Nutty professor of geniale freak? Ray Kurzweil is het allebei

SuperNova, het technologiefestival dat eind september voor de eerste keer plaatsvindt in Antwerpen, pakt uit met een rist topsprekers. De allicht opmerkelijkste naam is die van 'techdenker' Ray Kurzweil. De man is vandaag aan de slag als directeur artificiële intelligentie bij Google.

Maar Kurzweil is een heus begrip in de wereld van de technologie. Peter Hinssen, IT-expert en ondernemer, noemt Kurzweil een van de grootste denkers op het kruispunt van technologie en het menselijke brein.

Excentriek is een term die op zijn lijf is geschreven. Hij is een futuroloog en bepaalde van zijn theorieën klinken heel bizar. Jo Lernout, de medeoprichter van het ter ziele gegane spraaktechnologiebedrijf Lernout & Hauspie, is een fan. "Zijn ideeën zijn vaak een logische ontwikkeling van de technologische vooruitgang. Ik heb zijn boeken gelezen en daar veel inspiratie uit geput", vertrouwde Lernout ons ooit toe.

In The Age of Spiritual Machines, een boek uit uit 1999, doet hij 150 voorspellingen voor het afgelopen decennium. Het gros (97 procent) kwam uit. Controversiëler is zijn boek The Singularity Is Near, waarbij we als mens onze eigen biologie overstijgen.

Kurzweil is een adept van de leer van de kunstmatige intelligentie. Al botst dat met de vraag of de complexiteit van ons lichaam en geest zich zo makkelijk laten ontsluiten met een technologische gevolgtrekking.

Toch is hij geen laboratoriumdenker, maar een man met concrete verwezenlijkingen. De bekendste ontwikkeling is allicht de naar hem genoemde Kurzweil dyslexiesoftware. Ook de app KNFB Reader, die blinde mensen toelaat te luisteren naar een auditieve weergave van een geprinte tekst, is zo'n gesmaakte hit. Het maakt dat de blinde gebruikers in hun dagelijkse leven veel onafhankelijker kunnen zijn. Zijn verdienstelijke uitvindingen bezorgden Kurzweil tientallen prijzen, elf eredoctoraten en eerbetuigingen van drie Amerikaanse presidenten.

'Mozart'

Kurzweil begon al op veertienjarige leeftijd met uitvinden – hij won als tiener een prijs met een computerprogramma dat patronen in muzikale composities herkende en daarna composities in de stijl van bijvoorbeeld Mozart maakte.

Een weirdo ook met een neus voor toekomst en commercie. Hij heeft een rist bedrijfjes opgericht en vaak voor een mooi bedrag weer verkocht. Vaak blijft hij er actief in, zoals in Ray Kurzweil & Terry Grossman's Health Products, dat een verbluffend scala van vitaminemengsels aan de man brengt. Die hijzelf ook vaak nuttigt.

De winkel is een commerciële vertaling van wat als Kurzweils grootste ambitie mag gelden: het verlengen van het menselijk bestaan. Eind deze eeuw kun je zonder te veel gebreken 150 worden, droomt hij.

In de loop der decennia ontplooide de in Queens, New York geboren uitvinder zich al op vele terreinen. Hij verhuisde naar de westkust, Californië, een biotoop waar hij zich beweegt in een elitewereld van technologieontwikkelaars en durfondernemers.

Daarmee zet hij onder meer projecten op als de in 2008 begonnen Singularity University, die goede banden heeft met het naar nieuwe werkterreinen speurende Amerikaanse ruimtevaartprogramma NASA. Kurzweils toekomstunief is evenwel ook omstreden, en sommigen gewagen van een haast sektarische biotoop.

Jo Lernout bezocht ooit zijn laboratorium in Arizona, waar Kurzweil experimenteerde met zijn grote droom omtrent het eeuwig leven. "Daar stonden toen al zo'n 180 containers. Metallische cilinders waarin menselijke lichamen bewaard kunnen worden onder een stikstofmengsel van -180 graden."

Peter Hinssen: "Ray Kurzweil is geen charlatan. Het grapje is dat hij er zo van overtuigd is dat hij eeuwig zal leven, dat hij een contract van tweehonderd jaar heeft ondertekend bij Google."