Had de politiek vroeger kunnen ingrijpen in zaak rond Sihame El Kaouakibi?

In het dossier Sihame El Kaouakibi is het altijd met twee woorden spreken: er zóu overheidsgeld zijn afgeroomd naar haar privébedrijven en er zóuden facturen zijn vervalst. Zeker is niets, daarvoor is het wachten op de uitkomst van het gerechtelijk onderzoek dat loopt tegen de oprichtster van het Antwerpse jongerenproject Let’s Go Urban en Vlaams volksvertegenwoordigster Sihame El Kaouakibi (Open VLD).

Het is overigens maar een van de onderzoeken, want nu heeft ook minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden haar administratie opdracht gegeven om een onderzoek te starten naar WeLoveBxl, de Brusselse tak van LGU. Bedoeling is om na te gaan of de 200.000 euro subsidies die voormalig binnenlandminister Jan Jambon ooit verleende correct zijn gebruikt.

Haar positie wordt toch almaar benarder, zeker nadat het rapport van de voorlopig bewindvoerster bij LGU breed is gelekt. Die bewindvoerster, advocate Annemie Moens, aangesteld door de Antwerpse ondernemingsrechtbank om klaarheid te scheppen in de (op zijn minst) chaotische boekhouding, komt in harde bewoordingen tot de vaststelling dat er wel eens 450.000 euro subsidiegeld, bedoeld voor de vzw LGU, bij El Kaouakibi’s privébedrijven beland zou kunnen zijn.

Ze spreekt over “georganiseerd bedrog” en “gemanipuleerde facturen”, allemaal om te verbergen dat LGU bepaalde diensten en producten betaalde die eigenlijk voor een of ander privé-bedrijf van El Kaouakibi bestemd waren.

Zoals de ondertussen roemruchte keuken, betaald door de vzw maar op maat gebouwd in JJ House, het voormalige Jacob Jordaenshuis in Antwerpen, dat gebruikt werd om evenementen te organiseren (en ondertussen failliet verklaard is). Hetzelfde voor meubelen en planten. Gezamenlijke prijskaart: bijna 55.000 euro.

Moens levert overigens wel stevig bewijs aan voor die keuken: ze heeft e-mails opgediept waaruit moet blijken dat de partner van El Kaouakibi, Erika Xuan Nguyen, zegt dat er twee keukens nodig zijn, een voor LGU en één voor JJ House, en of ze die allebei op één factuur kan krijgen, te richten aan LGU Academy.

Het lijkt haast een beproefde tactiek: VRT NWS beschikt over nog een mail – die niet in het verslag van de voorlopige bewindvoerster is opgenomen - waarin een leverancier van audiovisueel materiaal weigert om twee verschillende bestellingen op één factuur te plaatsen, waarin die integendeel aangeeft dat hij kosten van 13.800 euro voor LGU en 18.154,56 euro voor Point Urbain – JJ House dus – afzonderlijk gaat factureren.

Stilaan wordt de bewering van Johan Vande Lanotte, die optreedt als een van de raadslieden van El Kaouakibi, dat er “geen sprake” is van persoonlijke verrijking en dat alles toe te schrijven is aan een slordige boekhouding, wel heel erg wankel. Maar nogmaals: het gerechtelijk onderzoek zal moeten uitwijzen wat er allemaal van aan is.

Bekijk hier de reportage in "Het Journaal" over uitstel van een rechtszaak rond El Kaouakibi (en lees verder na de video):

Het zat blijkbaar ingebakken in de bedrijfsvoering bij de bedrijven van El Kaouakibi dat de tussenschotten tussen de verschillende firma’s heel erg flou werden. Bekende namen uit de bedrijfswereld zorgden mee voor het startkapitaal van een half miljoen euro voor Wannawork, een (intussen verkocht) interimbedrijfje dat stedelijke kansarme jongeren aan werk wilde helpen. Geld dat kort daarna via een obligatielening aan Point Urbain is overgemaakt, dat inmiddels dus failliet is.

Wat het extra pijnlijk maakt, is dat dat geld – zowel voor LGU als voor Wannawork – eigenlijk bedoeld was om kansarme jongeren te helpen. In die zin heeft de hele affaire een hoog Samusocial-gehalte, de Brusselse organisatie voor daklozen die hoge zitpenningen betaalde aan een aantal politici in de raad van bestuur.

En misschien kan de onderzoeksrechter ook uitmaken hoe de politieke campagne van El Kaouakibi voor de Vlaamse verkiezingen van 2019 gefinancierd is. Eerder lekte al uit dat ze vele tienduizenden euro’s kreeg van Open VLD voor haar campagne: 53.000 voor haar persoonlijk en nog eens 50.000 euro voor haar bedrijf A Woman’s View, dat de campagne voor de Antwerpse kopstukken van de partij uittekende.

Nu suggereert de voorlopig bewindvoerster dat er ook geld van LGU naar die campagne ging. Het reclamebureau Aces of Space deed de art direction voor El Kaouakibi’s politieke campagne. Vreemd, vindt de bewindvoerster, omdat A Woman’s View eigenlijk dezelfde competenties in huis heeft. Maar hoe dan ook, zegt ze, moet onderzocht worden of het werk van Aces of Space met LGU-subsidies betaald werd.

Een vraag die ook gesteld moet worden: wat was eigenlijk de rol van de politiek de voorbije jaren? Sihame El Kaouakibi kreeg jaren aan een stuk honderdduizenden euro’s werkingsubsidies en 3,4 miljoen investeringsubsidies voor de bouw van het Urban Centre, de thuisbasis van LGU op het Antwerpse Kiel. Wist de politiek - het Antwerpse stadsbestuur – dan niet dat een aantal dingen scheef liepen?

Al in 2016 doken intern de eerste verhalen op over financiële malversaties. Een econoom als Geert Noels draaide LGU de rug toe omdat hij en een aantal bevriende ondernemers al snel merkten hoe problematisch de boekhouding wel was en dat er eventueel zelfs sprake was van financiële malversaties. Wisten de stad en toenmalig schepen van Jeugd Nabila Ait Daoud (N-VA) dat niet? Want het was vooral Daoud die de subsidiekraan openzette.

Misschien wel, misschien niet. In elk geval bleven de subsidies komen, met honderdduizenden euro’s tegelijk. Maar hoe kun je verklaren dat de stad al een keuken voor LGU goedkeurde, bestemd voor het Urban Center, op een ogenblik dat er zelfs nog geen bouwvergunning was? En hoe groot moet het vertrouwen in Sihame El Kaouakibi zijn om haar bedrijf A Woman’s View de opvolging van de nieuwbouw te laten doen – een miljoenenproject, waarvoor ze 102.000 euro aan fees kreeg – terwijl er een autonoom stadsbedrijf is – AG Vespa – dat dit soort projecten begeleidt? En dat ondanks de verhalen die toen al circuleerden.

Veel heeft wellicht te maken met het ongemeen aantrekkelijke profiel van El Kaouakibi: jong, welbespraakt, hip, modern en – bovenal – een allochtoon die er voor gaat, een profiel dat N-VA maar al te graag wilde inlijven bij de partij. Want El Kaouakibi mag zich wel tot Open VLD bekeerd hebben, het is de N-VA die haar zo gul gesubsidieerd heeft.

Ook voor N-VA was ze een magneet, met haar imago van een Belg van andere herkomst die er helemaal voor gaat, die zelfredzaamheid predikt, in plaats van in een hoekje te zitten kniezen. N-VA maar ook andere partijen én de media - allemaal wilden ze een stuk van El Kaouakibi, en al te veel kritische vragen werden er niet gesteld.