Vorige week is er een nieuwe kink gekomen in de regeringsonderhandelingen. Alhoewel de opdracht van Johan Vande Lanotte als Koninklijk Bemiddelaar intussen verlengd werd, heeft zijn nota voor de zesde staatshervorming toch schade opgelopen. Nochtans met 16,7 miljard aan bevoegdheidsoverdrachten, waaronder de kinderbijslagen, het federale arbeidsmarktbeleid, de ouderenvoorzieningen, de tegemoetkomingen voor hulp aan bejaarden, het gevangeniswezen en een deel fiscale aftrekken, En bovenop een zeer ruime fiscale autonomie, vooral inzake personenbelasting. Kennelijk is het nooit genoeg, werd her en der vastgesteld.
Neen, neen, dat is niet het probleem, heet het nu. Probleem is eerder dat we teveel willen doen. We gaan wat te breed, maar niet voldoende diep. We zouden beter wat minder doen. Less is more. Beter wat minder domeinen bestrijken, maar op de resterende wel dieper snijden in de federale bevoegdheden.
Less is more
Wat minder, dat slaat dan kennelijk op de kinderbijslagen. Daar is toch geen eer meer mee te behalen, heet het. Want het zou per regio worden georganiseerd, met in elke regio een gelijk recht per kind. Terwijl een deel van de Vlaamse politici nog altijd hopen in Brussel tot aparte stelsels te komen voor Vlaamse en Franstalige kinderen. Als het dat niet kan worden, laat het ons dan maar liever federaal houden, om gezichtsverlies te vermijden. Waardoor er in de braadpan plaats komt voor een andere vette vis, met name wat meer autonomie inzake arbeidsmarktbeleid.
Nu, in de nota Vande Lanotte is het arbeidsmarktbeleid al quasi volledig overgeheveld. Dus is de boodschap: splits simpelweg de werkloosheidsverzekering! splits de RVA! Want dat is zowat het enige dat federaal zou zijn overbleven. De Vlaamse werkgeversorganisaties vinden dit een uitstekend idee.
Drie RVA-tjes?
Het hele theaterstuk van de afgelopen dagen lijkt dus vooral gericht op een verkaveling van een essentieel stuk van de solidariteit tussen de werknemers via de wacht- en werkloosheidsuitkeringen, en bij afgeleide ook de brugpensioenen. Dat zou nodig zijn, zo wordt beweerd, voor een performanter arbeidsmarktbeleid in de regios. Alsof het ineens beter zou gaan met een gesplitste werkloosheidsverzekering.
Zeker is dat je dan drie RVA-tjes krijgt mét alle extrakosten van dien, maar zonder enige garantie dat die het beter gaan doen dan de RVA vandaag. Zeker is dat je drie werkloosheidsreglementeringen krijgt, met alle problemen van dien voor werknemers, werklozen en bedrijven wier leven niet is opgesloten in één enkele regio. Zeker is dat je verzekering veel kwetsbaarder wordt voor schokken op de arbeidsmarkt, want hoe breder je draagvlak, hoe schokbestendiger je verzekeringsstelsel. Zeker is dat je zo de discriminatie tussen werklozen organiseert, want de verzekeringspremies - de sociale bijdragen zijn in elk Gewest dezelfde, terwijl de rechten zouden verschillen. En zeker is dat je zo de mobiliteit binnen België nog meer gaat bemoeilijken. Tegenover die zekere nadelen staan alleen onzekere baten.
Communautaire scherpslijpers
Nu, zon zorgvuldige afweging van baten en kosten, dat zal de communautaire scherpslijpers wellicht worst wezen. Het gaat niet om de baten, maar eenvoudig om het schaden van de werklozen. Dat is geen intentieproces. Bij minstens een van de onderhandelende partijen staat het letterlijk in het verkiezingsprogramma: geen wachtuitkeringen meer voor werkloze schoolverlaters, geen werkloosheidsuitkeringen meer voor langdurig werklozen en geen brugpensioenen meer voor oudere werklozen. Je moet maar durven.
De financiële crisis heeft zwaar huisgehouden op onze arbeidsmarkt. Gevolg 1: hoge jeugdwerkloosheid . Gevolg 2: in alle leeftijdsgroepen veel mensen die hun job verloren, waarvan een deel inmiddels in de langdurige werkloosheid zijn beland. Gevolg 3: veel oudere werklozen die overal de deur op de neus krijgen. In plaats van al dezen nu bij de staan en werk te maken van werk, staat hen nu een schrapping van of korting op hun uitkering te wachten. Zonder maar even stil te staan bij de oorzaken van hun werkloosheid: de financiële crisis zonder voorgaande. Beschamend.
