemene Vergadering van de VN op 19 september 2016 dat een internationale aanpak noodzakelijk was om migratie ordelijker, veiliger en regelmatiger te laten verlopen. Na twee jaar onderhandelen werd een kaderakkoord op 13 juli jl. door 192 landen (zonder de VS) goedgekeurd. In Marrakesh zal geen verdrag worden ondertekend dat rechtstreekse werking heeft of rechten schept voor de burgers, maar een intergouvernementeel akkoord, vergelijkbaar met het klimaatakkoord van Parijs, waarbij staten afspreken om bepaalde doelstellingen na te streven. 

Dat dit een vrijbrief zou zijn voor illegale migratie is zonder meer onjuist. Het beoogt een globale aanpak van mensenhandel en –smokkel, en een betere organisatie van de arbeidsmigratie, maar evengoed het voorkomen van illegale migratie, grenscontrole en het afsluiten van terugname-akkoorden. Het schept een kader voor verdere samenwerking, vanuit een positieve visie op migratie, die beschreven wordt als een “bron van welvaart, innovatie en duurzame ontwikkeling in een geglobaliseerde wereld, waarvan de positieve impact kan geoptimaliseerd worden door een beter migratiebeheer”. Volgens Elchardus is hiervan geen wetenschappelijk bewijs en worden we “terug geslingerd naar de tijd toen mensen louter liberaal, als werktuigen werden benaderd, zonder aandacht voor hun sociale, politieke en culturele eigenheid”.

In forse bewoordingen klinkt het dat “de media brutaal de wacht wordt aangezegd” omdat het akkoord onafhankelijke, objectieve en kwalitatieve informatie vanwege de mediakanalen wil promoten, investeren in een ethische standaard voor berichtgeving en publiciteit, en zich verzet tegen publieke financiering van media die xenofobie, racisme en discriminatie promoten.

Dat met “politiek correcte bombast” wordt opgeroepen tot mondigheid (empowerment) van migranten om op te komen voor hun rechten en actieve leden van de gemeenschap te worden, brengt de schrijver tot de wanhoopskreet: “Waartoe? Moeten we meer op Somalië gaan lijken?”.

Dat een gerespecteerd opiniemaker van een Vlaamse kwaliteitskrant zich verlaagt tot een dergelijk discours is onrustwekkend. Het “migratiepact” is een uitgebalanceerde tekst die de consensus weerspiegelt die sinds decennia bestaat, zo niet wereldwijd, dan toch zeker in Europa. Ondanks de terechte kritieken op sommige bestuurspraktijken, is België inzake migratie een voorbeeldland, dat een belangrijke rol kan spelen in de internationale aanpak van migratie. Het is dan ook dom te willen dat ons land zich terugtrekt uit het kader dat de VN hiervoor op poten zet, op grond van een erg selectieve lectuur van het akkoord dat hiervoor de basis zal vormen.

Heeft Francken (N-VA) dan geen gelijk dat de principes van die tekst kunnen worden aangehaald door advocaten en rechters om de verbreking van sommige beslissingen te motiveren, bij voorbeeld omdat detentie niet bedoeld mag zijn als afschrikkingsmiddel of opsluiting van kinderen zoveel mogelijk vermeden moet worden? Dat gebeurt nu al, omdat die principes ook opgenomen zijn in mensenrechtenverdragen, richtlijnen van de EU en in onze eigen wetgeving. Dat de vrees voor onafhankelijke rechtspraak ons er zou moeten toe brengen aan te sluiten bij het clubje van landen waar recent populistische leiders aan de macht kwamen, is als argument overigens wel erg bedenkelijk.