Vijftigste dag
De naam Pinksteren komt van het Griekse pèntèkostè, dat ‘vijftigste’ betekent. Het is de laatste dag van de vijftigdaagse Paastijd, die aanvangt op Paaszondag. De Kerk viert met Pinksteren de voltooiing van Pasen door de uitstorting van de Heilige Geest over de apostelen.


'La Pentecôte' van Jean II Restout, 1732 (foto: Webgallery of Art, wga.hu)

Heilige Geest
De Heilige Geest is God zelf in Zijn werkzame kracht en kan ook worden gezien als de goddelijke liefdesband tussen God de Vader en Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon. Het Nieuwe Testament verhaalt hoe Jezus door de Heilige Geest gedreven wordt.

Belofte van Jezus
Volgens het Evangelie van Johannes belooft Jezus zijn apostelen op de avond vóór zijn lijden en dood dat Hij hen de H. Geest zal zenden. De Geest zal hen voor altijd met Vader en Zoon verbinden, en hen helpen getuigenis af te leggen over de verrezen Jezus. Volgens de Handelingen der Apostelen daalde de Geest uiteindelijk inderdaad op de apostelen neer. Dat gebeurde tijdens het joodse pinksterfeest, zeven weken na Pesach.

Joods Pinksterfeest
Het joodse pinksterfeest heet Sjavoeot. ‘Sjavoeot’ is Hebreeuws voor ‘Wekenfeest’: het feest moet volgens de Wet van Mozes namelijk zeven weken (49 dagen) na Pesach gevierd worden.

Sjavoeot de bekroning van Pesach
Met Pesach herdenken de joden de bevrijding uit Egypte, en met Sjavoeot de openbaring van de Tora op de berg Sinaï. Sjavoeot is feitelijk de bekroning van Pesach: de uittocht van het joodse volk uit Egypte en de weg naar het Beloofde Land wordt bekrachtigd door een godgegeven Wet, waar het volk voortaan naar leven kan.

Pinksteren de bekroning van Pasen
Bij de christenen is, net als bij de joden, Pinksteren de bekroning van Pasen: de uittocht van Christus uit het dodenrijk die met Pasen gevierd wordt, wordt met Pinksteren bekrachtigd door het goddelijk geschenk van de Heilige Geest.

Vurige tongen
Lucas beschrijft in de Handelingen der Apostelen hoe de apostelen aan het begin van Sjavoeot in Jeruzalem bijeen zijn. "Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren zij allen op één plaats bijeen. Plotseling kwam er uit de hemel een geraas alsof er een hevige wind opstak, en het vulde heel het huis waar zij waren. Er verschenen hun vurige tongen, die zich verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten. Zij raakten allen vol van heilige Geest en begonnen te spreken in vreemde talen, zoals de Geest hun ingaf" (Handelingen 2, 1-4).

Vreemde talen of dronkemansgelal?
Lucas schildert de neerdaling van de Geest als een wonderbaarlijke gebeurtenis. Het wonder mist zijn uitwerking op de buitenwereld, en dan met name op de in Jeruzalem aanwezige buitenlanders, natuurlijk niet: "Toen dat geluid opkwam, liep de menigte te hoop en raakte in verwarring, omdat iedereen hen in zijn eigen taal hoorde spreken. Ze stonden versteld en vroegen zich verwonderd af: `Maar dat zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken! Hoe is het dan mogelijk dat ieder van ons de taal van zijn geboortestreek hoort? Parten en Meden en Elamieten, en bewoners van Mesopotamië, Judea en Kappadocië, Pontus en Asia, Frygië en Pamfylië, Egypte en het Libische gebied bij Cyrene, en hier woonachtige Romeinen, Joden en proselieten, Kretenzen en Arabieren, wij horen hen in onze eigen taal spreken over de grote daden van God.' Ze stonden allen versteld, en in grote verlegenheid zei de één tegen de ander: ‘Wat heeft dit te betekenen?' Maar anderen zeiden spottend: `Ze zitten vol zoete wijn.'" (Handelingen 2, 5-13)

Discussie: xenoglossie versus glossolalie
Bijbelgeleerden houden zich nog steeds bezig met de vraag of het taalwonder van Pinksteren een kwestie is van glossolalie of xenoglossie. Glossolalie is het ‘spreken in tongen’: een bovennatuurlijk verschijnsel dat voorkomt bij mensen die vervuld zijn van de Heilige Geest. In extatische toestand spreken zij een onbegrijpelijk taal. Xenoglossie is het Charisma om talen te spreken die de spreker eigenlijk onbekend zijn.

Universele taal
De theologische betekenis van het taalwonder heeft in ieder geval te maken met de katholiciteit van de Heilige Geest. ‘Katholiek’ betekent namelijk letterlijk ‘universeel’. De Geest, zo wordt met Pinksteren duidelijk, laat zich verstaan aan eenieder die er oor voor heeft. Gods liefde openbaart zich voortaan niet langer aan één volk maar aan alle volken, rassen en talen. De apostelen zijn de vertolkers van de taal van goddelijke liefde en zijn daardoor toegerust om het Evangelie in heel de wereld te verkondigen.

Geboorte van de Kerk
De katholieke traditie ziet in de Pinkstergebeurtenis zoals Lucas die in de Handelingen beschrijft, de geboorte van de Kerk. Door de kracht van de Geest presenteert de Kerk zich voor het eerst aan de wereld, te beginnen in Jeruzalem, het centrum van de joodse godsdienst. In Handelingen staat beschreven hoe Petrus na de neerdaling van de Geest als eerste van de apostelen naar voren treedt en zich richt tot de "joodse mannen en bewoners van Jeruzalem". Petrus, de man die op Goede Vrijdag zijn Heer nog driemaal verloochend had, neemt nu onbevreesd het woord en legt aan de hand van de Heilige Schrift uit dat Jezus de Messias is. Petrus roept na zijn toespraak de toehoorders op zich te bekeren, met resultaat: Die zijn woord aannamen lieten zich dopen, zodat op die dag ongeveer drieduizend mensen zich aansloten (Handelingen 2, 41).

‘Hij ademde over hen’
In het Nieuwe Testament wordt nog een andere wijze beschreven waarop de apostelen de Geest ontvangen. Tijd van handeling is de avond van de dag der Verrijzenis. Het Evangelie van Johannes beschrijft dat Jezus die avond zijn apostelen uitzendt met de woorden:`Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zo zend Ik jullie.' Johannes vervolgt: Na deze woorden ademde Hij over hen. `Ontvang de heilige Geest', zei Hij. ‘Als jullie iemand zijn zonden vergeven, dan zijn ze ook vergeven; als jullie ze niet vergeven, dan blijven ze behouden.'" (Johannes 20, 19-23) De Heilige Geest wordt hier dus gelijk gesteld met de adem van Christus. Aan deze ‘beademing’ is bovendien een volmacht verbonden: de apostelen mogen in naam van Christus zonden vergeven. De aangehaalde tekst van Johannes wordt op Pinksterzondag tijdens katholieke eucharistievieringen voorgelezen.

Geschiedenis van Pinksterfeest
Al vroeg in de geschiedenis van de Kerk wordt het christelijk pinksterfeest op de vijftigste dag van de Paastijd gevierd. Aanvankelijk worden met Pinksteren zowel de neerdaling van de Geest als de Hemelvaart van Jezus gevierd. In 310 besluit het Concilie van Elvira dat de Hemelvaart voortaan als zelfstandig feest gevierd moet worden, en wel op de veertigste dag van Pasen. Pinksteren wordt een zelfstandig feest, geheel gewijd aan de uitstorting van de Geest. Tussen Hemelvaart en Pinksteren ligt dan het Pinksternoveen, waarin voor de werking van de Heilige Geest wordt gebeden.

Pinksteroctaaf
Sinds het Concilie van Elvira is de viering van Pinksteren in de Kerk steeds rijker geworden. Pinksteren kreeg bijvoorbeeld net als Pasen een Octaaf: een achtdaagse viering. Omdat Pinksteren van oorsprong de afronding is van de vijftigdaagse Paastijd, oordeelde het Tweede Vaticaans Concilie dat het Pinksteroctaaf niet gepast was en besloot het daarom af te schaffen. Wel werd bij de afschaffing de afsluiting van het Pinksteroctaaf, de zogenoemde Drievuldigheidszondag, als Hoogfeest gehandhaafd.

Rozenpasen
Vanaf de Middeleeuwen werd Pinksteren in Nederland ook wel Rozenpasen genoemd, omdat er tijdens de Pinkstervieringen uit de kerkgewelven rozenbladeren werden neergelaten, als symbool van de neerdaling der vurige tongen. Mogelijk duiden de rozenbloemen ook op een verwantschap met het folkloristisch feest van de Pinksterbloem of, zoals het in Oost-Nederland heette, Pinksterbruid.

‘Pinksterbruid’
Oorspronkelijk was het feest van Pinksterbruid een ode aan het voorjaar. Het mooiste meisje van het dorp werd door de jongemannen tot pinksterbloem of -bruid gekozen en met bloemen versierd en gekroond. De bloem of bruid symboliseerde het begin van een nieuwe zomer, maar ook de seksualiteit en de vruchtbaarheid. Het feest is overigens vrijwel overal verdwenen.


Pinksteren en Maria
In de uitbeelding van het Pinksterwonder zoals het in Handelingen beschreven staat duikt, of het nu om oosterse iconen of westerse schilderijen gaat, opmerkelijk genoeg vaak Maria op. De Maagd neemt doorgaans zelfs een centrale plaats in: zij wordt afgebeeld in het midden van de kring van twaalf apostelen; boven elk hoofd zweeft doorgaans een tongvormige vlam, soms ook een stralenbundel. Dat Maria in het begeesterde gezelschap is gezeten, is niet zo vreemd. Maria symboliseert namelijk de Kerk, die bij Pinksteren in het aanschijn treedt. Haar plaats in het geheel is overigens ook met een beroep op de Schrift te rechtvaardigen. In Handelingen waarin wordt namelijk verteld hoe de apostelen na Jezus’ Hemelvaart terugkeren naar Jeruzalem: Daarna keerden ze van de zogeheten Olijfberg, die dichtbij Jeruzalem ligt, op een sabbatsreis afstand, terug naar Jeruzalem. Toen ze de stad binnenkwamen, gingen ze naar de bovenzaal waar ze gewoonlijk verbleven: Petrus, Johannes, Jakobus en Andreas, Filippus en Tomas, Bartolomeüs en Matteüs, Jakobus van Alfeüs, Simon de Zeloot en Judas van Jakobus. Zij bleven allen trouw en eensgezind in gebed, samen met de vrouwen, met Maria, de moeder van Jezus, en zijn broers (Handelingen 1, 12-14). Maria, zo maakten kunstenaars uit deze tekst op, verbleef blijkbaar in het gezelschap van de apostelen, en kon dus met het volste recht in hun midden worden afgebeeld.

Heilige Geest
De Heilige Geest is God zelf in Zijn werkzame kracht en kan ook worden gezien als de goddelijke liefdesband tussen God de Vader en Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon. Het Nieuwe Testament verhaalt hoe Jezus door de Heilige Geest gedreven wordt.

Belofte van Jezus
Volgens het Evangelie van Johannes belooft Jezus zijn apostelen op de avond vóór zijn lijden en dood dat Hij hen de H. Geest zal zenden. De Geest zal hen voor altijd met Vader en Zoon verbinden, en hen helpen getuigenis af te leggen over de verrezen Jezus. Volgens de Handelingen der Apostelen daalde de Geest uiteindelijk inderdaad op de apostelen neer. Dat gebeurde tijdens het joodse pinksterfeest, zeven weken na Pesach.

Joods Pinksterfeest
Het joodse pinksterfeest heet Sjavoeot. ‘Sjavoeot’ is Hebreeuws voor ‘Wekenfeest’: het feest moet volgens de Wet van Mozes namelijk zeven weken (49 dagen) na Pesach gevierd worden.

Sjavoeot de bekroning van Pesach
Met Pesach herdenken de joden de bevrijding uit Egypte, en met Sjavoeot de openbaring van de Tora op de berg Sinaï. Sjavoeot is feitelijk de bekroning van Pesach: de uittocht van het joodse volk uit Egypte en de weg naar het Beloofde Land wordt bekrachtigd door een godgegeven Wet, waar het volk voortaan naar leven kan.

Pinksteren de bekroning van Pasen
Bij de christenen is, net als bij de joden, Pinksteren de bekroning van Pasen: de uittocht van Christus uit het dodenrijk die met Pasen gevierd wordt, wordt met Pinksteren bekrachtigd door het goddelijk geschenk van de Heilige Geest.

Vurige tongen
Lucas beschrijft in de Handelingen der Apostelen hoe de apostelen aan het begin van Sjavoeot in Jeruzalem bijeen zijn. "Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren zij allen op één plaats bijeen. Plotseling kwam er uit de hemel een geraas alsof er een hevige wind opstak, en het vulde heel het huis waar zij waren. Er verschenen hun vurige tongen, die zich verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten. Zij raakten allen vol van heilige Geest en begonnen te spreken in vreemde talen, zoals de Geest hun ingaf" (Handelingen 2, 1-4).

Vreemde talen of dronkemansgelal?
Lucas schildert de neerdaling van de Geest als een wonderbaarlijke gebeurtenis. Het wonder mist zijn uitwerking op de buitenwereld, en dan met name op de in Jeruzalem aanwezige buitenlanders, natuurlijk niet: "Toen dat geluid opkwam, liep de menigte te hoop en raakte in verwarring, omdat iedereen hen in zijn eigen taal hoorde spreken. Ze stonden versteld en vroegen zich verwonderd af: `Maar dat zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken! Hoe is het dan mogelijk dat ieder van ons de taal van zijn geboortestreek hoort? Parten en Meden en Elamieten, en bewoners van Mesopotamië, Judea en Kappadocië, Pontus en Asia, Frygië en Pamfylië, Egypte en het Libische gebied bij Cyrene, en hier woonachtige Romeinen, Joden en proselieten, Kretenzen en Arabieren, wij horen hen in onze eigen taal spreken over de grote daden van God.' Ze stonden allen versteld, en in grote verlegenheid zei de één tegen de ander: ‘Wat heeft dit te betekenen?' Maar anderen zeiden spottend: `Ze zitten vol zoete wijn.'" (Handelingen 2, 5-13)

Discussie: xenoglossie versus glossolalie
Bijbelgeleerden houden zich nog steeds bezig met de vraag of het taalwonder van Pinksteren een kwestie is van glossolalie of xenoglossie. Glossolalie is het ‘spreken in tongen’: een bovennatuurlijk verschijnsel dat voorkomt bij mensen die vervuld zijn van de Heilige Geest. In extatische toestand spreken zij een onbegrijpelijk taal. Xenoglossie is het Charisma om talen te spreken die de spreker eigenlijk onbekend zijn.

Universele taal
De theologische betekenis van het taalwonder heeft in ieder geval te maken met de katholiciteit van de Heilige Geest. ‘Katholiek’ betekent namelijk letterlijk ‘universeel’. De Geest, zo wordt met Pinksteren duidelijk, laat zich verstaan aan eenieder die er oor voor heeft. Gods liefde openbaart zich voortaan niet langer aan één volk maar aan alle volken, rassen en talen. De apostelen zijn de vertolkers van de taal van goddelijke liefde en zijn daardoor toegerust om het Evangelie in heel de wereld te verkondigen.

Geboorte van de Kerk
De katholieke traditie ziet in de Pinkstergebeurtenis zoals Lucas die in de Handelingen beschrijft, de geboorte van de Kerk. Door de kracht van de Geest presenteert de Kerk zich voor het eerst aan de wereld, te beginnen in Jeruzalem, het centrum van de joodse godsdienst. In Handelingen staat beschreven hoe Petrus na de neerdaling van de Geest als eerste van de apostelen naar voren treedt en zich richt tot de "joodse mannen en bewoners van Jeruzalem". Petrus, de man die op Goede Vrijdag zijn Heer nog driemaal verloochend had, neemt nu onbevreesd het woord en legt aan de hand van de Heilige Schrift uit dat Jezus de Messias is. Petrus roept na zijn toespraak de toehoorders op zich te bekeren, met resultaat: Die zijn woord aannamen lieten zich dopen, zodat op die dag ongeveer drieduizend mensen zich aansloten (Handelingen 2, 41).

‘Hij ademde over hen’
In het Nieuwe Testament wordt nog een andere wijze beschreven waarop de apostelen de Geest ontvangen. Tijd van handeling is de avond van de dag der Verrijzenis. Het Evangelie van Johannes beschrijft dat Jezus die avond zijn apostelen uitzendt met de woorden:`Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zo zend Ik jullie.' Johannes vervolgt: Na deze woorden ademde Hij over hen. `Ontvang de heilige Geest', zei Hij. ‘Als jullie iemand zijn zonden vergeven, dan zijn ze ook vergeven; als jullie ze niet vergeven, dan blijven ze behouden.'" (Johannes 20, 19-23) De Heilige Geest wordt hier dus gelijk gesteld met de adem van Christus. Aan deze ‘beademing’ is bovendien een volmacht verbonden: de apostelen mogen in naam van Christus zonden vergeven. De aangehaalde tekst van Johannes wordt op Pinksterzondag tijdens katholieke eucharistievieringen voorgelezen.

Geschiedenis van Pinksterfeest
Al vroeg in de geschiedenis van de Kerk wordt het christelijk pinksterfeest op de vijftigste dag van de Paastijd gevierd. Aanvankelijk worden met Pinksteren zowel de neerdaling van de Geest als de Hemelvaart van Jezus gevierd. In 310 besluit het Concilie van Elvira dat de Hemelvaart voortaan als zelfstandig feest gevierd moet worden, en wel op de veertigste dag van Pasen. Pinksteren wordt een zelfstandig feest, geheel gewijd aan de uitstorting van de Geest. Tussen Hemelvaart en Pinksteren ligt dan het Pinksternoveen, waarin voor de werking van de Heilige Geest wordt gebeden.

Pinksteroctaaf
Sinds het Concilie van Elvira is de viering van Pinksteren in de Kerk steeds rijker geworden. Pinksteren kreeg bijvoorbeeld net als Pasen een Octaaf: een achtdaagse viering. Omdat Pinksteren van oorsprong de afronding is van de vijftigdaagse Paastijd, oordeelde het Tweede Vaticaans Concilie dat het Pinksteroctaaf niet gepast was en besloot het daarom af te schaffen. Wel werd bij de afschaffing de afsluiting van het Pinksteroctaaf, de zogenoemde Drievuldigheidszondag, als Hoogfeest gehandhaafd.

Rozenpasen
Vanaf de Middeleeuwen werd Pinksteren in Nederland ook wel Rozenpasen genoemd, omdat er tijdens de Pinkstervieringen uit de kerkgewelven rozenbladeren werden neergelaten, als symbool van de neerdaling der vurige tongen. Mogelijk duiden de rozenbloemen ook op een verwantschap met het folkloristisch feest van de Pinksterbloem of, zoals het in Oost-Nederland heette, Pinksterbruid.

‘Pinksterbruid’
Oorspronkelijk was het feest van Pinksterbruid een ode aan het voorjaar. Het mooiste meisje van het dorp werd door de jongemannen tot pinksterbloem of -bruid gekozen en met bloemen versierd en gekroond. De bloem of bruid symboliseerde het begin van een nieuwe zomer, maar ook de seksualiteit en de vruchtbaarheid. Het feest is overigens vrijwel overal verdwenen.

.
Pinksteren en Maria
In de uitbeelding van het Pinksterwonder zoals het in Handelingen beschreven staat duikt, of het nu om oosterse iconen of westerse schilderijen gaat, opmerkelijk genoeg vaak Maria op. De Maagd neemt doorgaans zelfs een centrale plaats in: zij wordt afgebeeld in het midden van de kring van twaalf apostelen; boven elk hoofd zweeft doorgaans een tongvormige vlam, soms ook een stralenbundel. Dat Maria in het begeesterde gezelschap is gezeten, is niet zo vreemd. Maria symboliseert namelijk de Kerk, die bij Pinksteren in het aanschijn treedt. Haar plaats in het geheel is overigens ook met een beroep op de Schrift te rechtvaardigen. In Handelingen waarin wordt namelijk verteld hoe de apostelen na Jezus’ Hemelvaart terugkeren naar Jeruzalem: Daarna keerden ze van de zogeheten Olijfberg, die dichtbij Jeruzalem ligt, op een sabbatsreis afstand, terug naar Jeruzalem. Toen ze de stad binnenkwamen, gingen ze naar de bovenzaal waar ze gewoonlijk verbleven: Petrus, Johannes, Jakobus en Andreas, Filippus en Tomas, Bartolomeüs en Matteüs, Jakobus van Alfeüs, Simon de Zeloot en Judas van Jakobus. Zij bleven allen trouw en eensgezind in gebed, samen met de vrouwen, met Maria, de moeder van Jezus, en zijn broers (Handelingen 1, 12-14). Maria, zo maakten kunstenaars uit deze tekst op, verbleef blijkbaar in het gezelschap van de apostelen, en kon dus met het volste recht in hun midden worden afgebeeld.

04-05-2008 om 10:25 geschreven door angelwink  

.

In de christelijke traditie is Pasen het belangrijkste liturgische feest.
Met Pasen, of het paasfeest, herdenken Christenen het lijden en
 de kruisdood van Jezus Christus en vieren zij zijn opstanding,
ook wel 'verrijzenis' genoemd, uit de dood.

Met de christelijke viering wordt evenals met de joodse viering,
 de uittocht herdacht, zij het metaforisch vanuit het werk van God
in en door de persoon Jezus Christus, voor christenen de Zoon
van God, de beloofde Messias, de Verlosser. Hij wordt in het
Nieuwe Testament het paaslam genoemd, dat zichzelf vrijwillig
liet offeren voor de verzoening van God met de mensen.
 Dit duidt op de symbolische betekenis van het offerlam,
wat volgens de Mozaïsche voorschriften (Oude Testament,
Pentateuch) en de tradities van de joodse godsdienst geofferd
moest worden ter vergeving van zonden. Met de voorstelling van Jezus
 als het eeuwige paaslam werd in geestelijke zin een 'nieuw verbond'
tussen God en mens aangeboden, gebaseerd op de genade, waarmee
 het oude verbond, gebaseerd op de wet, buiten werking kon worden
 gesteld. Wie in Hem gelooft, hoeft volgens de christelijke traditie niet
 meer 'onder de wet' te leven, maar valt 'onder de genade'. Deze
begrippen en de verhoudingen tussen het een en ander zijn in
onder meer de brieven van de apostel Paulus nader uitgewerkt

Met het paasfeest wordt ook uitgezien naar de verwachte wederkomst
van Jezus Christus op aarde.

De gebeurtenissen

De belangrijkste bron voor het nagaan van de gebeurtenissen
 rond lijden, sterven en opstanding van Jezus is de Bijbel, met
name de vier evangeliën in het Nieuwe Testament. In Matteüs 26 -27,
 Marcus 14-15, Lucas 22-23 en Johannes 18-19 wordt deze
geschiedenis beschreven.

Ontwikkeling van het christelijke paasfeest

Pesach

De oorsprong van het christelijke paasfeest ligt in de joodse traditie.
Het joodse Pesach (in de christelijk liturgie Pascha) is nauw verbonden
met de uittocht uit Egypte, de Exodus. De viering en herdenking hiervan
 werd volgens het bijbelboek Exodus de avond voor de uittocht ingesteld
en is de eeuwen door in verschillende vormen bewaard gebleven.
Inherent is de herdenking van de grote daden van God aan het volk
Israël. Hierin ligt het idee van 'bevrijding' besloten. Dit geldt ook voor
 het christelijke paasfeest, zij het vanuit een andere invalshoek.

Jezus' tijd

Ten tijde van Jezus was het Pascha, naast het pinksterfeest
en het Loofhuttenfeest een van de drie belangrijke pelgrimsfeesten.
Het was nauw verbonden met het Massotfeest; beide werden in feite
 als één feest gevierd. Van heinde en ver kwamen de mensen naar de
 tempel in Jeruzalem. De betekenis was nog altijd: herdenking van de
 bevrijding uit Egypte en hoop op de komende verlossing door de
beloofde Messias.

Zeer waarschijnlijk was het 'laatste avondmaal' van Jezus en zijn
volgelingen, de discipelen, een Pesachviering. Het voldeed
volgens de evangelieverhalen in elk geval aan belangrijke
voorschriften en tradities van het Pesach. Men trof de
voorgeschreven voorbereidingen de avond ervoor, de viering
vond plaats in Jeruzalem na 19.00 uur, er werd wijn gedronken,
 brood gegeten en een loflied gezongen, het Hallel. De vereiste
kruiden en woord 'ongezuurd' (brood) worden niet genoemd, maar
dat kan komen doordat de evangelieschrijvers niet perse volledig
pretendeerden te zijn en men zich bij de verslagen kennelijk
concentreerde op wat men voor de eerste christenen van die tijd
van belang vond.

De eerste christenen

Ook de eerste christenen, waarvan de meeste Joden waren,
bleven aan de joodse feesten deelnemen, ook aan het Pesach.
Gaandeweg werd het voor de christenen een tijd van vooral
vasten ter herdenking van Christus' lijden, en een nachtwake.
 Later is een scheiding tussen de feesten gekomen, alleen al
door het instellen van verschillende data voor Pesach en Pasen.

313 t/m de Middeleeuwen

Na 313, het jaar van de zg. 'kerkvrede', kreeg het paasfeest
een ander aanzien. Toen werd het liturgische Triduum Sacrum';' ingevoerd:

Witte Donderdag (instelling van de Eucharistie en het
priesterschap, begin van het lijden van Christus)

 Goede Vrijdag (lijden en sterven)

 Stille Zaterdag of Paaszaterdag (grafrust)

Paaszondag (opstanding)

Na de Middeleeuwen

Paaszondag in Portugal: de "compasso" gaat met een kruis,
versierd met bloemen, de katholieke huizen van het dorp langs

Van de Middeleeuwen tot halverwege de 20e eeuw werd de paaszondag
 min of meer apart gezien van de overige paasdagen. Het Tweede
Vaticaans Concilie herstelde de liturgische eenheid van het Triduum.
Ook hersteld is de Paaswake, die in de nacht van zaterdag op zondag
 gehouden wordt. Deze was in de reformatorische traditie vrijwel onbekend,
maar wordt de laatste decennia her en der gevierd, ook in
evangelische- en Pinksterkringen.

De Rooms-katholieke Kerk kent de traditie van de Kruisweg,
een uitbeelding van de lijdensgang van Christus. Tijdens de
paasdagen worden, met name in de rooms-katholieke streken,
passiespelen uitgevoerd. Het bijwonen van uitvoeringen van
passiemuziek van met name Bach is bij gelovigen, en overigens
 ook bij niet-gelovigen, een populaire vorm van paasviering.

Ook het Carnaval, Aswoensdag, de Vastentijd en Palmpasen
zijn vanouds voorbereidingen voor de paasviering.

Hoe ziet de goede week eruit:

Palm zondag:

De zondag voor Pasen kennen we als palmzondag.
Het is het begin van de Goede week. We vieren dan
dat Jezus als een koning werd binnengehaald in Jerusalem.
 De mensen zwaaiden met palmtakken en zongen hosanna.
 Het is haast niet te geloven dat Jezus nog geen week later
 werd vermoord als een zware misdadiger!

Witte donderdag:

Op deze dag at Jezus voor het laatst met Zijn vrienden. We noemen
dit het laatste avondmaal. Jezus zei, toen Hij het brood in stukken
brak en ronddeelde: Dit is mijn lichaam, en het wordt voor iedereen
gegeven. En bij het ronddelen van de wijn zei Hij: Dit is mijn bloed
 dat voor iedereen wordt vergoten.
Zijn vrienden snapte er toen niet veel van. Pas later toen Hij dood was
 begrepen ze wat Jezus bedoelde. In veel kerken wordt dit laatste
avondmaal nog steeds gevierd. En in de Katholieke kerk zelfs elke
 zondag, daar heet het brood (lichaam van Jezus) de Eucharistie
 of Hostie.

Goede vrijdag:

Het is de vrijdag voor Pasen. Deze dag herdenken we dat Jezus is
 doodgegaan. Ze hebben Hem met spijkers aan het kruis geslagen,
 wat zal dat pijn hebben gedaan.
Waarom zou dan toch deze dag Goede vrijdag worden genoemd?
Er was toch niks goeds aan, dat Jezus dood ging! Goede vrijdag
heet zo omdat Jezus Zijn leven aan ons allemaal GEGEVEN heeft.
Dit deed Hij omdat, Hij onze dingen die we fout doen aan het
kruis heeft gedragen. Dit betekent dat Hij ervoor zorgt dat God ons
 kan vergeven als we iets doen dat niet mag. Meestal doen we dan
een ander verdriet of pijn. Als je er spijt van hebt kan God je vergeven,
 en jij kunt dan ook naar de ander toe gaan en zeggen dat je spijt hebt.

Paaszaterdag:

Op paaszaterdag denken we aan Jezus die nu in het graf ligt,
een uitgeholde grot met een grote zware steen ervoor. Het kruis is
nu leeg, en in veel kerken is het altaar nu leeggeruimd. Er liggen
en staan geen bloemen, kaarsen, of mooie kleden op het altaar
(kerktafel waar de pastoor of dominee aan staat.)

Paaskaarsjes!

Wanneer vele paaskaarsjes branden,
is dat een prachtig gezicht.
Want dan zie je iedereen,
als in een zee van licht.

Ik denk dan stiekem bij mezelf,
zo moest het altijd zijn:
Een zee van licht waar je ook gaat,
en nergens donkere pijn.

Het licht van Jezus in de straat,
op school, op elk plein.
In alle steden, klein en groot,
Zou het dan vrede zijn!

De grote vraag dus, waar het om gaat,
ontwijken heeft geen zin,
hoe krijgen we dit zuivere licht,
de hele wereld in?

Hoe wandelt het naar stad en land,
naar mensen groot en klein.
Hoe wandelt het de huizen in,
om er voorgoed te zijn?

Ik heb er over nagedacht,
en heb mijn antwoord klaar,
Het licht komt er door jou en mij,
wij zijn die wandelaar.

De Paaskaars brandt,
Het licht van Pasen schijnt.
Het is aan ons te zorgen dat,
Dit licht nooit meer verdwijnt.

Paasgebedjes

Lieve Here Jezus, Ik dank U,
dat U op eerste Paasdag de dood en het graf
overwonnen hebt, opgestaan bent.
Ik dank U dat U niet alleen een herinnering bent,
maar dat U ook leeft en aanwezig bent.
Ik dank U dat U beloofd hebt,
tot aan het einde van de wereld bij ons te zijn,
en ook daarna.
Amen.

Lieve God,
Met Pasen denken we aan het meest glorieuze gebeurtenis,
die ooit heeft plaatsgevonden, dat Jezus uit de dood
is opgestaan, en de wereld heeft laten zien
dat iedereen die in U gelooft, eeuwig leven heeft.
Dank U, God, dat U uw Zoon naar ons toe hebt gestuurd,
en ons zoveel liefde hebt gegeven.
Amen.

Dank U dat ik weten mag:
Pasen is een blijde dag.
Dan denken we eraan,
de Zoon van God is opgestaan!

16-03-2008 om 01:44 geschreven door angelwink  

1. .

   • • Aswoensdag.

     Aswoensdag is de woensdag na Carnaval die het begin inluidt van veertig dagen vasten. Een tijd van bezinning. Wat is belangrijk in het leven? In de kerk wordt een askruisje op het voorhoofd aangebracht. De as is gemaakt van de palmtakjes van het jaar ervoor en wordt gezegend. De as herinnert mensen eraan dat ze sterfelijk zijn ('tot as zullen wederkeren'). Daarnaast is as vruchtbaar en reinigend.

     

     • Palmzondag & Palmpasenstok.

     De zondag voor Pasen is het Palmzondag. Met name in Rooms-katholieke streken trekken kinderen op Palmzondag met een palmpasenstok in optocht door dorpen en steden. De palmpasenstok is een kruis of stok versierd met vruchten, snoepgoed, suikereitjes en bovenop een broodhaantje. De stokken werden gezegend en mee naar huis genomen als bescherming tegen onheil. Ze zingen liedjes en brengen paaseitjes bij ouden van dagen. In ruil hiervoor krijgen ze meestal iets lekkers of zelfs geld. De Palmpasenoptocht is ontstaan door een vermenging van een kerkelijk gebruik, de herdenking van de intocht van Jezus in Jeruzalem en de niet-kerkelijke meiboomviering, het ronddragen van de meiboom ten teken van de naderende lente.

     

     • Witte Donderdag.

     De donderdag voor Pasen is de dag van het Laatste Avondmaal. Tijdens het avondmaal voorspelde Jezus zijn twaalf discipelen het verraad van Judas en de verloochening door Petrus. De paus spreekt op deze dag zijn 'urbi et orbi' uit, boetelingen worden weer tot de kerk toegelaten en gevangen krijgen kwijtschelding van hun straf. Vanaf dat moment tot Paaszondag zwijgen de kerkklokken. In de Katholieke kerk wordt het kruis met een wit doek afgedekt.

     

     • Goede Vrijdag.

     Het lijden van Jezus en zijn opoffering voor de mensheid wordt door Christenen herdacht op Goede Vrijdag. Op deze dag wordt streng gevast en verzamelt men zich om drie uur in de kerk voor de kruisweg voor een oefening van devotie.

     

     • Paaszaterdag.

     Op Paaszaterdag, stille of heilige zaterdag, om 12 uur 's middags eindigt de vastenperiode die begint op Aswoensdag. Christenen herdenken dan de wederopstanding van Jezus. Op zaterdagochtend werd eeuwen lang het nieuwe licht en het nieuwe water gewijd. In 1951 werden deze Goede Weekplechtigheden zelfs verplicht gesteld door paus Pius XII.
     
     
     Achterin de kerk kon iedereen vers gewijd water halen om mee naar huis te nemen. In andere kerken werd het wijwater rondgebracht, zoals de melkboer de melk rondbrengt. Het wijwater werd gebruikt om het net schoongemaakte huis te zegenen. Meestal was het wijwater gratis, maar soms gaf men in ruil hiervoor gekookte eieren die aan de armen konden worden uitgedeeld.
     
     
     Tegenwoordig worden de liturgische plechtigheden van de dag voor Pasen op de avond van Paaszaterdag gevierd, gevolgd door de eucharistieviering van Pasen zelf. Tijdens deze Paaswake wordt de Paaskaars aangestoken ten teken van de verrijzenis van Jezus.

      

     • Paaszondag.

     Paaszondag is een feestdag die in veel gezinnen begint met het verstoppen en zoeken van paaseieren wat met heerlijke eten wordt afgesloten.

     

16-03-2008 om 01:38 geschreven door angelwink  

.

16-03-2008 om 01:11 geschreven door angelwink  

Net als andere feesten is ook Pasen een feest vol symboliek.
 De paashaas, het ei en de paasvuren zijn een paar
van de bekendste voorbeelden. Waar hebben we deze
symbolen eigenlijk aan te danken?

16-03-2008 om 00:52 geschreven door angelwink  

16-03-2008 om 00:47 geschreven door angelwink  

Ondanks het feit dat Nederlanders dol zijn op de traditionele
 feestdagen zoals Kerst en Oud en Nieuw, is het Paasfeest toch
 een beetje een ondergeschoven kindje als je kijkt naar de
versieringen in huis. Maar net als een Kerstboom kan een
Paasboom voor een gezellige sfeer zorgen. En het is een kleine
 moeite nemen om de traditie te laten herleven!

Enkele tips voor een vliegensvlugge Paasboom:

1. Neem een mooie, wat hogere plantenpot en vul deze
met vochtig steekschuim.

2. Steek in het midden van het steekschuim een tak van
 een hazelaar. Druk hem zo diep mogelijk voor een goede
 stevigheid. Het leuke van zo'n tak is dat, als u hem maar
goed genoeg water geeft, er verse blaadjes aan komen.

3. Bedek de bovenkant van de pot met tilantsia.

4. Om 's avonds ook plezier te hebben van de boom, kunt
 u een kleine streng Kerstverlichting in de boom hangen.

5. De veertjes die u misschien met Kerst heeft gebruikt,
kunt u nu hergebruiken. Bind een paar veertjes samen met
een Paaseitje en hang dit aan een mooi lintje in de Paasboom.

6. U kunt echte eieren gebruiken die u naar eigen believen
decoreert, maar er zijn ook volop eitjes te koop. Of koop piepschuim
 eieren in een hobbywinkel. Trek er met een stopnaald een lintje
door voor de bevestiging. Wikkel het ei in aluminiumfolie voor
een trendy Paasei!

U zult zien: de boom is vliegensvlug klaar! Het zou zonde
zijn van de traditie en de Paassfeer om de moeite niet
even te nemen….

16-03-2008 om 00:41 geschreven door angelwink  

De paashaas is wel een heel bijzonder dier. Niet alleen
 is hij onzichtbaar, maar ook zou hij een gouden vacht hebben.
 Niet zo vreemd dat over zijn ontstaan verschillende verhalen
 de ronde doen. Net als het ei, is de haas - vanwege zijn
voortplantingsdrang - te zien als vruchtbaarheidssymbool. Het was
 niet voor niets een van de symbolen van de vruchtbaarheidsgodin
 Isjtar. Het konijn had voor ons wellicht meer voor de hand gelegen.
 Dit diertje werd echter pas in de Middeleeuwen in ons land
gesignaleerd.

Een ander verhaal vertelt dat de paashaas eigenlijk een vogel
 is die zich zo had misdragen, dat hij voor straf in een haas werd
veranderd. Nu mag hij nog maar één keer per jaar eieren leggen,
die hij goed moet verstoppen. De meest logische verklaring lijkt
wel te zijn dat eieren die door vogels in verlaten hazenlegers werden
gelegd, per ongeluk werden aangezien voor 'hazeneieren'.

Het eerste eetbare paashaasje werd begin 1800 in Duitsland
gemaakt van deeg en suiker. De Paashaas werd door Duitse
immigranten in de achttiende eeuw meegenomen naar Amerika.
In die tijd bouwden kinderen een nest waarin de Paashaas zijn
eitjes kon achterlaten.

.

16-03-2008 om 00:25 geschreven door angelwink  

.

15-03-2008 om 00:00 geschreven door angelwink