‘Verspilling medicijnen kan minder’
Utrecht
Door minder medicijnen uit te geven of ongebruikte medicijnen opnieuw uit te geven, kan de verspilling van medicijnen met 40 procent omlaag, zegt Charlotte Bekker. De onderzoeker aan het UMC Utrecht promoveert donderdag op dit onderwerp, waarvoor zij in 41 apotheken onderzoek deed. Daarmee zou de zorg 40 miljoen euro kunnen besparen.
Medicijnen die over zijn, kunnen weer worden ingeleverd bij de apotheek, maar worden vernietigd vanwege de veiligheidsvoorschriften. Volgens Bekker houden patiënten geregeld medicijnen over. Dat komt niet alleen doordat ze te veel medicijnen hebben meegekregen, maar soms ook doordat ze stoppen met het gebruik van het medicijn voor het op is.
Vooral bij medicijnen die voor langduriger gebruik worden verstrekt, valt winst te halen, zegt Bekkers. ‘Denk aan kleinere standaardverpakkingen of aan het uitschrijven van kleinere hoeveelheden per keer. Daarnaast kan heruitgifte van ongebruikte geneesmiddelen een goede oplossing zijn.’
hergebruik
Volgens Bekker kunnen veel medicijnen die ongebruikt weer worden ingeleverd, opnieuw uitgegeven worden. Dat geldt vooral voor dure middelen als bepaalde kanker- en reumamedicijnen. ‘Maar liefst 55 procent van de patiënten die daarmee stopt, houdt medicatie over, gemiddeld voor een bedrag van 1100 euro per patiënt. Deze medicatie wordt nu weggegooid.’
Een succesvol voorbeeld van hergebruik zijn de pakketten om hiv-infecties te voorkomen die medische studenten meekrijgen als ze afreizen naar het buitenland. Omdat in veruit de meeste gevallen zich geen besmettingsgevaar voordoet, worden die pakketten weinig gebruikt. Bekker ontwikkelde met haar team een heruitgiftesysteem, waarmee kon worden vastgesteld of de pakketjes nog veilig gebruikt zouden kunnen worden.
Hierdoor is van de vierhonderd pakketten die in de afgelopen vier jaar zijn uitgegeven minstens driekwart opnieuw gebruikt. ‘Ondanks de extra kosten voor het heruitgiftesysteem leidde deze aanpak tot een netto kostenbesparing van 225.000 euro’, zegt Bekker.
’grote risico’s’
De beroepsvereniging voor apothekers, KNMP, is in principe tegen hergebruik van medicijnen. Eerder dit jaar schreef de KNMP in een brief aan de Tweede Kamer al dat hergebruik geen oplossing is voor verspilling in de zorg ‘omdat het grote risico’s voor de patiënt met zich meebrengt’.
Voorzitter Gerben Klein Nulent noemde het een ‘schijnoplossing’ waardoor patiënten zelfs in het ziekenhuis zouden kunnen belanden. ‘Zodra het geneesmiddel aan de patiënt wordt meegegeven, is er geen mogelijkheid meer voor de apotheker om bijvoorbeeld in te staan voor de juiste opslag en daarmee de kwaliteit van het geneesmiddel.’
In reactie op het promotieonderzoek van Bekker liet KNMP aan Trouw weten ‘in beginsel’ geen voorstander te zijn van ‘tweedehands geneesmiddelen’. Alleen bij heel dure medicatie uit ziekenhuisapotheken zou het mogelijk een optie kunnen zijn. Het uitgeven van kleinere hoeveelheden medicijnen vindt de vereniging wel een goed idee.
Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap wordt in de richtlijnen ‘altijd gedacht aan zinnig en zuinig voorschrijven van medicijnen’, zegt een woordvoerder, hoewel ze erop wijst dat huisartsen altijd zelf moeten inschatten wat voor hun patiënt het beste is en welke uitwerking medicijnen kunnen hebben.
‘Maar er wordt niet zomaar voor drie maanden voorraad meegegeven.’ Het hergebruiken van medicijnen zou volgens de huisartsen een oplossing kunnen zijn. ‘Zolang de kwaliteit en veiligheid goed geborgd kan worden door de apotheker.’ <
