De strips van de week: over concentratiekampen en aardappelen

Marshall Blueberry ★★★★☆

“Dat waren geen scenario,’s maar manuscripten die ik tot scenario’s heb bewerkt.” Aldus de vorig jaar gestorven Vlaming William Vance over de tijd toen hij werd gevraagd een spin-off te maken van Blueberry, de bestseller van Jean Giraud/Moebius. Hoewel uiteindelijk verworden tot een stevig, gesmaakt drieluik, had Vance gemengde gevoelens over het hele productieproces. “Het tweede verhaal liet ik bewerken door Thierry Smolderen – ik had geen tijd – en het derde heb ik niet willen schrijven want ik vond het verhaal niet goed.” Giraud kon niet lachen met die plotse stopzetting, en moest zich wel richten op zijn leerling Michel Rouge. En dus prijkt ook diens naam op deze bundeling.

Dit drieluik speelt in 1868 in Arizona, in de regio rond Fort Navajo. Indianen-opperhoofd Chato vermoordt de boeren in de streek bij bosjes, terwijl Blueberry de krijgsraad wacht omdat hij zou heulen met de indianen. Maar Blueberry’s missie is net vrede te brengen tussen beide partijen… Slappe politiek, vooroordelen en een door de indianen georchestreerde wapensmokkel staan centraal.

Vance heeft zijn hartje mogen ophalen. Als auteur van het scenario, kon hij er naar hartenlust zijn voorliefde voor de natuurelementen in kwijt, en dus regent het pijpenstelen of spelen de verhaallijnen zich af in de sneeuw - iets wat Rouge helemaal vermijdt, trouwens. Diens versie van Marshall Blueberry is gladder, commerciëler en braver. Weg zijn de ruwe gezichten, authentieke sfeer of Ennio Moricone-deuntjes in de achtergrond. Goed, beiden hebben hun sporen verdiend als tekenaar van westerns, maar samen met Vance in een bundeling terechtkomen is niet echt een cadeau gebleken voor Rouge.

Uit bij Dargaud

Texas Jack ★★★☆☆

Sommige scenaristen scheppen er een duivels genoegen in wrede rotzakken tot hoofdpersonage te bombarderen. Ze beseffen: hoe groter de rotzak, hoe gretiger de lezer uitkijkt naar het hopelijk rechtvaardige einde. Voor wie dat principe liefheeft: in het Wilde Westen waren er nogal wat klootzakken.

Dat weet ook de Belgische scenarist Pierre Dubois. Al zowat zijn hele volwassen leven is hij gefascineerd door boswezens, (Ardense) legendes of vreemde creaturen (zoals Laïyna), maar niettemin: de man heeft zich volledig aan zijn taak gekweten om een harde western af te leveren.

En zo doorzeven de kille moordenaar Gunsmoke en zijn bende onschuldige gezinnen, tot baby’s toe. Niets is hen te wreed of te listig. Om de bevolking aan te tonen dat het beleid die bedreigingen serieus neemt, wordt circusartiest Texas Jack gevraagd om Gunsmoke te elimineren. Niet alleen omdat hij de beste schutter van het Wilde Westen is, maar ook omdat het PR-gewijs een enorme stunt zou zijn. Texas Jack, laat zijn ego de overhand nemen en stemt toe. Samen met zijn gezellin, enkele getrouwen en marshall Sykes trekt hij naar een regio waar niemand nog wil wonen en iedereen een handlanger van Gunsmoke kan zijn.

Texas Jack is een prequel op Sykes, een one-shot dat het duo vorig jaar afleverde. Maar zowel tekenaar als scenarist zijn in deze opvolger geëvolueerd. Beter tekenwerk, scherpere dialogen en een interessanter verhaal. De onderlinge relaties tussen Texas Jack en de rest van zijn team zijn zeker zo aardig als het verhaal, al doen sommige ongeloofwaardigheden je wat ongemakkelijk op je stoel schuifelen.

Uit bij Le Lombard

Yasmina en de aardappeleters ★★★☆☆

“Een soort hommage aan de helden uit mijn kinderjaren,” zegt de Vlaamse auteur Wauter Mannaert, die refereert naar Roald Dahl en Franquin. “Beiden niet vies van een stevige portie satire en maatschappijkritiek.”

Terwijl hij zich eerder met El Mesías richtte op een bestaand Andalusisch dorp waar bewoners al decennia het kapitalisme afzweren, en later een stripbiografie over de beroemde fotograaf Weegee leverde, bleef hij nu dichter bij huis. De inspiratie voor dit boek kwam van een stuk braakliggend terrein van het Brusselse Tour & Taxis dat door de omwonenden als stadsjungle werd ingevuld. Mannaert wilde een verhaal vanuit het perspectief van de kinderen aldaar, en kwam met een pubermeisje dat als kok haar mannetje weet te staan en plots de hele voedingsindustrie achter zich krijgt…

Mannaerts vierde album en eerste soloalbum verscheen meteen bij Dargaud. Helaas, Yasmina stelt wat teleur. Het werd een aardig verhaaltje dat eerder charmant dan goed, spannend of origineel is. Het lijkt een aaneenschakeling van oude ideetjes en vondstjes met een groot déja-vugehalte. De grote dikke, rijke Amerikaan die met geweld een grondgebied inpalmt, een populair voedingsmiddel dat mensen omtovert tot een soort zombies.,…

’s Mans tekenwerk – waarvoor hij zijn stijl opnieuw compleet omgooide – is zonder meer knap, zwierig, vrolijk en vooral charmant, maar zijn eerste eigen scenario werd niet dat wat hij misschien wel wilde. Te weinig gekruid. Te snel afgekookt. Te lichtvoetig ook. Als beeldroman voor de jeugd is het ideaal, maar om het als graphic novel voor te schotelen aan volwassenen is het niet voldoende gelaagd.

Uit bij Dargaud

Isabelle Avondrood: Albums 1, 2 en 3 ★★★★☆

30 jaar was de latere grootmeester Jacques Tardi toen hij met deze nukkige papieren dame op de proppen kwam. In het eerste verhaal komt een eeuwenoud pterodactylus-ei uit in het Natuurhistorisch Museum in Parijs in 1911. In het tweede en derde verschijnen zowel een demon, een tarbosaurus als een prehistorische mens. Het bindmiddel met al die zotte creaturen: detective Isabelle Avondrood.

De reeks, gedrenkt in cynisme en sarcasme, was bedoeld als parodie op de negentiende eeuw (pulp)literatuur. Het regende verder verwijzingen naar theater en strips, terwijl Tardi er zowel zijn eigen uitgever in schoffeerde, dat al zijn acteurs geschifte mensen waren terwijl hij er ook de Frans kleinburgerlijkheid in hekelde. Zijn obsessie met de Eerste Wereldoorlog kwam er eveneens in terug, want de reeks speelt niet zomaar aan de vooravond van die Grote Oorlog.

Voor iedereen die deze reek niet kent: proberen! Het zijn zotte verhalen, en vreemd genoeg krijg je in eerste instantie werkelijk geen énkele binding met de chagrijnige hoofdrolspeelster.

Echter, los van de kwaliteit van de verhalen is deze integrale-reeks als uitgave an sich ongeïnspireerd. In 2019 een integrale uitbrengen zonder een degelijk dossier waarin de achtergronden en feiten bij de totstandkoming van zo’n klassieker worden verduidelijkt, is vragen om problemen. Deze bundeling ziet er bovendien precies hetzelfde uit als de hardcover albums die er de laatste jaren van Isabelle Avondrood verschenen. Zelfs de cover van dit verzamelalbum is een oudje. Waarom je deze bundeling dan zou kopen? Geen idee. Tardi- en/of Avondrood-fans zullen er alvast lichtjes vloekend hun schouders voor ophalen. De definitie van ‘een gemiste kans’.

Uit bij Casterman

Ik René Tardi, krijgsgevangene in Stalag IIB ★★★★☆

Officiële documenten uit begin jaren 50. Aan het begin van dit album liggen de foto’s ervan naast elkaar uitgestald, alsof Tardi zijn lezers nog wil bewijzen dat alles wat hij vertelt authentiek is. En dat, terwijl zijn lezers intussen al sinds Loopgravenoorlog uit 1993, dé stripklassieker over de Eerste Wereldoorlog, weet hoezeer de man vasthoudt aan waarheidsgetrouwe feiten.

De titel van het derde album waarin hij de ervaringen van zijn vader René Tardi aan de man brengt tijdens en na zijn opsluiting in het krijgsgevangenkamp Stalag IIB, zegt het al: na de oorlog. Oftewel: hoe pik je je leven na zo’n hel terug op?

Maar Tardi doet meer dan dat. Hij laat zijn vader hem – dan nog een puber – niet alleen zijn rauwe ervaringen vertellen (‘Wat is dat, een genocide?’), maar geeft meteen een inkijk in zijn eigen zielenroerselen. Zo getuigt hij zowel over de manier waarop die oorlogsgruwel bij hem binnenkwam, hoezeer de vader-zoonrelatie leed onder het feit dat zijn vader evenzeer schuldig was wreedheden als hoe zijn fascinatie voor strips en film tot stand kwam.

Tardi is in de loop der jaren wat droger geworden. Hij somt feiten en gebeurtenissen op en blijft zijn woede omtrent dit alles doseren. Net dat maakt het allemaal zo aangrijpend en/of interessant. Omdat hij dezelfde pagina-indeling hanteerde waarmee hij sinds Loopgravenoorlog zo scoorde (3 verticale stroken per pagina, van begin tot eind), sluiten al zijn albums rond de wereldoorlogen ook fysiek bijna naadloos op elkaar aan. Tardi is, met behulp van officiële documenten, reportages en datgene wat zijn familie achterliet (in zijn hoofd) een chroniqueur geworden van zowel de Eerste als Tweede Wereldoorlog. Getuige dit derde slotalbum, in een knap drieluik, over zijn vader en zijn eigen jeugd, is de auteur nog lang niet uitgepraat over dit onderwerp.

Uit bij Casterman