Rapport bewijst corruptie in Raad van Europa

Negen maanden lang deden drie voormalige toprechters, onder wie een voormalige voorzitter van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, onderzoek naar omkoping en ander ongepast gedrag bij de RvE. Die instelling werd in 1949 opgericht om de mensenrechten te bevorderen. De RvE telt 47 leden, onder meer Azerbeidzjan. In hun rapport, dat zondagavond openbaar gemaakt werd, achten de rechters het bewezen dat twee parlementsleden – de Italiaan Luca Volontè en de Spanjaard Pedro Agramunt – zich schuldig gemaakt hebben aan corruptie door geld te aanvaarden uit Azerbeidzjan. In ruil moesten zij zorgen voor gunstige rapporten over de situatie van de mensenrechten in het land, wat niet helemaal strookt met de werkelijkheid.

De andere (ex-)parlementsleden die genoemd worden, hebben zich volgens het rapport dan wel niet aan corruptie bezondigd, maar ze hebben wel zware deontologische fouten gemaakt. Hen wordt belangenvermenging verweten, en ongeoorloofde praktijken als rapporteurs. 

Ook de Belgische senator Alain Destexhe (MR) wordt met naam genoemd. Dat is geen verrassing. De Belgische delegatie dwong Destexhe in september vorig jaar al om ontslag te nemen uit de RvE nadat aan het licht was gekomen dat hij jarenlang een vzw had die betaald werd vanuit Azerbeidzjan. Dat deed de wenkbrauwen fronsen, zeker aangezien hij tezelfdertijd voor de RvE een rapport schreef over de democratie in Azerbeidzjan. Destexhe was gisteren niet bereikbaar voor commentaar. 

Kaviaardiplomatie

Rik Daems (Open Vld), die de veertienkoppige Belgische delegatie bij de RvE leidt, is tevreden met het rapport. "Het is een goede zaak dat een onafhankelijk onderzoek een aantal zaken heeft blootgelegd, en aanbevelingen heeft gedaan."

De corruptie in de RvE kwam voor het eerst naar boven in 2012, toen de denktank European Stability Initiative een rapport publiceerde over 'kaviaardiplomatie' door Azerbeidzjan. Volgens Elsevier zouden de Azeri's een oorlogskas van 30 miljoen euro per jaar hebben om de RvE te beïnvloeden. Daems geeft toe dat dit nieuwe rapport het imago van de instelling geen deugd doet, "maar dit geeft ons wel de mogelijkheid om een aantal lijnen te trekken".

Dat denkt ook Petra De Sutter (Groen). Ze benadrukt dat het niet om een parlementaire onderzoekscommissie ging, waardoor de onderzoekers het moesten doen met het materiaal dat de parlementsleden ter beschikking stelden. Sommigen weigerden mee te werken. Toch is De Sutter tevreden met het eindrapport. Daar gaat de RvE vanaf vandaag zelf verder mee aan de slag, in de reglementencommissie die De Sutter voorzit. Er bestaan duidelijke regels. Parlementsleden kunnen niet aan een rapport meewerken of verkiezingswaarnemer zijn als er een mogelijk belangenconflict is. "Alleen worden die regels niet strikt genoeg toegepast", zegt De Sutter

"De commissie zal beslissen over sancties, en bekijken hoe we in de toekomst kunnen voorkomen dat dergelijke zaken onder onze neus gebeuren. De Raad van Europa is het huis waar de mensenrechten bewaakt moeten worden, dan is het paradoxaal dat hier mensen rondlopen die dat systeem onderuit halen. Die rotte appels moeten eruit. We moeten naar zero tolerance gaan op dat vlak. Zeker wat landen als Azerbeidjan, Oekraïne en Turkije betreft."

De sancties die de parlementsleden riskeren zijn onder meer het verliezen van hun stemrecht, of zelfs uitsluiting uit de raad. Sommige parlementsleden hebben die sancties echter niet afgewacht. Destexhe stapte in september op, en ook Agramunt, tot dat moment voorzitter van de assemblee, moest in oktober onder druk baan ruimen. Het Italiaans gerecht is dan weer een onderzoek gestart naar Volontè.