Koffiepauze tijdens thuiswerken: hoe haal je alles uit je bakje troost?

“Ah. Koffieaparaat kapot. Dat ontbrak er nog aan.” Deze week overkwam collega Stavros Kelepouris wat je niemand toewenst: de troostmachine gaf de geest. Al snel ontving onze collega tal van tips om zijn koffie-ervaring naar een hoger niveau te tillen.

Wij legden ons oor te luisteren bij twee experts. Melanie D. Nunes mocht zich in 2009 de beste barista van België noemen en geeft tegenwoordig workshops aan particulieren en professionals. Pieter Mortier heeft een koffiebranderij en is de man achter het Gentse koffiemerk Koffie Mortier. Volgens hen kunnen een aantal vuistregels al helpen om koffie te schenken die je niet in begrafenisstemming brengt.

Vuile pitou

Koffie oxideert snel en laat een vettig laagje achter. “Om te kijken hoe vuil je koffiezet is, kun je best eens wat water laten doorlopen, in een glas gieten en eens proeven. Als het water al zo fel ruikt dat je niet durft proeven, dan ben je een vuile pitou”, zegt Mortier. Zorg er dus voor dat de koffiezet altijd proper is. Ook aan de Nespresso-gebruikers: spoel het waterreservoir.

Water, het woord is al een paar keer gevallen. “Mensen durven al eens te vergeten dat 98 procent van een goeie kop koffie uit water bestaat”, zegt Nunes. Water met een laag mineraalgehalte leent zich het beste om koffie te zetten. “Hoe meer mineralen, hoe minder plek de watermoleculen hebben om smaken en aroma’s op te nemen.”

Op waterflessen kijk je daarvoor naar de zogenaamde droogrest. Een droogrest die lager ligt dan 50 milligram per liter is ideaal. “Al pleit ik altijd voor de ecologische oplossing: koop een Brita-kan of werk met Aquaphor filters”, zegt Nunes. “Zorgvuldig omspringen met water zorgt niet alleen voor een complexere smaak, het beschermt ook je koffiezet.”

Daarnaast is het nooit een slecht idee om de koffiefilter voor gebruik te spoelen met warm water. De poriën van de filter raken op die manier verzadigd met watermoleculen, waardoor pure koffiedruppels, zonder papiersmaak, in de kan druppelen. 

De laatste vuistregel heeft met de verhouding tussen water en koffie te maken. De golden cup standard, zoals dat in het baristavak genoemd wordt, is 60 gram per liter. “Daar kan je hoogstens 5 gram van afwijken”, zegt Nunes. “Het heeft geen zin om daar over te gaan om een andere koffiesmaak te creëren. Dan moet je gewoon op zoek naar een andere koffieboon.” 

Branddatum

Wie nog meer wil genieten van zijn zelfgemaakte zwarte goud, stapt af van pakjes gemalen koffie.

“Een kwartier nadat koffie gemalen is, verliest hij al een groot deel van zijn smaak”, zegt Mortier. Een koffiemolen is volgens hem dan ook een ideale eerste investering. “Een handmatige maler kan interessant zijn als je dat als een soort meditatie ziet, maar ik zou meteen een elektrische maler aanraden”, zegt Mortier. Die investering kost tussen de 80 en 150 euro. “Let er gewoon op dat je een molen koopt met maalschijven, geen mesjes zoals in een afbreekmes. Die laatste malen niet consistent.”

De ‘malingsgraad’ is afhankelijk van de zetmethode. Espresso wordt poederfijn gemalen. Filterkoffie is iets minder fijn. Wie een french press gebruik, maalt de bonen best grof. 

“Ik wil van de mogelijkheid gebruikmaken om een misverstand uit de wereld te halen”, zegt Nunes. “Heel wat mensen denken dat espresso het meeste cafeïne bevat. Niets is minder waar. Hoe langer het contact tussen koffie en water, hoe meer cafeïne. Bij espresso is dat contact heel kort. Bij de french press is dat contact het langst.” Wie koffie drinkt voor de cafeïne, kiest dus best voor de french press-methode.

Nog een hoogst belangrijke tip. Wie koffiebonen koopt, kijkt niet naar de houdbaarheidsdatum, maar naar de branddatum. Koffiebonen die gebrand zijn, zijn door de regel vier weken goed. Nadien beginnen ze hun smaak te verliezen. “Je kan ze bewaren in de koelkast”, zegt Mortier. Maar let er wel wat meer op. Als de lucht in de koelkast te vochtig is, doe je het beter niet.

Nespresso-capsules

Stel dat je overweegt om te investeren in een nieuw koffie-apparaat, dat zoek je volgens de experts best naar een toestel met de volgende twee eigenschappen. Eén: het toestel zorgt voor een stabiele temperatuur van het water. “Dat is bij goedkopere modellen meestal het probleem”, zegt Nunes.

Twee: het water moet gelijkmatig over de filter verdeeld worden. “De beste filterkoffie zet je met de hand, door zelf warm water op te gieten”, zegt Nunes. “Toestellen zoals de Moccamaster of een apparaat van Wilfa benaderen die techniek het best.” Bij toestellen waarbij het water op één punt in de filter wordt gegoten, komt de smaak minder goed door.

“Die toestellen lijken op het eerste gezicht wat duur”, zegt Mortier, die zelf voor een Bravilor Espressions Junior koos. “Maar dat heb je snel terugbetaald als je twee jaar lang Nespresso-capsules moet kopen.”

Afsluiten doen we met de vraag welk soort bonen je best koopt. “Dat hangt af van je voorkeur”, zegt Nunes. “Maar ik kan wel meegeven dat koffies uit Azië, zoals uit Indonesië, eerder aards smaken, Afrikaanse bonen zijn dan weer fruitig en floraal, terwijl de Latijns-Amerikaanse varianten hints van noot en chocolade bevatten.”

Voor wie zich trouwens verder wil verdiepen in de wereld van de koffie, zegt Melanie D. Nunes, is het YouTube-kanaal van James Hoffmann een zwarte goudmijn.