Donorkind traceert biologische vader via DNA-databanken en stamboomonderzoek

Wordt de anonimiteit van spermadonoren binnenkort een schijndebat? Een Belgisch donorkind ­slaagde er via een commerciële DNA-databank en stamboomonderzoek voor het eerst in om zijn vader op ­te sporen.

“Via een speekseltest werd ik in een DNA-­databank gelinkt aan twee stambomen en via mijn moeder wist ik dat de donor een arts was die in Leuven gestudeerd had. Eén iemand voldeed aan dat profiel. Toen ik een foto van hem zag, merkte ik de duidelijke fysieke overeenkomsten.” Het zou weleens kunnen dat het eerste Belgische donorkind op die manier zijn biologische vader heeft getraceerd.

Voor een keer wordt de anonieme getuige niet met X maar met Y benoemd, zoals de zaadcel van de anonieme donor waaraan hij het leven te ­danken heeft. Dertiger, meer wil Y niet lossen over zijn identiteit. De bom barstte een tiental jaar ­geleden, toen hij als kersvers student in een ­identiteitscrisis zat en te horen kreeg een donorkind te zijn.

“Alles wat ik op dat moment nastreefde, was gebaseerd op wie ik dacht te zijn”, zegt Y. “Beroepskeuze, daarvoor keek ik naar wat mijn vader heeft bereikt. Arts was iets wat ik in overweging had genomen, maar waar ik van afzag omdat ik aan mezelf twijfelde. Plots bleek alles één grote leugen. En mijn echte vader een arts.”

Die vond hij na een zoektocht die twee jaar geleden begon. Via de organisatie Donor Detectives liet Y een DNA-test uitvoeren door de commerciële databank MyHeritage, waarna de stamboomsite Family Tree een opvallende match opleverde van 136 centiMorgan (cM), een maatstaf die ‘genetische afstand’ uitdrukt. In dit geval komt dat neer op een afstand van twee generaties. De zoon van de broer van de opa van Y, zo bleek na heel wat puzzelwerk.

“Via familieleden, maar ook Facebook en Google, heb ik alles gepakt wat ik kon krijgen”, zegt Y, die zo de vader opspoorde zonder dat die daar iets in te zeggen had. Net dat digitale kruimel­spoor zet de huidige anonimiteitsgarantie van ­fertiliteitsklinieken op de helling. “Genetische anonimiteit zal in de toekomst een illusie worden en dat horen donoren te weten”, zegt fertiliteitsexpert en senator voor Groen Petra De Sutter formeel.

Er komt natuurlijk nog steeds wat geluk bij ­kijken, want de kans is klein dat een genetische verwant effectief in zo’n DNA-database zit. “Het blijft zoeken naar een speld in een hooiberg, alleen is de hooiberg nu kleiner geworden”, klinkt het bij Steph Raeymaekers van Donor Detectives. Zij vond zelf een verwant in Canada met wie ze haar ‘overoverovergrootvader’, de vader van haar betovergrootouder, deelt. “Die puzzel is een stuk moeilijker om te vervolledigen.”

Privacy

Is zo’n omzeiling van de anonimiteit trouwens geen inbreuk op de privacy? “Daar is op zich niets onwettigs aan”, vindt De Sutter. “Alleen hangt aan zo’n identificatie geen enkel juridisch recht vast. Als die man de deur niet wil opendoen, stopt het daar ook.” Aangezien ongeveer zeven op de tien sperma­donoren in een onderzoek aangeeft dat anonimiteit een absolute voorwaarde is voor donatie, lijkt een bezoek na enkele decennia evenwel niet gewenst.

Bio-ethicus aan de UGent Guido Pennings betwijfelt of het wel zo’n vaart zal lopen. “DNA-databases groeien en dus ook de kans om via die weg verwantschap op te sporen, maar bij dergelijke casussen merk ik dat enkel genetische info niet voldoet. Er zijn bijkomende details nodig, zoals beroep.” Dat was bij Y inderdaad het geval en daar stelt Penninck zich vragen bij. “Dat is informatie die ontvangers onder de huidige wet nooit zouden krijgen.”

Hoe dan ook zit Y nu met het dilemma of hij de confrontatie met zijn vermoedelijke donorvader wil aangaan of niet. Vermoedelijk, want zolang de donorvader geen DNA-test laat uitvoeren, is er geen zekerheid. “Ik overweeg momenteel elk ­toenaderingsscenario 5 miljoen keer, maar voor hetzelfde geld heeft hij zijn mening al gevormd en wijst hij elk contact resoluut af”, weet Y zich met zijn ontdekking geen raad.

“Ik ga nu minstens een paar maanden wachten. Misschien doe ik wel niets. Dat hij succesvol is in het leven en geen alcoholicus was die zijn sperma puur voor het geld van de hand heeft gedaan, daarvoor alleen al ben ik hem dankbaar.”