Niet zonnepanelen of windmolens, maar kachels en haarden leveren meeste groene energie in Vlaanderen

'Groene energie' uit houtkachels, dat lijkt niet meteen logisch. Toch beschouwt Europa de warmte uit hout- en pelletkachels als hernieuwbare energie. De warmte uit het hout dat wordt opgestookt mag worden opgenomen in de groene-energiedoelstellingen. Vlaanderen vult dat in als "biomassa huishoudens". Houtverbranding is nochtans erg vervuilend. Een pelletkachel mag tot drie keer meer fijnstof uitstoten dan een steenkoolcentrale, een open haard zelfs 30 keer meer.

De uitleg van Europa? Bomen zetten koolstofdioxide (CO2) om in zuurstof. Een omgehakte boom geeft tijdens verbranding in een kachel CO2 af. Die vrijgekomen CO2 wordt door andere bomen opnieuw omgezet in zuurstof. Voor elke boom die omgehakt en verbrand wordt, moet dus een nieuwe boom worden aangeplant, zodat er netto geen gram broeikasgas bij komt. Hernieuwbare energie dus.

Europa bekijkt dat proces nogal optimistisch en gaat ervan uit dat aangekocht hout op de meest ecologische wijze wordt getransporteerd en dat het hout van topkwaliteit is: perfect gedroogd, proper en geschikt om te verbranden. De overheid controleert evenwel niet waar het hout in kachels vandaan komt, wat de kwaliteit is of hoe het in de kachel belandt.

Vlaams energieminister Bart Tommelein (Open Vld) reageert in De Ochtend op de cijfers: "Dit zijn nu eenmaal de gegevens die Europa verzamelt, maar dit is geen energiebron die wij steunen. Wij zetten volop in op zonne- en windenergie. Hij schuift meteen ook de bevoegdheid door: "De uitstoot van kachels is niet mijn bevoegdheid, maar die van de minister van Leefmilieu. Door deze cijfers moet ik nog meer zonnepanelen en windmolens plaatsen. Ik kan die kachels niet afschaffen, maar ik zal ze ook niet stimuleren."

Luchtvervuiling

Opvallend: net vandaag roept de Vlaamse Milieumaatschappij de bevolking op om vandaag en morgen geen hout te stoken in kachels of haarden, wegens slechte luchtkwaliteit.

Bij de verbranding van hout komen er schadelijke stoffen vrij zoals fijnstof, dioxines en PAK (polycyclische aromatische koolwaterstoffen). "PAK zorgen voor DNA-schade en zijn daardoor kankerverwekkend. Zowel haarden als kachels dragen bij tot deze schadelijke uitstoot", klinkt het bij de VMM. "Als mensen toch stoken, raden we aan om enkel droog en onbehandeld hout te gebruiken."

Mensen die gevoelig zijn voor luchtvervuiling doen vandaag en morgen ook maaar beter geen zware lichamelijke inspanningen. Door de kleine afmeting van de fijnstofdeeltjes kunnen ze gemakkelijk overal binnendringen, waardoor de concentraties binnenshuis niet significant lager zijn dan in de buitenlucht. 

Oldtimers

Een op de drie Belgen verwarmt het huis nog altijd met kachels of haarden, maar die verwarmingsmethode moet voor technologiefederatie Agoria geen effect hebben op de luchtkwaliteit. "Dat kan enkel als mensen op de juiste manier stoken en kachels van meer dan vijfendertig jaar oud vervangen worden", zegt Marc Lambotte, CEO van Agoria. De federatie hoopt voor begin juli onder andere hierover een Green Deal te sluiten met Vlaams Milieuminister Joke Schauvliege. "Er is in België wel een strenge norm voor nieuwe kachels, maar oldtimers blijven in gebruik, waardoor de uitstoot van fijnstof niet daalt", zegt Lambotte.