De berg komt naar Drenthe: 2,1 kilometer asfalt tovert VAM-berg om tot wielerdroom
Het WK wielrennen ging jammerlijk aan Drenthe voorbij. Maar de provincie heeft nu wel een heuse col: de VAM-berg, een voormalige vuilnisbelt. Mét kasseien.
Toen Herbert Dijkstra nog topsporter was en in Pesse woonde, dertig jaar geleden, keken hij en zijn trainingsmaten altijd verlekkerd omhoog, naar de VAM-berg. ‘Maar erop kon je niet, dus weken we uit naar de Lemelerberg of de Holterberg. Toch 40 kilometer verderop. Toen gingen wij Drenten naar de berg, nu komt de berg naar Drenthe.’
De wielercommentator haalt de herinnering op in een ambiance van een witte partytent op een kale vlakte, een stevige bries, enkele bobo’s en vooral wielerminnend volk in lycra. Dit had een Tourfinish bergop kunnen zijn. Maar het is het dak van de VAM-berg, net buiten het Drentse Wijster. Een bordje: ‘Col du VAM. 4800 cm boven NAP.’
Een vreemde bult in het landschap is het, de met bomen aan het zicht onttrokken stort van voorheen de Vuil Afvoer Maatschappij. Uitpuilend tot 56 meter boven NAP is de vuilnisbelt het hoogste punt van Drenthe. Maar ertegenop fietsen, dat kon inderdaad nog niet. Tot vandaag.
‘Drenthe was al de fietsprovincie van Nederland’, zegt gedeputeerde Henk Brink. ‘Er zijn allerlei initiatieven en evenementen. Maar één ding ontbrak er nog aan: een berg.’
Mensen naar Drenthe lokken
Je kunt overal in Nederland prachtig fietsen, weet de bestuurder. Op de Veluwe, rond Ootmarsum, over de Utrechtse Heuvelrug. ‘Wil je mensen naar Drenthe lokken, dan moet je iets speciaals hebben.’ Toen het provinciebestuur zich drie jaar geleden bij het aantreden doelen stelde, zei Brink dus: ‘Ik wil fietsen op de VAM-berg.’
Daarom sloegen de provincie en afvalverwerker Attero de handen ineen. Het project had flink wat voeten in de aarde. Eerst moesten er goede afspraken komen met Attero, eigenaar van de berg. Aanvankelijk was er terughoudendheid, vertelt Paul Ganzeboom, algemeen directeur van Attero. ‘Voor ons staat veiligheid voorop. Maar gaandeweg zijn we enthousiast geworden.’
De oude stort is afgehecht met folie. Daardoor loopt water niet goed weg, en moest er goed nagedacht worden om te voorkomen dat de fietspaden weg zouden spoelen.
Voor Attero is een bijkomend voordeel dat de huidige vuilnisbelt met 7 meter mag worden opgehoogd met bodemas, een restproduct bij verbranding. Vandaag is de miljoenste kuub gestort. De wal die ‘Het dak van Drenthe’ gaat heten, scheidt straks het recreatiegedeelte van het deel dat nog dienstdoet als stort.
Opwindende noviteit
Na twee jaar voorbereidingen begon deze zomer de aanleg van de nieuwe fietspaden. Voorlopige kosten: iets meer dan een miljoen euro. Een mountainbikeroute volgt nog. Brink: ‘Ik had nooit gedacht dat dit zoveel teweeg zou brengen.’
In het vlakke Drentse land is een berg een opwindende noviteit. Al is het nog wel even zoeken naar de weg omhoog. Het nieuwe parcours – 2,1 kilometer maagdelijk asfalt – heeft nog het meest weg van een circuit.
Drie paden gaan er omhoog, elk zo’n 600 meter à 10 procent gemiddeld. Maar verwacht geen gelijkmatige klim: stukken tot 14,8 procent stijging, een knik naar beneden, en daar na de bocht weer vuil omhoog tot de ereboog. De noordelijkste route mondt uit in een 150 meter lange kasseienstrook. Beneden kleurt herfstig Drenthe rood. Het gras in de berm wacht nog op voorjaar.
Gedeputeerde Brink wint in de openingsetappe de bolletjestrui, mede dankzij de trapondersteuning op zijn mountainbike – vanwege een vervelende scheenbeenontsteking. ‘Hup Henk’, hadden de schoolkinderen op de weg omhoog gekalkt. ‘Dat helpt toch.’
EK op de weg
De opnieuw beklede VAM-berg had de scherprechter moeten worden van het WK wielrennen, dat Drenthe in 2020 met Groningen hoopte te organiseren. Maar dat feest gaat jammerlijk niet door: de provinciale politiek in Groningen weigerde de benodigde 5 miljoen euro bij te leggen. Nu is Drenthe gevraagd volgend jaar het EK op de weg te organiseren. Een stuk minder prestigieus, maar ook goedkoper: 1 miljoen euro.
De profs zullen niet voor de Drentse helling terugdeinzen. Maar voor hen die zich profs wanen en voor de jeugd is het klimparcours zeker een uitdaging.
Mirthe Buurmeijer had haar lichtste versnelling nodig, vertelt ze uitpuffend op de top. 9 jaar is ze, en dit jaar werd ze Nederlands Kampioen veldrijden bij de meisjes, vertelt haar opa trots. Ze komt uit Hoogeveen, 12 kilometer verderop. Mirthe: ‘Daar heb je geen bergen.’
Andere binnenlandse ‘cols’
Eyserbosweg (Limburg)
Echte bergen heeft Nederland alleen van naam. Wie van omhoog fietsen houdt, moet naar Limburg. Gulpenerberg, Kruisberg, Cauberg: in het voorjaar worden ze aangedaan in de enige binnenlandse wielerklassieker, de Amstel Gold Race. Anders dan de Keutenberg, die als een muur begint, zit het venijn van de Eyserbosweg (1 km à 8,8 procent gemiddeld) in de staart, met percentages tot 17 procent.
Kopje van Bloemendaal (Noord-Holland)
In het polderlandschap van Noord-Holland kunnen klimmers niet heen om de hoogste duintop van Nederland (45 meter boven NAP). De noordroute is 1,5 kilometer à 2,2 procent. Vanaf de zuidkant is het tracé korter (600 meter) maar steiler: 3,2 procent gemiddeld. Te combineren in het befaamde ‘Achtje van Knetemann’. Buitenbladwerk, al maakt het gestuiter over de klinkers de klim pittiger dan de percentages doen vermoeden.
Posbank (Gelderland)
Of eigenlijk: de Veluwezoom. De veel populairdere aanduiding stamt van het bankje bovenop, vernoemd naar oud-ANWB-voorzitter Pos. In 2009 in een publiekspoll verkozen tot mooiste top van Nederland. Vanuit Rheden klim je in 2,2 kilometer tot 88 meter boven NAP. Daar overstijgt het uitzicht over het heideplateau de moeilijkheidsgraad (3,1 procent gemiddeld).