“Zelfs als we geen auto's en fabrieken meer bouwen, zijn de klimaatdoelen van Parijs quasi onhaalbaar”
Zelfs als we geen auto meer bestellen, geen nieuwe fabriek, vliegtuig of cv-ketel, dan nog halen we amper de klimaatdoelen van Parijs. Met alleen al alle bestaande en geplande spullen, fabrieken, installaties en infrastructuren produceren we 95 procent van de CO2 die we ons volgens de internationale klimaatverdragen kunnen permitteren.
Dat stelt directievoorzitter Fatih Birol van het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Hij zegt dat bij gelegenheid van de publicatie van de World Energy Outlook, jaarverslag van ’s werelds energiehuishouding en tegelijkertijd staalkaart van de nieuwste inzichten op dat vlak voor de toekomst.
Het lijkt erop dat Birol daarmee het doodvonnis tekent voor de haalbaarheid van de destijds zo bejubelde Parijse klimaatakkoorden van 2015. Desondanks wijst hij een moeilijk begaanbaar paadje aan waarmee het doel alsnog bereikt zou kunnen worden. Als het de wereld ernst is met die akkoorden, stelt hij, is het niet meer voldoende om vanaf nu alle nieuwe energie-projecten duurzaam te maken. We moeten ook de bestaande infrastructuur anders, slimmer, duurzamer gebruiken.
We kunnen een beetje ruimte scheppen door CO2 ondergronds op te slaan, door waterstof in te zetten en door bestaande installaties te sluiten. IAE-voorzitter Birol noemt de kolencentrales niet met name. “Om succesvol te zijn moet de wereld een niet eerder vertoonde politieke en economische krachtsinspanning leveren.”
Drie scenario's
Het IEA schetst drie scenario’s voor de periode tot 2030: het huidige beleid; het aangekondigde beleid; en tot slot het beleid dat nodig is om in de buurt van de doelen van ‘Parijs’ te komen. Het verschil tussen die laatste twee is gigantisch. Bij het aangekondigde beleid stoot de wereld in 2030 41,9 megaton CO2 uit, alleen al voor energie (transport, verwarming, industrie, stroom). In het Parijs-scenario zou dat al moeten zijn geslonken tot 30,2 megaton, een kwart lager.
Het IAE schetst geen hoopgevend beeld, en is dit jaar ook wat somberder dan vorig jaar’. De afgelopen drie jaar daalde de wereldwijde CO2-uitstoot iets; dit en komend jaar wordt weer een stijging verwacht.
De energiehuishouding in de wereld zal sterker veranderen dan ooit tevoren. In 2000 verbruikten de VS en de EU samen dubbel zoveel als de Aziatische groeiers China, India en Zuidoost Azië. In 2040 verbruiken die landen dubbel zoveel als Amerika en de EU.
Olietekort
Het IEA gaat er in zijn scenario’s vanuit dat de wereldbevolking tot 2040 zal groeien met 1,7 miljard mensen, en dat vooral daardoor de vraag naar energie in dat jaar met meer dan een kwart zal zijn gestegen. Dat is overigens een zeer gematigd groeitempo: 1 procent per jaar. Sinds de eeuwwisseling groeide de energieconsumptie met 2,5 procent per jaar.
De klimaatdoelen zijn niet de enige problemen die het IEA ziet opdoemen. De organisatie, in 1973 opgericht door 29 westerse landen om dreigende tekorten in de olievoorziening tijdig te signaleren, doet nu precies dat: waarschuwen voor een tekort aan olie over enkele jaren. De investeringen in het zoeken naar olie zijn te laag, constateert het IEA. Kennelijk gaat de industrie ervan uit dat de vraag naar olie zal dalen, maar het is zeer de vraag of dat gaat gebeuren.
Het IEA rekende een scenario door waarbij alle aangekondigde beleid is verwerkt. In dat scenario gaat de vraag naar olie de komende jaren juist groeien. Als dat scenario klopt, zal blijken dat de investeringen van de afgelopen drie jaar maar de helft waren van wat er nodig is om in 2025 aan de vraag te kunnen voldoen. Dus dreigen in die jaren enorme prijsstijgingen.