‘Wandelen in de natuur is geen recht, maar een voorrecht’

Bent u bezorgd over het bezoek in uw natuurgebied?

“Zeker. Het voorjaar en de coronamaatregelen brengen veel wandelaars op de been. Zo’n massale toestroom heeft een negatieve impact op de natuur. Sinds de coronacrisis zien we ook een ander type wandelaar. Die hebben vaak minder affiniteit met de natuur. Een voorbeeld is selfie-toerisme, waarbij bezoekers eerder mikken op likes voor hun volgende Instagram-post dan op groen genot. Het fenomeen doet velen jammer genoeg afdwalen van de wandelpaden.”

Waarom is naast het pad lopen een probleem?

“Wie van het bospad afwijkt, riskeert schade te berokkenen aan waardevolle natuur. Zeker nu, in het voorjaar, staat heel wat kwetsbare vegetatie in bloei. Daarnaast kan het ook problemen geven voor dieren. Bij ons op de Kalmthoutse Heide bouwen bepaalde vogelsoorten hun nest op de grond. Als mensen afwijken van het pad, dreigen ze zo’n nest plat te trappen.

“Dat geldt overigens ook voor honden. Wie zijn viervoeter de vrije loop laat, riskeert de natuur schade toe te brengen.”

Hoe groot is het probleem van padverlaters?

“Dat is een groeiend probleem. Sinds de coronacrisis vinden meer en meer ‘rebellen’ hun weg naar de natuur. Zij lappen – al dan niet bewust – het huisreglement aan hun laars. Na zonsondergang gaan de meeste natuurdomeinen dicht, maar nu verzamelen groepjes jongeren zich na sluiting. Andere wandelaars of fietsers volgen blindelings hun app en staan dan plots voor een gesloten poort. Ze openen die om hun route verder te zetten. Dat kan niet zomaar. Sommige delen van een bos zijn nu eenmaal niet op elk moment van het jaar toegankelijk.

“Let op, ik begrijp de mensen ook ergens. De coronamaatregelen houden mensen overal in de tang. In de natuur voelen we ons vrij en is het moeilijk te bevatten dat ook daar weer regeltjes gelden. Maar mensen moeten begrijpen dat het niet om regelneverij gaat. Zulke afspraken zijn er om de natuur te beschermen, die in Vlaanderen al zo schaars is.”

Is er een gouden regel?

“Dat zou zijn: blijf op de paden als je het niet zeker weet. Alleen, het ene bos is het andere niet. Zonder signalisatie geldt op provincie- of gemeentedomeinen de ongeschreven regel dat je op het pad hoort te blijven, terwijl de bossen van het Agentschap Natuur en Bos net uitgaan van het omgekeerde, ‘principiële toegankelijkheid’: je mag van het pad afwijken, tenzij anders aangegeven.

“Op het pad doe je dus zeker niets verkeerd. Wil jij of je hond van het pad af? Check dan zeker de infoborden, richtlijnen en pictogrammen van de plaats waar je wandelt. Het is bovendien geen garantie dat het naast de paden mooier is dan erop. We leggen die paden niet zomaar ergens.

“Een tweede gouden regel zou zijn: toon respect voor de natuur. Iedereen heeft de mond vol van ‘het recht om in de natuur te mogen zijn’, maar ik zie het eerder als een voorrecht om te kunnen genieten van wat de natuur ons te bieden heeft.”