‘Elke cent die naar homeopathie gaat, is een verspilling’

In haar studententijd durfde Liesbeth Gijsel, hoofdredacteur van Eos Psyche&Brein, weleens een homeopathisch middeltje te gebruiken. “Ik zat op kot toen ik tijdens mijn zoektocht naar een nieuwe huisarts bij een homeopaat terechtkwam.” Ze zag daar geen graten in. “Omdat ik vond – en ik vind dat overigens nog steeds – dat je beter niet te veel medicatie kan slikken.”

Zo’n vijftien jaar geleden verloor Gijsel haar geloof in de alternatieve geneeswijze. “Voordien wist ik gewoon niet wat er in zit. Of beter gezegd: wat er niet in zit. Toen ik te weten kwam dat er nauwelijks werkbare stoffen in zitten, heb ik beslist om dat niet meer te nemen. Bedrijven zouden geen winst mogen maken met iets wat niet werkt.”

Dat de meeste mutualiteiten in ons land nog steeds homeopathie vergoeden, kan Gijsel niet begrijpen. “Door iets terug te betalen, legitimeer je het.”

Gijsel staat niet alleen met die kritiek. Bij SKEPP, een actiegroep tegen pseudowetenschap, verzetten ze zich al jaren tegen homeopathie. In een recent opiniestuk roepen ze op om de tussenkomsten door de ziekenfondsen stop te zetten. “Het geld dat op die manier bespaard wordt, kan bijvoorbeeld gaan naar een betere omkadering van de zorg voor chronisch zieken of kankerpatiënten”, klinkt het.

Verspilling

Behalve CM betalen alle mutualiteiten in ons land homeopathie deels terug. “Onbegrijpelijk”, vindt professor emeritus Jan De Maeseneer (Huisartsengeneeskunde UGent) dat. “Elke cent die naar homeopathie gaat, is een verspilling. Dat vond ik twintig jaar geleden al.”

Al is hij ervan overtuigd dat het probleem zichzelf zal oplossen. “Twintig à dertig jaar geleden hadden we te veel huisartsen, waardoor er een aantal extra clientèle probeerden te verwerven door pakweg acupunctuur of homeopathie aan te bieden. Nu hebben we er te weinig, en we merken dat die weekendcursussen homeopathie nauwelijks nog volk trekken. Evidencebased zit er steeds beter ingebakken.”

Recente of gedetailleerde data over het aantal Belgen dat in homeopathie gelooft, zijn er niet. De meeste experts verwijzen naar de gezondheidsenquête van 2013. Daarin gaf 8 procent van de bevolking aan in het afgelopen jaar beroep te hebben gedaan op niet-conventionele geneeskunde, waar naast homeopathie ook osteopathie, chiropraxie en acupunctuur bijhoren.

De ziekenfondsen geven aan dat de leden die vragen om een terugbetaling beperkt zijn. Percentages schommelen rond de één procent op het totale ledenaantal.

De homeopaten en de industrie zeggen nog niets te voelen van de beslissing van CM, nochtans de marktleider, die de betaling nu ruim een half jaar geleden stopzette. Volgens Ulrike Van den Houte van HBIA, de vereniging van producten van homeopathische middelen, verkopen ze vandaag om en bij de vier miljoen stuks per jaar. “Goed voor een omzet van 25 miljoen euro.” Officiële cijfers over het aantal beoefenaars van homeopathie heeft ze niet.

Kusje op knie

Filip Van Beurden, ook van SKEPP en auteur van het boek ‘200 jaar homeopathie, een onverdund kritische bespreking’, vindt dat homeopathie verder aan banden moet worden gelegd. “Er is geen enkele studie die aantoont dat het werkt. Of toch zeker niet beter dan een placebo. Daarom: als artsen van oordeel zijn dat medicatie niet nodig is, laat ze desnoods placebo’s voorschrijven. Zelfs als een patiënt dat wéét, dan nog heeft dat effect. Onderzoek heeft uitgewezen dat tot 40 procent van de werkzaamheid van een echt actief geneesmiddel door het placebo-effect kan komen.”

Eos Psyche&Brein-hoofdredacteur Gijsel is het daarmee eens. “Als kinderen op hun knieën vallen, dan zijn die ook tevreden met een kusje. Hoestsiroop? Dat werkt ook niet, maar we nemen het en voelen ons beter.  Eerlijke artsen zouden placebo’s kunnen aanraden voor kwaaltjes die niet ernstig zijn. Uitermate goedkoop, uiteraard. En zeggen: ‘Kijk, dit werkt niet. Maar sommige mensen voelen zich er beter door, dankzij het placebo-effect. Dus als u liever geen medicatie neemt, staat het u vrij dit te proberen.”