Een Vlaamse wiskundige in een digitale droomfabriek

De meest inventieve tekenfilmstudio van Californië ligt niet in Hollywood, maar 600 ­kilometer noordelijker. Net buiten San Francisco, aan de overkant van de Bay Bridge, in Emeryville. Daar zitten de makers van Toy Story, Finding Nemo en Inside Out. Wanneer wij de Pixar Animation Studios bezoeken, is er geen vuiltje aan de lucht. De bom over ongepast gedrag van hun creatief directeur zal pas over enkele weken losbarsten.

Het hoofdkwartier doet aan als een Amerikaanse universiteitscampus, met veel groen, hangmatten en een openluchtzwembad. Voor het bakstenen hoofdgebouw, genoemd naar wijlen hoofdaandeelhouder Steve Jobs, blinkt Luxo Jr. Het is de bekende bureaulamp die aan het begin van elke Pixar-film vrolijk op de letter ‘i’ springt.

Binnen hangt het vol gekleurde vlaggetjes. Wie goed kijkt, herkent er de personages van Coco in, een nieuwe film over een Mexicaanse familie tijdens Día de los muertos, de Dag van de Doden, de Mexicaanse feest- en herdenkingsdag op 1 en 2 november. Plots valt het op hoeveel mensen dezelfde outfit dragen: een rode hoodie, als studenten in een club. Het is geen toeval dat het Coco-hoofdpersonage Miguel in precies zo’n trui rondloopt. Pixar gaf er een aan elke medewerker. Een van hen is Tuur Stuyck uit Mol.

Vechtende krukken

Zijn eerste tekenfilm maakt Stuyck al op zijn veertiende. Tijdens een introductie filmmaken leert hij werken met 3D-software. Vanaf dan kruipt elk vrij moment in het animeren van stoelen die vechten tegen krukken. Een echt verhaal zit er niet in, maar de jonge maker valt op en zijn filmpje wordt geselecteerd voor het jeugdfilmfestival MakingMovies.

In een lokale krant zegt hij tien jaar geleden al te dromen van een job in de animatiewereld. “Maar dat is een heel moeilijke opdracht. In dit wereldje kunnen alleen de besten mee.” Daarom doet hij elke zomer vakantiejob bij de Antwerpse studio Cyborn, om na het ­middelbaar toch voor de opleiding ingenieurswetenschappen te kiezen.

“In animatie is het technische aspect even relevant als het artistieke”, zegt hij nu. “Maar dat kon ik mezelf nooit aanleren. Alles begint met wiskunde, pas later komt de computer eraan te pas. Daarom ben ik wiskundige ingenieurstechnieken gaan studeren. Als achttienjarige was wiskunde een kwestie van nu of nooit. Het artistieke kon ik later nog altijd proberen.”

Maar zelfs met zijn masterdiploma op zak blijft Stuyck vooral gefascineerd door de technologie achter de hedendaagse tekenfilms. “Ik kreeg de kans om te doctoreren aan het departement ­computerwetenschappen van de KU Leuven. Eigenlijk werd ik er betaald om onderzoek te doen naar dingen ik anders gewoon op mezelf had gedaan.”

Stuyck is twee maanden bezig aan zijn doctoraat, wanneer een mail van Adobe binnenkomt. De softwareproducent is op zoek naar stagiaires voor nieuwe projecten. Stuyck heeft een flexibele promotor, solliciteert, en kan er niet veel later al beginnen. Zijn drie maanden Silicon Valley smaken naar meer, dus besluit hij open te solliciteren bij Pixar: dé referentie in computeranimatie.

“Pixar zit in de top vijf bedrijven met het hoogste aantal sollicitaties voor technische jobs. De kans dat ik daar zou binnen geraken, was erg klein. Maar plots kreeg ik bericht van hun personeelsdienst. Managers hadden mijn cv gezien en wilden me spreken. Er had een Skype-interview moeten volgen, maar de mail daarover heb ik nooit gekregen: zo heb ik mijn kans bijna ­misgelopen. Het gesprek is uiteindelijk totaal onvoorbereid en halsoverkop gebeurd. Maar daardoor was ik niet zenuwachtig, en kon ik een onbezonnen, goede indruk maken.”

In het academiejaar 2016-2017 keert Stuyck nog twee keer terug naar de VS. Telkens voor drie maanden stage, telkens bij het researchteam van Pixar, dat technieken voor ­toekomstige filmprojecten uitwerkt. Want wat velen niet weten, is dat het bedrijf naast een ­uitgebreide animatieafdeling, een even groot technisch team heeft. Het is daarom dat de ­studio niet in Los Angeles, maar in de ­technologievallei van San Francisco ligt.

Nieuwe natuurwetten verzinnen 

“Pixar is een pionier”, zegt Stuyck. “De mensen die hier sinds de jaren 80 werken, hebben de computeranimatie mee uitgevonden. Zij hebben de eerste software geschreven en die wordt vandaag nog altijd verder ontwikkeld. Hier werkt de top van de wereld. Dus toen ik mijn eerste stagedag begon, kon ik alleen maar denken: eigenlijk hoor ik hier niet thuis.”

Stuyck werkt tijdens zijn stage aan de nabootsing van kledij. “Wanneer er een figuurtje in een animatiefilm rondloopt, kunnen we de computer vragen om die beweging te simuleren volgens de wetten van de fysica”, legt hij uit. “De kleding beweegt dan mee volgens diezelfde wetmatigheden. Maar soms wil een regisseur die wetten doorbreken. Dan wil hij meer wind in een kledingstuk, om ze meer te laten wapperen, of moeten de plooien toch wat anders vallen. Daarvoor moeten de wiskundige formules in de software bijgestuurd worden. Alsof ik zelf een nieuwe natuurwet verzin, die dan wiskundig wordt uitgewerkt.”

“Bij de simulatie van kledij spelen we graag vals”, bevestigt Emron Grover, die als technisch regisseur verantwoordelijk was voor de simulaties in Coco. “We hebben daar heel wat ervaring mee, maar vooral bij menselijke figuren. In deze film zitten ook heel wat skeletten, en die hebben nu eenmaal minder massa onder hun kledij. In de gewone simulatie gebeurde het vaak dat hun kleren gewoon afzakten. Grappig als blooper, maar onbruikbaar voor de film. Gelukkig ­vonden onze researchers oplossingen om deze personages toch meer body te geven, zonder dat het opvalt op het scherm.”

Technologie inspireert de kunst

De concrete bijdrage van Stuyck in Coco is niet in een beeld te vatten. Het tienkoppige researchteam werkt enkel aan de computersystemen, in een constante wisselwerking met de filmtekenaars die de software gebruiken. Precies dat is de essentie van het bedrijf. Kunst daagt de technologie uit, en de technologie inspireert de kunst. Dat adagium staat te lezen op de openingspagina van Stuycks doctoraatsthesis. Het werk dat hij in zijn zes maanden bij Pixar doet, vormt de hoofdbrok van zijn onderzoek. Werk dat ze ook in de studio naar waarde schatten.

“Toen ik net voor de zomer mijn eerste cv ­uitstuurde, kreeg ik prompt telefoon van mijn begeleider bij Pixar. Hij was gecontacteerd om een aanbeveling te schrijven, maar wou me liever zelf aannemen. Er was op dat moment geen vacature, maar niet veel later kreeg ik toch de vraag of ik in het najaar kon terugkeren. Hoewel ik in Leuven nog recht had op een beurs van een jaar, heb ik mijn doctoraat toch iets sneller ­afgerond dan voorzien.”

Op 3 oktober legt Stuyck zijn publieke doctoraatsverdediging af in Leuven. Zes dagen later start hij opnieuw in Emeryville. “Toen ik van het vliegtuig stapte, voelde dat als thuiskomen”, zegt hij. “Kijk, in het leven moet je keuzes maken. Natuurlijk mis ik mijn familie en vrienden. Maar ik ben niet van de wereld verdwenen, er zijn veel manieren om in contact te blijven. Wanneer ik van de universiteit naar huis ging, nam ik de bus. Nu duurt dat iets langer, maar voor mij voelt dat hetzelfde.”

Ook het materiële heeft nooit een rol gespeeld. “Voor mijn verhuizing had ik enkel een computer en wat kleren mee, allemaal in een valies. Alles wat ik verder nodig heb, koop ik hier. En ja, het leven in San Francisco is duur. De huur is uitzonderlijk hoog in de Bay Area. Maar gelukkig liggen de lonen hier ook wat hoger, zeker wanneer je hier werkt als computer­wetenschapper.”

Sinds zijn start in oktober heeft Stuyck al twee legendarische Pixar-feestjes meegemaakt. “Elke reden is hier goed om iets te vieren”, zegt hij. “In mijn eerste week was er de wrap party voor Coco, waar we de finale versie van de film te zien kregen. En op 31 oktober was het Halloween met opvallend veel Día de los ­muertos-invloeden, wat uiteraard alles met de nieuwe film te maken heeft. Maar hoewel Coco nog moet uitkomen, is iedereen hier al lang met de volgende film bezig.” En dat is het vervolg van The Incredibles. “Maar meer mag ik daar nog niet over zeggen”, lacht hij.

Coco, vanaf 29/11 in de zalen