Het Britse koningshuis staat op zijn kop, en de aanstoker is een sympathiek ogende prins

Royaltyliefhebbers aller landen: markeer in fluostift zondag 7 maart in uw agenda. Op die dag wordt het nu al controversiële interview van prins Harry en zijn vrouw Meghan Markle bij Oprah Winfrey uitgezonden. Daarin zal het koppel, ook wel bekend als de hertog en hertogin van Sussex, toelichting geven bij de zogenoemde Megxit, of hun breuk met het Britse koningshuis. 

Dinsdag kwam vanuit Buckingham Palace de tegenzet. Slechts een paar uur voor het Oprah-interview met haar kleinzoon wordt uitgezonden, zal koningin Elizabeth de natie toespreken, ter gelegenheid van de feestdag Commonwealth Day. In normale tijden komt de koninklijke familie dan in Westminster Abbey in Londen samen, maar door de pandemie kunnen die festiviteiten dit jaar niet doorgaan. Daarom is gekozen voor een bijzondere tv-uitzending op BBC One. 

“Het gaat om een belangrijke toespraak om de eenheid van de koninklijke familie te benadrukken”, klinkt het in Britse media. Maar er wordt ook gefluisterd dat de koningin woedend is over het televisie-interview van haar kleinzoon, en bovendien ook het nieuws over de tweede zwangerschap van Meghan via de media moest vernemen. 

Waar of niet waar, het is duidelijk dat de relatie tussen de koningin en haar kleinzoon – ooit een publiekslieveling – op z’n best als it’s complicated te omschrijven valt. 

Oude wonden

Het is inmiddels al een jaar geleden dat Harry afstand nam van het Britse koningshuis en zijn vaderland voor Canada, en daarna het zonnige Californië, verruilde. Maar afstand noch tijd hebben soelaas gebracht. Integendeel, zelfs. Na een afkoelingsperiode van een jaar kondigde Harry recent aan dat hij niet naar Groot-Brittannië terugkeert. Daarop liet Buckingham Palace weten dat er voor hem geen terugweg meer is.

Het is heel uitzonderlijk dat iemand uit de Britse koninklijke familie wordt gezet. Zelfs prins Andrew, die toch aan seksschandalen met minderjarige meisjes wordt gelinkt, is zo’n behandeling niet te beurt gevallen. Daarvoor moeten we teruggaan naar koning Edward VIII, die in de jaren 1930 moest kiezen tussen de troon of zijn geliefde Wallis Simpson, ook een Amerikaanse én gescheiden. Edward koos voor de liefde, en verhuisde naar Parijs, waar hij de facto in ballingschap leefde.

Wie de Netflix-serie The Crown heeft gezien, weet hoe zwaar Elizabeth, wier vader noodgedwongen de kroon overnam van zijn oudere broer, aan het plichtsverzuim van haar oom tilde.

En nu ziet de “bedroefde” koningin hoe haar eigen kleinzoon alles achterlaat. 

Zo mag Harry bijvoorbeeld niet langer zijn militair uniform met bijbehorende medailles voor officiële gelegenheden aantrekken. Klinkt banaal, maar voor een prins die zich twee keer naar Afghanistan liet uitsturen, is dat bijzonder pijnlijk. Daarnaast is hij ook niet langer de beschermheer van organisaties die van oudsher aan het koningshuis gelieerd zijn, zoals de rugbybond en het National Theatre. Bovendien schijnt niet alleen de relatie met Elizabeth, maar ook die met zijn broer William volledig verzuurd te zijn. 

Maar is het werkelijk verrassend dat Harry het zover drijft? 

Vraag het aan de gemiddelde Brit – of beter nog, aan de tabloids – en ze zullen zeggen dat de miserie begon toen de sympathieke kwajongen Harry een relatie begon met Meghan. Als Amerikaanse actrice met zwarte roots en geen enkele affiniteit met de Britse adel, was ze meteen een buitenbeentje. In werkelijkheid gaat dit verhaal veel langer terug, tot zijn moeder Diana. 

Haar verhaal hoeven we u niet meer te vertellen. Maar de manier waarop zij – tot de dood toe –door de paparazzi werd opgejaagd, is volgens waarnemers de reden waarom Harry zich radicaal en compromisloos achter zijn vrouw schaart, ongeacht de consequenties. “Ik heb gezien wat er gebeurt als iemand van wie ik houd niet langer als een mens wordt gezien, maar als een object”, schreef hij twee jaar geleden in een ongezien felle aanklacht tegen de hijgerige tabloids, die Meghan omschrijven als de onuitstaanbare aanstoker van vetes met haar schoonzus Kate, haar vader en haar personeel. 

Ondertussen nam de prins steeds meer politieke standpunten in. Hij zette zich in voor acties tegen klimaatverandering, en in de aanloop naar de recente Amerikaanse presidentsverkiezingen lanceerde het koppel ook een video waarin ze de Amerikaanse kiezers vroegen om “haatberichten, misinformatie en onlinenegativiteit af te wijzen”. Die oproep werd als een impliciete steunbetuiging aan Joe Biden gezien. 

Koude douche

Zijn pleidooien voor meer openheid over mentale problemen raakten een gevoeliger snaar. In een ongewoon openhartige bui voor een royal getuigde Harry over zijn eigen moeilijke rouwproces na de dood van zijn moeder. Hij vertelde ook over onophoudelijke druk waaronder de leden van de koninklijke familie staan. “Ik heb geen idee hoe we erin slagen mentaal gezond te blijven, maar het hoort bij de job. Een van de moeilijkste dingen is dat we geen stem hebben en niet kunnen opkomen voor onszelf. Je moet alles over je heen laten komen.” 

Dat was vier jaar geleden. Inmiddels is het duidelijk dat de hertog van Sussex niet langer bereid is die prijs te betalen. Op 8 januari vorig jaar kondigde Harry (via Instagram, nota bene) aan dat het koppel zich als senior members van het Britse koningshuis zou terugtrekken. Ze zouden tussen Groot-Brittannië en Amerika pendelen, en hun eigen boontjes doppen. 

Op de achtergrond speelde, naast de conflicten met de Britse pers, ook iets anders mee: Harry’s vader, prins Charles, heeft al vaker gezegd dat hij als toekomstige koning van plan is om het koningshuis flink uit te dunnen. Dat betekent dat Harry binnen afzienbare tijd sowieso zachtjes richting de uitgang geduwd zou worden. 

Toch leidde de mededeling tot paniek in Buckingham Palace, dat blijkbaar niet op voorhand over de plannen van Harry en zijn vrouw was ingelicht. Het koppel hoopte  een deal te kunnen sluiten: vrijheid, maar met behoud van de koninklijke toelage en de met ruim 3 miljoen euro aan belastinggeld gerenoveerde boerderij Frogmore Cottage. Harry had het over “een vooruitstrevende nieuwe rol binnen de koninklijke familie.” 

Het antwoord van Buckingham Palace op de Megxit moet een koude douche zijn geweest. Geen prinselijke aanspreektitel meer, geen dotatie, en een vriendelijk doch kordaat verzoek om de renovatiekosten van de boerderij terug te betalen. You’re either in or you’re out, moet de koningin hebben gedacht. 

Sindsdien leidt de teleurgestelde prins een leven dat niet verzoenbaar is met de geplogenheden van de Britse monarchie. Hij kocht een riante villa in Montecito, niet ver van Los Angeles. Hij lanceerde de website sussexroyal.com, al is het nog onduidelijk of dat blijft duren omdat de term ‘royal’ niet zomaar gebruikt mag worden, nu het gebruik van de merknaam Sussex Royal hem alvast is verboden.

Inmiddels heeft het koppel ook een megadeal gesloten met Netflix (volgens onbevestigde berichten goed voor 80 miljoen euro en meer) voor “inspirerende gezinscontent”, en met Spotify. Het interview met Oprah, dat in de VS op CBS wordt uitgezonden, leidt in zijn thuisland tot een biedingsoorlog tussen televisiezenders.  

Inmiddels ligt zijn 99-jarige grootvader prins Philip in het ziekenhuis. Harry zou paraat staan om met een privévliegtuig naar Londen te vliegen, als dat nodig is. Het lijkt erop dat hem in dat geval een weinig hartelijke familiereünie te wachten staat.