Francken gebruikte 7 kanalen om humanitaire visa te regelen

Een week na het uitbarsten van het schandaal rond de humanitaire visa schept Francken enige duidelijkheid. De Mechelse N-VA’er Melikan Kucam wordt ervan verdacht die tegen betaling te hebben geregeld. Intussen bleven vragen komen. Hoe zat het met die andere humanitaire visa? Hoeveel mensen kwamen zo naar ons land? En vooral: via welke tussenpersonen en organisaties verliep dat?

Francken werkte daarvoor samen met religieuze organisaties of met mensen die dicht bij een gemeenschap van oosterse christenen stonden. In totaal kwamen de afgelopen legislatuur 1.501 mensen over.

Het grootste aantal mensen kwam via een christelijk geïnspireerde alliantie rond ex-diplomaat Marc Geleyn. In een grote reddingsoperatie in 2015 kwamen 244 christenen uit Aleppo naar ons land. Twee jaar later volgden de achtergebleven familieleden, wat het totaal op 499 bracht. 

Scherpenheuvel

De groep stond op het kabinet-Francken gelabeld als ‘Kerk van Scherpenheuvel’. Toen de eerste 244 mensen aankwamen, hadden ze geen onderdak. Ze werden de eerste week ondergebracht in de slaapzalen van de pelgrims in Scherpenheuvel. Sindsdien kwam de groep enkele keren samen voor een grote misviering en brunch, in aanwezigheid van Francken. Ze leven nu verspreid over het hele land. 

Daarnaast zijn er christelijke organisaties als Sant’ Egidio, met als contactpersoon Jan De Volder. Die bracht tussen eind 2017 en eind 2018 zo’n 150 mensen over, christenen en moslims. Zij werken met gesprekken ter plaatse en willen maximale transparantie bieden.

De Gave Veste, een protestantse organisatie uit Nederland, zegt op soortgelijke manier te werken als Sant’ Egidio, met maximale transparantie. Via dat kanaal kwamen in totaal 278 mensen over. Opvallend: de Nederlanders waren net als Kucam actief in Mechelen, al distantiëren ze zich nadrukkelijk van zijn (vermeende) praktijken.

Daarnaast werkte Francken ook samen met vertegenwoordigers van de Syrische christenen in België. Onder hen Severios Hazail Soumi, voormalig bisschop van de Syrische orthodoxe kerk in België en Frankrijk. Hij bracht in 2015 een dertigtal mensen over naar België, voornamelijk zijn eigen familie. “Hun hele dorp werd verwoest. Mijn neven werden gekidnapt.”

De man is niet onomstreden. Er liep in 2008 een onderzoek naar fraude tegen hem, maar volgens hem was dat het gevolg van een politieke afrekening. Hij werd in 2016 uit zijn ambt als bisschop gezet na een conflict met de moederkerk in Syrië. “Ik ben te veel een rebel.”

In dezelfde categorie zit een Syrische geestelijke uit het Nederlandse Enschede en de priester van de Syrisch-katholieke kerk in Kraainem. Tot slot werden via een oud-rector van de universiteit van Louvain-la-Neuve (UCL) 32 visa geregeld.

Hoorzittingen

Er zijn twee kanalen waar een duidelijke politieke link is: in Mechelen en in Aalst. In het eerste geval trad N-VA’er Kucam op als vertegenwoordiger van de Assyrische gemeenschap in de stad. Hij begon pas vorig jaar met het regelen van visa, maar hield er wel een hoog tempo op na. Hij diende zes à zeven keer een lijst in, goed voor 220 mensen. Kucam verschijnt vandaag voor de raadkamer, die beslist over zijn verdere aanhouding.

In Aalst werpt N-VA-lid Konstantin Al Chammas zich op als de spreekbuis van de oostelijke christenen in zijn stad. Via zijn partijgenoot en schepen Karim Van Overmeire bracht hij 101 dossiers voor humanitaire visa binnen. Dat zijn er ruim meer dan de 15 à 20 waar hij het zelf over had. Al Chammas ontkent met klem dat hij ooit op enige manier betaald is geweest.

Tot slot zijn er ook nog eens 95 individuele dossiers, bijvoorbeeld van mensen die familieleden lieten overkomen. Zij werkten zonder tussenpersoon.

De procedure van de humanitaire visa wordt politiek ter discussie gesteld. Opent ze de deur naar willekeur? Allicht pas volgende week starten er hoorzittingen in het parlement. Het is nog onduidelijk of Francken zelf gehoord zal worden.