Direct naar artikelinhoud
Nieuws

ChristenUnie wil lage inkomens ontzien in energietransitie

Coalitiepartij ChristenUnie wil lagere inkomensgroepen bij het klimaatbeleid ontzien door middel van een extra belastingkorting op de energierekening. Daardoor zullen mensen ‘die geen tientje per maand kunnen missen’ volgens CU-leider Gert-Jan Segers niet lijden onder een verdere verhoging van de energiebelasting op aardgas. Die belasting moet met het oog op de klimaatdoelen verder stijgen, want huishoudens aanzetten tot het isoleren en aardgasvrij maken van hun woning. 

en
Gert-Jan SegersBeeld ANP

De voortdurende stijging van de energierekening roept steeds meer weerstand op bij de Nederlandse bevolking. Het kabinet-Rutte III sprak in het regeerakkoord af de belasting op aardgas met 3 cent per kuub te verhogen en de stroomtaks met 0,72 cent per kilowattuur te verlagen. Dat gaat volgend jaar in. De energierekening stijgt ook door de Opslag Duurzame Energie (ODE), een heffing waarmee subsidies op onder andere windmolenparken worden betaald. Volgens prijsvergelijker Pricewise gaat de energierekening van huishoudens volgend jaar met gemiddeld 327 euro omhoog. Die stijging is hoger dan in de afgelopen jaren. Wel staat daar een verlaging van de inkomstenbelasting tegenover. De belastingverhoging uit het Klimaatakkoord komt hier vanaf 2020 nog bovenop.

Het kabinet wil volgende week beslissen wat er moet gebeuren met de energiebelasting op aardgas en elektriciteit. Volgende week vrijdag presenteert het Klimaatberaad een pakket maatregelen om de CO2-uitstoot in Nederland voor 2030 terug te dringen met 49 procent. Het gasvrij en gasarm maken van huizen is een belangrijk onderdeel daarvan.

Segers acht zijn voorstel ‘kansrijk’, omdat ook de rest van de coalitie niet wil dat het (dure) klimaatbeleid te hard aankomt bij bepaalde groepen burgers. Segers wil niet zeggen welke verhoging van de gasbelasting hij aanvaardbaar vindt, maar een verhoging met 20 cent per kubieke meter zit er wat hem betreft niet in. Hij wil in ruil voor een veel kleinere verhoging van de gasbelasting iedereen een belastingkorting geven ter compensatie. Die belastingvrije drempel bestaat al, maar zou per 2019 gedeeltelijk worden verlaagd. Als het aan Segers ligt, verhoogt het kabinet die algemene korting op de energierekening juist. Eerder dit jaar drong oppositiepartij GroenLinks daar al op aan. ‘Zo’n generieke belastingmaatregel komt verhoudingsgewijs veel meer ten goede aan mensen met een smalle beurs’, aldus Segers.

Segers heeft zijn voorstel op tafel gelegd bij het zogenoemde ‘cockpitoverleg’ van de top van het kabinet en de coalitiepartijen over het klimaatbeleid. Met zijn plan gaat de ChristenUnie minder ver dan het voorstel dat de klimaattafel van Diederik Samsom voor de zomer indiende. Samsom zag een verhoging van de gasbelasting met 5,5 cent als een eerste stap; in de jaren erna zou die belasting verder moeten stijgen naar 20 cent. Het verhogen van de belasting op aardgas moet investeringen in isolatie en warmtepompen voor huiseigenaren rendabeler maken.

De tafel van Samsom stelde ook voor de belasting op elektriciteit met 2,7 tot 7,3 cent te verlagen. Dat maakt warmtepompen, die veel stroom verbruiken, aantrekkelijker. De ChristenUnie-leider meent dat die ‘schuif’ – gas duurder, stroom goedkoper – ‘niet sociaal’ is. ‘Als je dat doorrekent, valt dat negatief uit voor lagere inkomens, terwijl de hogere inkomens profiteren.’ Hogere inkomen verbruiken gemiddeld meer stroom omdat ze meer elektrische apparaten, en vaker een elektrische auto bezitten. Segers: ‘Als je duizenden euro’s steekt in de aanschaf van zonnepanelen of een warmtepomp, kun je dat terugverdienen via je elektriciteitsrekening. Maar dergelijke investeringen zijn maar voor een kleine minderheid weggelegd.’

De kleine verhoging van de gasbelasting die Segers bepleit zal huiseigenaren ‘beperkt’ verleiden tot verduurzaming van hun woning, stelt het Planbureau voor de Leefomgeving. Als de prijsprikkel van de energiebelasting niet groot genoeg is zal het kabinet het aardgasverbruik van burgers op andere manieren moeten zien te verminderen. Bijvoorbeeld door huiseigenaren te dwingen hun huis te ‘vergroenen’ (impopulair, dus slecht voor het draagvlak) of door middel van subsidie (populair, maar duur voor de overheid).