Vicepremier De Sutter wil wijziging in anonimiteit donoren na VRT NWS-reportage over fertiliteitsarts: "Niet houdbaar"

Gisteren bracht het duidingsprogramma "Terzake" een ophefmakende reportage over een donorkind dat via een DNA-databank te weten kwam dat de fertiliteitsarts van zijn moeder mogelijk zijn biologische vader is. De arts zou in de jaren 80 - zonder medeweten van de wensouders - zijn eigen sperma hebben gebruikt tijdens de vruchtbaarheidsbehandeling. 

"We wisten in Nederland al van een aantal gevallen waar dat gebeurd was", reageert vicepremier Petra De Sutter (Groen), zelf hoogleraar in de gynaecologie. "Het was misschien naïef om te denken dat het bij ons niet zou gebeurd zijn. Helaas is dat wel degelijk zo." 

De Sutter wijst naar het belang van de wet die in 2007 werd ingevoerd. Die stelt onder meer dat eenzelfde donor bij maximaal 6 verschillende vrouwen gebruikt mag worden. "De wet van 2007 heeft veel geregeld, maar gelukkig was er in de jaren 90 ook al heel wat reglementering. Dergelijke gevallen dateren dus van daarvoor."

De wet uit 2007 legde ook de anonimiteit van donoren vast. Er werd toen beslist dat ze zowel voor, tijdens als na de donatie anoniem moeten blijven, zowel voor de wensouders als het kind. De organisatie Donorkinderen vzw vraagt nu een opheffing van die anonieme spermadonatie, iets waar de minister zich bij aansluit.

"Toen ik begon (in 1987) was de geheimhouding en anonimiteit van de donor de standaard. Men vertelde niet eens aan de kinderen dat er een donor was gebruikt. Het idee leefde dat dat het beste was voor iedereen", blikt De Sutter terug. "Intussen weten we wel beter." 

"Ook ik ben daarin geëvolueerd doorheen de jaren", geeft ze toe. "Ik denk dat het vandaag echt niet meer houdbaar is om nog met anonieme zaad- en eiceldonoren te werken. Kinderen hebben absoluut het recht om te weten hoe ze tot stand zijn gekomen. Ze moeten op een zekere leeftijd zelf kunnen beslissen of ze de identiteit van de donor willen kennen."

"Dat is het systeem van in Nederland, al vele jaren zelfs, en je ziet in al onze buurlanden dat de anonimiteit is afgeschaft", gaat ze verder. "Dus wij lopen een beetje achter en dat is wel jammer want in de fertiliteitsgeneeskunde zijn wij altijd pioniers geweest. We waren altijd de koplopers in Europa, zelfs in de wereld."

De minister zegt dat er politiek bij ons weinig beweegt omdat bepaalde argumenten de afschaffing van de anonimiteit hebben tegengehouden. "Het idee bijvoorbeeld dat we dan minder donoren hebben. Maar ik denk dat dat geen correct argument is. De rechten van die kinderen moeten toch voorop staan."

"Het is ook niet de bedoeling naar een soort catalogus van donoren te gaan zoals in de Angelsaksische landen", stelt De Sutter gerust. "De donor moet anoniem blijven voor de wensouders, maar de identiteit van de donor moet beschikbaar zijn voor het kind als het op latere leeftijd de vraag stelt. In Nederland is dat goed geregeld via een overheidsinstelling die bemiddelt, de kennis bijhoudt en die overdraagt aan het kind als die dat wenst." 

Bij ons liggen er al een aantal wetsvoorstellen op tafel, aldus de minister. "Dat zit in de handen van het parlement en als lid van de regering ga ik me daar niet mee moeien. Ik hoop wel dat er werk van wordt gemaakt en dat men - liefst nog in deze legislatuur - tot een wetswijziging kan komen."