Over hypertensie en inquisitie

Onlangs blokten de kranten dat kortslapers langer leven (1) en zo probeerden heel wat mensen hun slaapgedrag te wijzigen. Fout, zo bleek ook uit later onderzoek want, naast het ontbreken van een algemene norm, vloekt het hier in het geding zijnde euvel der inductie met de logica: uit een correlatie mag niet zomaar besloten worden tot een causaal verband. Uit het samengaan van kort slapen en lang leven volgt niet dat het ene het andere veroorzaakt en dan blijft het nog de kwestie of men niet willekeurig de oorzaak met het gevolg verwisselt. Uiteraard recupereren gezondere mensen sneller: hun goede gezondheid ligt aan de basis van zowel de geringere slaapbehoefte als de hogere levensverwachting. Althans voor een deel om dezelfde reden leven sporters alsook gestudeerde mensen langer. Zieken sporten immers zelden en ook studeren is voor hen problematisch: die gemiste kansen staan de beter betaalde job en de goede zelfzorg in de weg. De lagere levensverwachting van mensen met hypertensie is een verhaal dat niet helemaal past in dit stramien maar er zijn wel raakpunten.

De bloeddruk is de druk van het bloed op de slagaders die uitmonden in de haarvaten. Een zich bij elke hartslag herhalende maximale druk – de 'bovendruk' — wordt gevormd door de samentrekkingen van de linker hartkamer die het bloed doorheen de hoofdlichaamsslagader perst. Tussen die samentrekkingen in, is de druk niet nul maar minimaal — de 'onderdruk'. De zogenaamde haarvaten zijn in feite vijf tot tien keer dunner dan een haar en soms zo dun dat er slechts één bloedcel tegelijk doorheen kan maar zij kunnen allemaal samen meer bloed bevatten dan de slagaders en de aders samen. Waar nodig kunnen (onder invloed van hormonen) haarvaten uitgroeien tot aders, bijvoorbeeld om een vernauwing te omzeilen in het hart of om tegemoet te komen aan de veranderde noden van de spiercellen van beginnende sporters.

De bloedsomloop, waarbij onder meer levensnoodzakelijke stoffen naar alle lichaamscellen worden vervoerd, blijkt bijzonder complex en niet te herleiden tot louter oorzakelijkheidsverbanden. Weliswaar gaat de hartslag vooraf aan het transport van het bloed naar de cellen maar tegelijk is het de noodtoestand in de cellen die deze bloedstroom op gang houdt of versterkt. Cellen zijn immers niet louter bouwstenen: zij worden dat pas door het gebouw zelf dat zij samen tot stand brengen en in stand houden. Vele burgers vormen samen een maatschappij maar het is op haar beurt de maatschappij die hen tot burgers maakt. Levende relaties blijken complexer dan louter stoffelijke en in de zogenaamde terugkoppelingsmechanismen speelt ook iets dat men soms benoemt als 'doeloorzakelijkheid'. En zo is het de nood aan bouw- en voedingsstoffen en vooral de dringende nood aan zuurstof die het transport ervan vereist en die derhalve ook de bloedstroom en de bloeddruk aanstuurt welke ervoor zorgen dat de gevraagde stoffen tot in de haarvaten komen waar ze dan aan de cellen afgeleverd worden.

Het meest dringend is de nood aan zuurstof: zoals wij onze ademhaling niet kunnen blijven inhouden totdat wij bewusteloos neervallen, zoals wij dan naar adem snakken en gaan spartelen, zo ook snakken onze lichaamscellen elk apart naar zuurstof en via allerlei ingewikkelde systemen dwingen zij ons organisme om deze zuurstof via het bloed tot bij hen te brengen — als dit niet snel genoeg gebeurt, porren zij onder meer het hart aan en verhogen zij de bloeddruk om het bloed krachtiger doorheen de haarvaten tot bij hen te persen.

Zonder bloeddruk was er geen bloedtransport en de bloeddruk varieert naargelang de noden — tenminste als men gezond is en als de omstandigheden normaal zijn. Inspanning doet de bloeddruk stijgen en die stijging is normaal omdat inspanning het zuurstof- en voedselverbruik van de cellen opdrijft. Maar soms is een bloeddrukstijging een symptoom van ziekte. Vindt men de ziekte in kwestie echter niet, dan oordeelt men vaak dat de hoge bloeddruk zelf de ziekte is: 'essentiële hypertensie'. Teneinde te kunnen ontkomen aan de nadelen van die hoge druk, gaat men dan (in de regel met pillen) sleutelen aan allerlei regelsystemen om die druk naar beneden te krijgen.

Dat men hier nogal kort door de bocht gaat, zal zelfs iemand zonder enige medische kennis terecht opmerken: uit het feit dat men bij essentiële hypertensie de onderliggende aandoening niet vindt, mag men niet besluiten dat er helemaal geen aandoening is. Een abnormaal hoge bloeddruk mag dan al gevaren inhouden: misschien heeft het lichaam wel een goede reden om die druk op te drijven en dan zou het doen zakken van de druk wel eens gewisse rampzalige gevolgen kunnen hebben. Het is niet omdat men een gevaar niet ziet, dat het ook afwezig is, temeer daar een verhoogde druk terecht als een waarschuwing ervaren wordt. Als de lichaamscellen in zuurstofnood geraken zónder een verhoogde druk, dan kunnen zij wel niets anders doen dan die druk opdrijven teneinde niet af te sterven en dikwijls zijn hersencellen in dat geval, bijvoorbeeld bij aderverkalking. Doorbloeding is immers zowel van de bloeddruk als van de weerstand afhankelijk. Remt men dan de bloeddrukstijging, dan wordt het bloed niet meer met de aanvankelijke kracht naar de organen geperst. Is de sterke toename van dementie welke dikwijls samengaat met aderverkalking overigens te wijten aan de hoge bloeddruk zelf, zoals dikwijls wordt aangenomen, of is de verhoogde bloeddruk daarentegen een laatste redmiddel van het lichaam, een poging om alsnog het bloed in de hersenen geperst te krijgen — zodat de aanwending van antihypertensiva hier in feite dementie in de hand werkt? Zou het met andere woorden dan niet zo kunnen zijn dat bij bejaarden die antihypertensiva slikken, aldus ongewild verhinderd wordt dat het bloed in voldoende mate in de cellen en in de organen geperst wordt?

Een artikel verschenen in Huisarts en Wetenschap (2) stelt alvast dat bijvoorbeeld voor 80-plussers andere normen inzake gewenste bloeddrukwaarden moeten gelden omdat zij een ouder en dus een ander gestel hebben dan jonge mensen. Meer bepaald wordt in het artikel gezegd dat ouderen met een hogere bloeddruk beter af zijn, precies omdat die hogere bloeddruk in functie staat van een betere perfusie van de organen. “Ouderen hebben een hogere perfusiedruk nodig om het functioneren van hun organen op peil te houden”, zo wordt gesteld, en dit in functie van “spierkracht, nierfunctie en cognitie”.

Deze gegevens doen alvast vraagtekens rijzen bij de klaarblijkelijke vlotheid waarmee heel wat artsen antihypertensiva voorschrijven en ook de kennelijke veranderlijkheid van de bloeddruknormen zet grote ogen. Die twijfel wordt bovendien versterkt door een niet onaanzienlijk aantal onfrisse praktijken in de geschiedenis van de geneeskunde. (3) Het wekt overigens geen verwondering dat de middel-doelomkering die eigen is aan het kapitalisme, ook de relatie tussen de zieke mens en de farmaceutische industrie heeft aangetast. Deze tijden zijn allerminst goddeloos, de theologie werd vervangen door de heilige wetenschappen en de nieuwe clerici heten nu medici. De prikkelbaarheid van huisartsen voor patiënten die ook al eens bij 'dokter Google' hun licht opsteken, doet overigens niet geheel onterecht denken aan de inquisitie en aan de tijd toen de kerk het volk verhinderde om de bijbel te lezen.

(J.B., 12 mei 2017)

Verwijzingen:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Bloeddruk

https://nl.wikipedia.org/wiki/Haarvat

https://nl.wikipedia.org/wiki/Slagadersysteem

(1) Zie bijvoorbeeld het artikel getiteld “Vrouwen die 5 tot 6,5 uur slapen, leven langer” van Mirjam Van Immerzeel in CEO me d.d. 1 oktober 2010: http://www.ceome.nl/vrouwen-die-5-tot-65-uur-slapen-leven-langer/

(2) Huisarts en Wetenschap, jaargang 2012, nummer 8:346-347: https://www.henw.org/archief/printartikel/id5033-bloeddruk-bij-ouderen-mag-het-iets-hoger-zijn.html

(3) Zie bijvoorbeeld: Ivan Illich, Medical Nemesis (1976) ISBN 0-394-71245-5 (vertaling naar het Nederlands door D. L. Uyt den Bogaard : Grenzen aan de geneeskunde: het medisch bedrijf — een bedreiging voor de gezondheid? Bussum: Wereldvenster, 1975.

(Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Ivan_Illich ).

De strijd om vrijheid

Oorlog en belegering zijn wrede toestanden die de vrijheid kortwieken maar repressie is dat vaak des te meer omdat dan de vrijheidsberoving quasi onzichtbaar is en omdat de malaise zich bij de massa als het ware in het voorbewuste ophoudt en geheel miskend of door sommigen zelfs ontkend wordt.

Een voorbeeld hiervan is de repressie uitgeoefend door de hormonenmaffia sinds de moord op veekeurder Karel Van Noppen intussen tweeëntwintig jaar geleden.

Het gevaar en de dreiging worden miskend doordat de repressie zich pas hoeft te manifesteren op het ogenblik dat een veekeurder het aandurft om de wet toe te passen en de hormonenhandelaars te beboeten. Zolang alle veekeurders de andere kant op kijken, gebeurt er immers schijnbaar helemaal niets en lijkt het voor de outsider wel alsof er ook niets aan de hand is. Onnadenkende buitenstaanders geloven zelfs dat zij mogen beweren dat het nu ook weer zó erg niet is en zij argumenteren dat er tenslotte in al die tijd slechts één veekeurder werd vermoord, alsof de moord een uitzonderingstoestand betrof, een ongeluk haast.

Edoch, het is niet op het ogenblik van de moord dat de repressie plaatsgrijpt: de moord is slechts een manifestatie van de repressie maar deze misdaad zal zich gewis herhalen tegen elke veekeurder die zijn job naar behoren uitoefent. De repressie zelf is een ononderbroken voortdurende toestand en een uitputtingsslag voor wie zich er tegen verzetten. Een maffia verhindert op elk ogenblik dat volksgezondheid haar werk doet zodat een winstgevende hormonenhandel kan blijven floreren en wij in het ongewisse blijven over het feit dat wij kankerverwekkend voedsel naar binnen werken. Als morgenvroeg een veekeurder in de voetsporen van dr. Van Noppen treedt, dan zal ook hij worden vermoord en dat wil zeggen dat sinds tweeëntwintig jaar het naar behoren volbrengen van zijn dagtaak voor elke veekeurder niets anders inhoudt dan een gewisse dood.

Het dulden van die repressie betekent met andere woorden dat onze Belgische wetgeving niet langer van kracht is: het is voortaan de betrokken maffia die de wet stelt. Men heeft zich neergelegd bij de eisen van de hormonenmaffia die van onze voedselinspectie een lachertje maakt en van burgerrechten is derhalve helemaal geen sprake meer. De staat betaalt de veekeurders voor hun dienst aan een maffia die de staatsdoeleinden tégenwerkt. De strijd die Van Noppen voerde was daarom niet slechts een strijd voor gezond voedsel, zoals al wie gebukt gaan onder de repressie wel graag zouden geloven omdat zij aldus het eigenlijke kwaad verdoezelen: Van Noppen was een vrijheidsstrijder zonder meer.

De zaak Van Noppen brengt voorbeeldig een welbepaalde vorm van repressie aan het licht. Maar belangrijk hierbij is het inzicht dat het falen van de staat om de wetten te handhaven niet slechts een specifiek geval betreft — in casu dat van de hormonenhandel — omdat dit falen in wezen met het onderwerp van de repressie niets te maken heeft doch met de repressie als zodanig. Wie nog geloven in de rechtsstaat moeten derhalve niet komen aandraven met het excuus dat het staatsapparaat hier weliswaar een steek laat vallen terwijl het verder prima werkt: het feit dat men dit specifieke euvel niet kan bestrijden, bewijst helaas dat men in ongeacht welk geval de trappers kwijt is.

Onze wetten constitueren onze vrijheid maar het zijn helaas niet langer onze wetten die van kracht zijn en onze vrijheid wordt derhalve helemaal niet meer gewaarborgd. Wij moeten immers vrezen voor nieuwe en veel meer meedogenloze 'straffen' dan deze die onze vrijheden moeten verzekeren en die nieuwe straffen — in feite sancties in de vorm van afrekeningen — bekrachtigen verborgen wetten welke aan criminelen principieel alle macht over ons bestaan verschaffen. De staat is verleden tijd, onze vrijheid is fictief, de burger is een vogel voor de kat.

Bij repressie door criminelen zijn de nieuw gestelde wetten ongeschreven en geheel verborgen maar zij zijn gekend vanwege het feit dat wie ze overtreden, er het leven dreigen bij in te schieten. Er zijn geen beschuldigingen, er zijn geen processen, het gaat om een door misdadigers opgedrongen wetmatigheid die zonder rede en zonder waarschuwingen werkzaam is zoals de natuur zelf met haar recht van de sterkste. Wie weigert halt te houden voor een afgrond, stort in de diepte en op analoge wijze wordt de veekeurder die het hormonengebruik beteugelt, met kogels doorzeefd. Criminelen creëren afgronden hier en afgronden daar en de burgers dienen er maar achter te komen hoe alles werd hertekend, precies zoals ooit aan de wieg van de eerste beschavingen, de natuurwetten werden hertekend. De bewegingsvrijheid werd andermaal aan banden gelegd, wij zijn geëvolueerd van een mens die rekening houdt met de wetten van de natuur naar een burger die rekening moet houden met de wetten van de staat en tenslotte zijn wij verworden tot een gijzelaar van een door criminelen gehackt staatsapparaat. Dat staatsapparaat zelf wordt vooralsnog getolereerd omdat het tenslotte de onmisbare grondstof blijft zonder welke anders álles in elkaar zou storten, maar een lang leven kan het uiteraard niet meer beschoren zijn.

Hormonen zijn nefast voor onze gezondheid, ze zijn een sluipend gif dat ons vroeg of laat de rekening voorschotelt. Statistisch gezien gaat de volksgezondheid er een aantal procenten op achteruit, maar heel concreet manifesteert zich de werking van het gif in het verschijnen van een tumor — een gezwel in altijd iemands lichaam: een zieke ouderling en even vaak een kind. Criminelen van de hormonenmaffia verwerven rijkdom door op de genoemde manier wat van onze volksgezondheid af te knabbelen: het doden van onschuldige mensen maakt hen rijk. Hetzelfde doen de criminelen van de illegale drugsmaffia — voor de slachtoffers van de legale drugs zijn onze politici verantwoordelijk (en in een democratie de burgers zelf). En dan is er nog de pervertering van talloze sectoren die aanvankelijk bedoeld zijn voor ons aller welzijn: de uitbuiting in de marge van de geneeskunde en de farmaceutische industrie, de vele doden in het verkeer, het zich opstapelende afval ingevolge roekeloze overconsumptie, het onrecht van ondeugende economische stelsels en politieke systemen...

Alle aandacht inzake repressie verdient ook de daaraan inherente frustratie bij diegenen die onder de verdrukking gebukt gaan. Het leed van de frustratie bestaat uit het dulden van vaak ten hemel schreiend onrecht en het vooralsnog aanvaarden van onbevredigde fundamentele verlangens. Dit alles is verborgen en onzichtbaar maar het is alles behalve afwezig, het is zoals een lading dynamiet die slechts één vonk behoeft om tot ontploffing te komen. Indien de Franse verkiezingen op 7 mei 2017 andere resultaten hadden gehad, dan kon men er zeker van zijn dat diezelfde avond nog Parijs en onmiddellijk daarop ook de rest van Europa in de fik had gestaan. De vernietigende kracht van de ontlading weerspiegelt de ernst van de repressie en bekende illustraties daarvan vormen het uitbreken van de Franse revolutie (1789), de val van de Tsaren (1917) en de lynchpartij op de Roemeense dictator Ceaușescu en zijn vrouw (1989).

Wie niet zelf onder repressie hebben geleden, kunnen zich slechts moeilijk een idee vormen van de impact daarvan omdat de toestand waar het om gaat van buiten af vaak helemaal onzichtbaar is. De angst die een volk in zijn greep kan houden, kan vaak alleen maar ontwaard en begrepen worden als men eerst weet heeft van een aan de gang zijnde repressie en zolang dat niet het geval is, blijft ook die angst zelf verdoken en waar hij zich alsnog verraadt, heeft men dikwijls het raden naar zijn gronden. De geschreven wetten geven derhalve geen uitsluitsel over de aard van een samenleving, zij vormen dikwijls slechts de façade terwijl men naar de eigenlijke wetten die ongeschreven zijn, onzichtbaar voor buitenstaanders doch dwingend, bijna altijd het raden heeft. Er bestaan geen universiteiten waar men kant en klaar uit de doeken doet hoe de geschiedenis in elkaar steekt, hoe de burgers van een land of een volk functioneren, waarom ze zo handelen en niet anders, wat hun motieven zijn, hun toekomstbeeld, hun angsten en verlangens. Vandaar dan ook het groteske van de geleerdheid in het licht van een quasi irrationele werkelijkheid die haar geheimen nimmer prijsgeeft aan buitenstaanders, observatoren en commentatoren. Enkel in een organische verbondenheid met zijn omgeving, kan er sprake zijn van gewaarwording, voeling, kennis en een zekere vorm van greep of begrip.

Repressie is in de huidige wereld de regel, het ontdekken en achterhalen ervan is een levenswerk, het bestrijden een meestal onmogelijke zaak. Maar hier kan vooralsnog niemand naast kijken: de koeien die het platteland bevolken, gelijken in de verste verte niet meer op de rendieren van weleer: hun volume is verviervoudigd, ze lijken wel vol met wind te zitten, zo opgeblazen zien ze eruit, en stelt men aan een veeboer de vraag wat dan de oorzaak mag wezen van deze transformatie, dan luidt het antwoord ongetwijfeld dat de beesten vandaag voedsel krijgen van een onvergelijkbaar hogere kwaliteit, dat ze verzorgd worden zoals koningen, dat ook hier de wetenschap aan het werk is en dat een veeboer vandaag een universitair geschoolde is; het scheelt maar weinig of wij zouden gaan geloven dat heden ten dage de koeien zelf geletterde wezens zijn die kunnen bidden — Geef ons heden ons dagelijks brood. En werpen wij daarna een blik op de mensen, dan kunnen we niet ontkomen aan de drang om ook hier een gelijkaardige transformatie te bespeuren. Want in dit opzicht verschillen de mensen kennelijk niet langer van het vee, alsof ze het van het vee betrapt hebben: ook zij gelijken niet meer op hun pezige soortgenoten van de op de zwart-wit foto's van honderd jaar geleden. Steeds minder mensen zijn 'mager en gezond', steeds vaker duiken soortgenoten op die wel opgeblazen lijken en wiens volume ontegensprekelijk een veelvoud is van dat van de mensen van weleer. De Amerikanen blijken koplopers wat betreft deze wonderlijke metamorfose maar intussen sinds een aantal jaren blijkt ook het Europese continent 'besmet'. Het is geen lachertje want aldus worden steeds meer mensen door hun eigen lichaamsmassa geïmmobiliseerd, men zou haast zeggen dat ze in hun vet vastgebetonneerd zitten. De schuldige volgt de mode van de dag en zo worden vandaag de suikers met de vinger gewezen. Allang geen woord meer over hormonen. Moeten wij er dan maar aan wennen dat deze transformaties bij dier én mens nu eenmaal onvermijdelijke bijwerkingen zijn van andermans zelfverrijkende activiteiten?

Karel Van Noppen, Giordano Bruno, Socrates, Christus, Theo Van Gogh, Benazir Bhutto, Thomas More...

Steeds vaker vallen in onze blik de stoeten der verdoofden met de blik op oneindig, stijf van de 'geluks-pil' prozac. De drommen automaniakken die alle files ten spijt volharden in de luxueuze rolstoel die alleen in ons land jaarlijks duizend doden maakt en vijftigduizend gewonden waarvan een tiende zwaargewonden. De colonnes bedlegerigen die ervoor zorgen dat straks de helft van alle gebouwen ziekenhuizen zijn. De vreemdelingenhaters, de racisten en de nationalisten die alom muren bouwen, mensen weren, spoken zien, zich verschuilen achter hekkens, in kelders en in bunkers. En de zwijgers, de verzwijgers, de mooipraters, die met geen woord zullen reppen over de verminking van vrouwen, kinderen, anders-validen, allochtonen of homo's. Allen werden zij geproduceerd door op de maatschappij parasiterende zelfverrijkers die de wetten welke onze vrijheid moeten garanderen, uithollen en perverteren. Het gouden kalf, de valse god, heeft de schone wereld herschapen tot een hel — de hel is geen uitzonderingstoestand meer, het is de regel. En wij kennen de tekst die boven de hellepoort prijkt uit Dante's Commedia: “Laat varen alle hoop, gij die hier binnen treedt!”

(J.B., 8 mei 2017)

Dag van de arbeid...

Uitgerekend 1 mei, ooit alom uitgeroepen tot dag van de arbeid, wordt niet langer gevierd door wie werken: deze dag is het feest van de uitbuiters geworden, een rustdag bovenop de rust van wie een veilige en goed betaalde job hebben weten binnen te rijven. De waarheid luidt dat de eigenlijke arbeiders geen rust hebben want geen rechten; zij worden geplunderd terwijl op de koop toe iedereen doet alsof zij niet eens bestaan.

Zo heeft Trump zijn kiespubliek verworven met goedkope leugens en een van die leugens is de belofte van een muur aan de grens van de VS met het arme Mexico. Trumps kiezers willen namelijk die muur omdat het gerucht gaat dat miljoenen Zuiderlingen illegaal de VS naar binnen komen om daar de jobs in te pikken van de mensen die geloven er recht op te hebben – de échte Amerikanen. Nu werken in de VS inderdaad heel wat illegale immigranten – 11 miljoen volgens de officiële cijfers. Maar tevens is het waar dat deze illegalen er helpen voor te zorgen dat heel wat consumptiegoederen voor de doorsnee Amerikaan betaalbaar blijven. En de bestaansreden van die bijzonder hypocriete politiek van het welvarende Noorden is duidelijk: illegale arbeid wordt verboden maar tegelijk worden migranten zonder papieren oogluikend toegelaten omdat men weet dat zij moeten eten en dus moeten werken, terwijl zij geen looneisen kunnen stellen omdat ze in de illegaliteit bestaan. Het resultaat (maar uiteraard ook de bedoeling) van die politiek is een leger spotgoedkope arbeidskrachten die de welvaart waarborgen van uitgerekend diegenen die deze hedendaagse slaven naar het leven staan. De muur mag er dus niet komen en via de senaat keurt ook Trumps eigen Republikeinse partij de bouw ervan af. Hemeltergender kan het niet.

Europa heeft sinds jaar en dag exact dezelfde schaamteloze dubbele agenda in haar migratiebeleid en politici doen zelfs niet langer de moeite om deze gang van zaken te verbergen: als wij niet op die manier te werk gaan, zo verklaren zij aan de pers, dan betalen we morgen vijf keer meer voor onze tomaten in de supermarkt. We moeten de kerk een beetje in het midden houden – aldus praten zij de nieuwste uitgave van een dit keer meedogenloze slavenhandel goed.

Dat het mooie liedje niet kan blijven duren, spreekt vanzelf en reeds komt loontje om zijn boontje waar het verwende volk in opstand komt tegen de illegalen wiens zweet en bloed de welvaart alsnog overeind houden. Opruiers en populisten zorgen voor het zich realiseren van een genosuïcide zonder voorgaande door de oprichting van xenofobe partijen die uiteindelijk de slaven het land uit jagen, met als onvermijdelijk gevolg een totale instorting van de economie. Waar arme landen onder veel getrompetter bij het rijke westen worden ingelijfd, zogezegd om te worden beschaafd en geholpen, is de verborgen doch eigenlijke bedoeling hieraan tegenovergesteld: het gaat om het creëren van een reservoir van werkkrachten die spotgoedkoop zijn omdat zij geen sociale bescherming genieten.

In een tweede beweging wordt dan aan het eigen werkvolk diets gemaakt dat in onze contreien de loonlasten naar omlaag moeten om te vermijden dat alle jobs naar de lagelonenlanden verhuizen – een tactiek die in feite neerkomt op de afschaffing van de sociale bescherming van alle arbeiders, de 1 mei-vierders inbegrepen.

(J.B., 1 mei 2017)

De onthoofding van de staat

Populisten — van het Latijnse populus (volk) — profileren zich als politici die beweren te spreken in naam van het volk, hetwelk zij dan zouden verdedigen tegen een repressieve elite: zij proberen de schijn te wekken dat zij ware democraten zijn en volksbevrijders. In wezen echter vertegenwoordigen populisten niets anders dan de zo gevreesde pervertering van de democratie in haar allerverderfelijkste uitwas van de tirannie van de meerderheid of dus het recht van de sterkste — uitgerekend de grootste vijand van de democratie en haar ultieme bestaansreden.

Precies omdat het zo vaak als relatief onschuldig voorgesteld wordt of zelfs verwisseld wordt met al wat progressief is, moet voor het populisme gewaarschuwd worden als een fel onderschatte maatschappelijke bedreiging. Populisten spelen in op de buikgevoelens van de onnadenkende massamens om hem vervolgens, zoals alle volksverlakkers doen, naar goeddunken te gebruiken en zelfs te vernietigen, zoals de toentertijd door de nazi's verspreide affiches ter bevordering van euthanasie getuigen met daarop afgebeeld een rolstoelpatiënt geflankeerd door een man in witte schort en met stethoscoop en dat alles voorzien van de tekst: 60.000 Rijksmark kost deze zieke aan de maatschappij... en dat is úw geld, medeburgers!

In een democratische verkiezing wordt weliswaar het meerderheidsprincipe gehanteerd voor de verkiezing van de volksvertegenwoordigers, maar het volk verkiest daarbij de meest bekwame bestuurders aan wie het de taken waartoe het zichzelf onbekwaam moet achten, delegeert. En zoals dankzij de competitie elke buitenstaander moeiteloos kan beoordelen wie de beste sporters zijn, zo ook kan het volk weten wie zich in de samenleving onderscheiden hebben inzake de bestuurlijke capaciteiten die vanwege politici worden vereist.

Edoch, zoals jan met de pet het niet in zijn hoofd zal halen om eigenhandig de Belgische driekleur te gaan verdedigen op de wereldbeker voetbal, zo ook zal hij ervan afzien om zelf het land te gaan leiden — zijn taak beperkt zich tot het eventueel helpen aanduiden van wie hij daartoe bekwaam acht.

Populisten zijn lui die de mensen willen laten geloven dat zij de minste van hun grillen onverwijld waar kunnen en zullen maken; zij proberen de burgers aan te praten dat zij de goals zullen scoren die het land naar de overwinning moeten brengen. In wezen trachten deze volstrekt onbekwame lui alleen maar de posities in te nemen welke toekomen aan bekwame mensen en aldus plegen zij een dubbele misdaad: zij beroven het land door hoge weddes op te strijken maar, veel erger nog, verhinderen zij hierdoor dat het land überhaupt bestuurd wordt.

Elke maatschappij die zichzelf een beetje respecteert, treedt zeer streng op inzake de vorming van haar vaklui en inzake de eisen welke zij stelt aan eenieder die ook maar de geringste maatschappelijke verantwoordelijkheid draagt en het is dan ook onbegrijpelijk doch waar, dat kandidaat-bestuurders op dit vlak helemaal niets hoeven te bewijzen; het is zelfs zo dat ze niet eens bestraft worden als blijkt dat zij in plaats van het land te dienen, het land plunderen en dat zij door het bezetten van posten waarop zij geen recht hebben, het goede bestuur onmogelijk maken.

Er zou werk moeten gemaakt worden van de onverwijlde invoer van zware bestraffingen van dergelijke criminelen want wat populisten in wezen doen, is een land onbestuurbaar maken: zij onthoofden letterlijk de staat.

(J.B., 25 april 2017)

Het wordt geregeld.

Over abortus en euthanasie.

Jan Bauwens
D/2006/Serskamp/
ISBN: 90-77532-24-2.

Bestel het boek

“En toen zij Hem gekruisigd hadden, dobbelden zij om zijn kleren” (1)

Jezus, vrij naar een tekening van Gustave Doré

Bestaan er nog politici die iets anders doen dan uit hun nek kletsen? Gwendolyn Rutten stelt voor om religies niet langer te subsidiëren. Met haar dubbele agenda – het publieke geheim der liberalen – stelt zij de zaken uiteraard heel anders voor dan ze zijn en wil zij alleen maar vermijden dat wij de terreuraanslagen godbetert ook nog eens zelf bekostigen. Het stopzetten van de betoelaging van het geloof kan immers geen optie zijn om meer dan één reden. Om te beginnen zou Rutten's maatregel tegendoelmatig blijken aangezien deze de katholieke eredienst met haar sinds Napoleon met militaire weddes gespekte bedienaren hier wellicht rap helemaal in het niets zou doen verdwijnen terwijl de islam het zeer zeker best zonder subsidies kan rooien: het is geen geheim dat de overheidstoelage een peulschil is vergeleken bij de zakat. Maar er is ook nog het argument van de oversimplificatie of is het andermaal Rutten's onwetendheid – een onvermijdelijk gevolg van het populisme – want het geloof beperkt zich niet tot de religies: ook de wetenschappen en de kunsten zijn vormen van geloof, om het nog niet te hebben over de vrijzinnigheid en de momenteel gehanteerde vormen van economie, ecologie, landbouw en geneeskunde, om er slechts enkele te noemen.

Maar misschien kunnen wij inderdaad beter ophouden om alvast aan enkele van de genoemde sectoren nog langer geld uit te geven, want brengen zij niet ontelbare keren meer onheil voort dan de bewegingen van de nu wel heel snel wegkwijnende vrede? De auto, het product bij uitstek van de hedendaagse wetenschap en technologie, maakt talloze keren meer onschuldige slachtoffers dan alle religies samen: in België alleen vallen door het autoverkeer jaarlijks 800 doden, 5000 zwaargewonden en 50.000 lichtgewonden. De religie is niet weg want, zoals iedereen dat kan vaststellen, is de nieuwe, nu alles overheersende god, het geld: het aanvankelijke ruilmiddel is een doel op zich geworden, oorzaak van een economie die zichzelf de das omdoet, oorzaak van onwegwerkbare afvalbergen, van plastics over chemische vervuilers tot kernafval, met als vruchten de zelfvergiftiging, het onrecht, de ziekten en de misdaad, het bedrog. Er is suïcidale vereenzaming omdat de zogenaamde massacommunicatie in feite de verbanning is van communicatie. En moeten wij de democratie waarin wij geloven blijven financieren als zij nu, zoals voorspeld door Tocqueville, wereldwijd uitdraait op volkstirannie? (2)

Ziet men dan niet langer het kwaad in de genoemde bedrijvigheden? Dan heeft de huidige wereld meer dan ooit behoefte aan ethiek. Niet de zogenaamde ethiek van de banken, de verzekeraars en de managers (3), ook niet de zogenaamde ethiek van het sentiëntisme die het goede verwisselt met het goed gevoel, niet de ethiek van de zogenaamde oosterse wijsheden die het leed en het onrecht miskennen en aldus bestendigen maar de christelijke ethiek of de ethiek van de naastenliefde, het geven om niets. (4)

Verwijzingen:

(1) Mattheüs 27:35.

(2) http://blogimages.bloggen.be/tisallemaiet/attach/275907.pdf

(3) http://www.boekenbestellen.nl/boek/van-ruilmiddel-tot-god/10840

(4) http://www.boekenbestellen.nl/boek/trans-atheisme-de-metafysica-van-het-lam/10436

Het onvoorspelbare kuizenaarskoninkrijk (2013):

http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=2193662

Staatsterreur

Daags na de terreuraanslag in London — meteen de verjaardag van de aanslag in de Brusselse metro — ontsnappen wij wellicht ternauwernood aan een nieuw drama: En plots staat er een zetel op de E19, zo blokt heden Het Nieuwsblad. Een vrachtwagenbestuurder stopte om het moordwapen onschadelijk te maken... nadat dit een kwartier lang op de snelweg stond. (1) Hoeveel wagens passeren in Mechelen langs de E19 in een kwartier?

Een zetel van de snelweg halen in de vroege ochtend is uiteraard niet de taak van toevallige passanten en het argument dat de wegpolitie hiervoor verantwoordelijk is, snijdt zeker hout maar het voorval waarschuwt ons dat slechts een klein percentage van de burgers oog in oog met een ernstige doodsdreiging voor anderen, bereid is om in te grijpen, ook als de risico's van de ingreep niet opwegen tegen een gewisse ramp waarvan de voltrekking slechts een kwestie is van (enkele minuten) tijd.

Het mag ons niet verwonderen, want met hetzelfde gemak lopen in een drukke winkelstraat passanten gedurende vele lange minuten met een boogje omheen een in elkaar gezakte medeburger — kennelijk bestaan barmhartige Samaritanen vooral in parabels. Reeds in de jaren zestig toonde de sociaal psycholoog Stanley Milgram met zijn beroemde gehoorzaamheidsexperiment aan hoe het gesteld is met onze empathie: twee derden onder ons blijken psychopaten. (2)

Het verhaaltje van de zetel op de snelweg leert ons dat er nooit meer een einde komt aan de terreuraanslagen en dat de frequentie ervan nog zal toenemen en de reden daarvoor is onverschilligheid. Het is die onverschilligheid waarover menig Holocaust-overlevende zegt dat zij nog erger is dan de nazi-terreur zelf. Wie geloven de bekommernis om anderen te kunnen overlaten aan een automaat —want dat beoogt ons staatsapparaat te zijn — zien over het hoofd dat automaten helemaal niet in staat zijn om verantwoordelijkheid te dragen.

De staat zoals wij hem kennen is niet alleen een automaat: het is bovendien een automaat met menselijke onderdelen. Die onderdelen kunnen op de koop toe pas naar behoren functioneren als zij het menselijke in zich uitschakelen — de empathie, het medeleven, het geweten — want alleen zo kunnen zij volledige gehoorzaamheid bieden aan de automaat. Uitgerekend dit is de terreur van de automaat of de staatsterreur.

De staatsterreur maakt ook dat wij sommige zaken als gevaarlijk zien die dat niet zijn en dat wij het gevaar van andere zaken minimaliseren en ook het bestaan van deze gevaarlijke vorm van discriminatie toonde Milgram aan met zijn brievenexperiment. (2) De kans om het leven te verliezen in een terreuraanslag is bijzonder miniem terwijl de dreiging onnoemelijk veel geld en aandacht opslokt maar de kans dat onze kinderen sneuvelen in het verkeer is danig groot, terwijl elk zinnig geacht mens zich kennelijk zonder veel moeite bij dit vreselijke risico neerlegt. (3)

(J.B., 23 maart 2017)

Verwijzingen:

(1) http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20170323_02795269 

(2) https://nl.wikipedia.org/wiki/Stanley_Milgram 

(3) Zie ook: Zeven rampzalige uitvindingen (video)  en

Zeven rampzalige uitvindingen (tekst)  .

Demonen

Het demoniseren van een persoon is het opzettelijk smaden of belasteren van die persoon waarbij deze dan voorgesteld wordt als een demon, een duivel of een booswicht. De lasteraar probeert om zijn slachtoffer in de ogen van anderen tot een object van angst en afschuw te maken, met de bedoeling dat zij hem kwaad aandoen en dat de lasteraar zelf ongestraft kan blijven terwijl hij in wezen niet de beschermer en de waarschuwer is voor wie hij wil doorgaan, doch de eigenlijke boosdoener of demon.

Demonisering is aldus een listige manier van kwaad doen en vaak ook moorden, waarbij de dader als een soort van illusionist zijn slachtoffer in de rol van dader weet te positioneren terwijl hij zichzelf verbergt in de slachtoffersrol die hij dan, zoals door hem voorgesteld, met anderen deelt. Demonisering is een kwaadaardig spel van verwisseling van maskers: de duivel zet zijn slachtoffer een duivelsmasker op en eigent zichzelf het onschuldige gezicht van zijn slachtoffer toe. Demonisering is ook wat dieven en bij uitstek parasieten doen: zij nemen de plaats in van hun slachtoffer zoals het moederkoren – een zwarte parasiet in de vorm van een graankorrel – de plaats inneemt van de graankorrel welke hij verteert. Wie demoniseert, spant aldus anderen voor zijn kar om het vuile werk dat hij in zijn zinnen heeft, op te knappen.

Demonisering toont zich meermaals waar karaktermoord voorafgaat aan fysieke moord en van dergelijke gesofisticeerde moordpartijen staat de geschiedenis bol. Het historisch veruit meest beruchte geval van demonisering betreft de heksenprocessen van Salem die van start gingen in 1692 met vierentwintig ter dood veroordelingen van onschuldigen. Een ander bekend geval van demonisering is de afschildering van de profeet Mohammed als de antichrist. Ook joden werden meermaals tot zondebokken gemaakt en derhalve tot slachtoffers van genocide – in de concentratiekampen van Hitler stierven zo maar eventjes zes miljoen mensen nadat zij eerst door de nazi's gedemoniseerd werden. In sommige religies worden vrouwen gedemoniseerd want beschouwd als handlangers van de duivel die mensen verleiden tot het kwade en die aldus het heil in de weg kunnen staan – om die reden worden zij dan onzichtbaar gemaakt met versluierende kledij maar ook door opsluiting en zij worden zelfs vaker verminkt. Vandaag worden opnieuw christenen gedemoniseerd om het christendom te kunnen uitroeien en de weg vrij te maken voor de praktijken van de oorlogslogica.

Sinds Augustinus van Hippo – een van de grootste filosofen aller tijden – duidelijk gemaakt heeft dat het kwaad allerminst een aanwezigheid is, een persoon of een demon, maar daarentegen een afwezigheid en meer bepaald een tekort aan het goede, dient men zich bij het ter sprake komen van demonen vooreerst af te vragen wiens creaturen zij dan wel zijn en in wat voor een wereld zij kunnen gedijen. Want als een demon een maaksel is, een masker op een onschuldig gezicht, dan heeft elke demon een maker en zoals hoger gezegd is die maker de eigenlijke booswicht. En verder kunnen maskers pas gedijen in een carnavalsstoet, wat wil zeggen: in een wereld waarin allen gemaskerd door het leven gaan.

Edoch, de paradox wil nu wel dat het Griekse woord voor masker, 'persona' is, waaruit ons woord en ook ons begrip 'persoon' werd afgeleid, wat suggereert dat personen sowieso maskers zijn of dus niet-personen. Die paradox maakt alvast duidelijk dat het onderscheid tussen werkelijkheid en schijn ónduidelijk is en zo ook het verschil tussen goed en kwaad – een zaak waarover iedereen altijd al een maximale duidelijkheid heeft nagestreefd. En daar waar de zaken onklaar blijven en de meningen verdeeld, wordt een rechter aangesteld: onafhankelijk van alle andere machten verheft hij zich zoals een magiër om alle onduidelijkheid eens en voorgoed van tafel te vegen met de vrijspraak van de goeden en de veroordeling van de bozen. Zoals men de boom kent aan zijn vruchten, zo ook onderscheidt men dan de weldoeners van de booswichten aan de respectievelijke beloningen en de straffen die hen te beurt vallen.

Andermaal echter doemt hieruit een paradox op. Een paradox die de rede van de adem beneemt, want hoe dan wel kan het succes een beloning van het goede zijn als de wereld des duivels is en de wereldse rijkdommen veeleer de booswichten sieren terwijl de rechtvaardigen veroordeeld zijn tot het kruis van hun Heiland zonder hetwelk er geen opstanding mogelijk is?

Maar uitgerekend dat is demonisering: de dader verwisselt zijn gezicht met dat van zijn slachtoffer en de ganse wereld blijkt gedoemd om in datzelfde bedje ziek te zijn. Geen rechter kan het pleit beslechten en de schapen van de bokken scheiden dan de ene opperrechter bij het einde van de tijden en tot dan blijven goed en kwaad verzegeld: zij zijn uitsluitend kenbaar in de intentie van hun daders en op geen enkele andere manier, ook al behoort alles wat wij, mensen, intenderen op geen enkele wijze tot de tastbare wereld.

En zo ontpopt zich een derde paradox: de werkelijke wereld is een onzichtbare realiteit; de waarheid manifesteert zich niet in het concrete bestaan; goed en kwaad worden bewaard in een innerlijkheid en zij zullen niet eerder aan het licht treden totdat dit licht voorgoed alle duisternis uit de wereld heeft verdreven. En tot zolang zullen het hebben en het krijgen van gelijk onverenigbaar blijven. Tot zolang zal geen mens in staat zijn om de waarheid te zien, om te oordelen, te geven of te ontvangen. Tot zolang zal er een scheur bestaan in ons bestaan en zal er een binnenste zijn en een buitenste, onderling verwikkeld in een niet aflatende strijd.

(J.B., 6 maart 2017)

Persvrijheid!?!

De persvrijheid (in België ingeschreven in de grondwet van 7 februari 1831) is het fundamentele recht van elke mens om gevoelens en gedachten kenbaar te maken en niemand wiens naam en woonplaats in België bekend is, kan daarvoor worden vervolgd.

Het verbod op censuur werd vaak omzeild door de kranten voor jan met de pet onbetaalbaar te maken door de invoering van het dagbladzegel – dat werd in België in 1848 afgeschaft.

Censuur of persbreidel is het inperken van de persvrijheid, vooral door de staat zelf en vaak onder het mom van de bescherming van de burgers. De Amerikaanse president Thomas Jefferson zei daarover dat alleen leugens de steun van de regering nodig hebben: de waarheid overleeft wel op eigen kracht. (*) Zeer toepasselijk op het huiveringwekkende nieuws in de USA vandaag: http://money.cnn.com/2017/02/24/media/cnn-blocked-white-house-gaggle/index.html 

(J.B., 25 februari 2017)

Verwijzingen:

(*) "It is error alone which needs the support of government. Truth can stand by itself."

https://nl.wikipedia.org/wiki/Persvrijheid

https://nl.wikipedia.org/wiki/Dagbladzegel

Terug van weggeweest: de ziel en de hel

Onze ziel is datgene wat ons de toegang verschaft tot de waarheid. Tot dit besluit komt men ontegenzeggelijk van zodra men getuige wordt van gebeurtenissen waarbij mensen kennelijk terechtgekomen zijn in situaties die hen verhinderen om de waarheid te spreken. Het kunnen spreken van de waarheid is niet vanzelf-sprekend omdat de waarheid er pas is als zij gesproken wordt – per definitie door de mond van personen. Wie de waarheid verzwijgt of moet verzwijgen, voelt zich een beetje doden én sterven, hij voelt hoe hij monddood maakt wie geen schuld dragen.

Om het bij de actualiteit te houden en meer bepaald bij de graaicultuur, kan men zich indenken dat bepaalde opportunisten grote sommen geld aanvaard hebben – uiteraard niet zomaar gratis maar in ruil voor toekomstige, nog te specifiëren wederdiensten. Zo bijvoorbeeld besluiten sommigen uit het feit dat onze kamervoorzitter gezegd heeft dat hij zijn advies aan Telenet ook gratis zou hebben gegeven, dat hij inderdaad geld ontvangen heeft van deze maatschappij. Echter, daags na die verklaring, beweert dezelfde man dat hij helemaal niets ontving. Allerlei vragen rijzen: heeft hij zijn rekeningen dan niet nagekeken? Heeft hij geen factuur gemaakt en werd hij betaald met contanten uit een zwarte kas? Werd hij vergoed in natura?

Er wordt op gewezen dat de man in kwestie een logebroeder is en men herinnert zich uit een interview met Stijn Meuris hoe hij op een dag de gouverneur op bezoek kreeg met de uitnodiging om tot de loge toe te treden – met als lokaas de belofte dat men daar in geval van nood altijd wel wat kan regelen. Gaat het immers niet om een organisatie van kapitaalkrachtigen en machthebbers die ook geen enkel ander concreet ideaal nastreven dan geld en macht? En zweren zij niet samen de dure eed om elkaar door dik en door dun en met alle middelen de hand boven het hoofd te zullen houden? Welnu, zo zeggen sommigen: wordt het mysterie niet opgelost als men veronderstelt dat de kamervoorzitter inderdaad geld op zijn rekening gestort kreeg terwijl in het uur van de nood hocus-pocus alle bewijzen vernietigd werden? Onmogelijk, zegt u, maar ongetwijfeld zijn het allemaal broeders: de bazen van de betrokken             distributiemaatschappij en de CEO van de betrokken bank. Zeer zeker zullen ook alle betrokken agenten zwijgen omdat zij anders de afscheidspremie mislopen welke zij ontvangen als ze met pensioen gaan: dit zwijggeld voor filiaalhouders van banken bedraagt makkelijk een paar honderdduizend euro, zo gaan de geruchten.

Ze kunnen het niet hard maken en daarom mogen ze het ook niet hardop zeggen, maar deze kwatongen suggereren in feite dat alle schuldbewijzen – de bewijsstukken voor geldtransacties aan de kamervoorzitter – door de broeders vernietigd werden. Zodat de kamervoorzitter nu ook kan verklaren dat hij helemaal niets ontvangen heeft en meer zelfs: dat hij daar de eerste en enige eerlijke man in jaren is. Edoch, op de vraag waarom de loge dan zo'n enorme risico's neemt, kan een antwoord pas hout snijden als het aanneemt dat de politieke partij in het geding, zélf een constructie van de loge is: als zij besmet wordt, is het afgelopen met haar politieke macht.

Gesteld dat het allemaal gelopen is zoals door deze kwatongen werd verondersteld, dan betekent zulks dat de loge aan een kamervoorzitter in nauwe schoentjes een cadeau gegeven heeft die zelfs een god hem niet kon schenken: de macht om ongezien en ongestraft de leugen op de waarheid te doen zegevieren.

De betrokkene liegt dan in het volle besef dat hij liegt en tevens in het volle besef dat niemand hem op die leugen kan betrappen. Behalve hijzelf, zijn samenzweerders en God, uiteraard, maar sinds de satan Onze-Lieve-Heer meenam naar een hoge berg en Hem daar beloofde dat Hij mits een knieval alles mocht hebben wat Hij van daaruit kon overschouwen, weet iedereen dat de wereld van de duivel is. Christus immers sprak de duivel niet tegen, zoals Mattheüs getuigt: Hij herinnerde er slechts aan dat er geschreven staat dat gij de Heer uw God niet zult verzoeken. De leugenaar verzaakt aldus aan de waarheid in ruil voor geld en macht en hij doet dat omdat hij dat ook ongestraft kan doen. Of dat zou hij althans graag geloven.

De waarheid kennen is één zaak, de waarheid kunnen of willen spreken, een andere. Het kennen van de waarheid voltrekt zich in ons binnenste, in onze ziel, en omdat wij daar oog in oog staan met de waarheid, kunnen en moeten wij die daar ook kennen. Maar door de waarheid te spreken, brengt men ze ook naar buiten in de wereld, men openbaart ze, men ontsluiert ze, men brengt waarheid aan het licht, men brengt de wereld een beetje meer in overeenstemming met wat waar is, het is een beetje God-met-ons, waardoor het leven levendiger wordt, waarachtiger, minder schimmig en daardoor in feite ook een beetje onsterfelijker. Liegt men daarentegen, dan miskent men de waarheid terwijl men die nochtans kent in zijn ziel en aldus verknoeit men in feite de echtheid van zijn wereld: die wordt schimmiger, doodser en onbetrouwbaarder.

Hoe fataal de toestand is waarbij men uit onrecht munt slaat, wordt pas goed duidelijk op het ogenblik dat de duivel de ziel van de zondaar ook effectief komt halen en dat gebeurt helemaal niet zoals bij Faustus aan de drempel van onze fysieke dood: het gebeurt van zodra wij liegen en het wordt bestraft met de dood van de ziel van zodra wij tot de vaststelling komen dat wij niet meer in staat zijn om de waarheid te spreken.

In het veronderstelde geval van een kamervoorzitter die zich dankzij wereldse samenzweerders denkt te kunnen veroorloven om ongestraft boven de waarheid te gaan staan, zal het vroeg of laat ook gebeuren dat de samenzweerders op een welbepaald ogenblik om een wederdienst komen verzoeken, wat hij dan uiteraard niet meer kan weigeren. De betekenis van die wederdienst bestaat er vanzelfsprekend in dat de bevoordeelde de verloochening van de waarheid nu ook zelf bevestigt door op zijn beurt schuld op de schouders van onschuldigen te leggen. Er is immers geen buit zonder een bestolene en een dief. Het kwaad in de wereld is een feit, het wordt gesticht en de schuld is even werkelijk als het kwaad zelf. De schuld eist een schuldenaar die moet worden gestraft en alleen een valse getuigenis – een leugen die de schuld in de schoenen van onschuldigen schuift – kan de schuldigen die samenzweren, behoeden voor straf. Onze gevangenissen puilen uit van onschuldigen en zij zorgen ervoor dat de misdadigers in wiens plaats zij veroordeeld werden, geen vervolging meer hoeven te vrezen. Gelijk hebben is een zaak, gelijk krijgen een heel andere.

Toch kan de misdadiger zijn straf niet ontlopen: het onverdiende voordeel van de opportunist moet op een dag door hemzelf worden betaald met het eigenhandig uitvoeren van een kwaad, wat tot effect heeft dat de betrokkene voortaan zijn misdaad onmogelijk nog kan ontkennen. Zijn straf bestaat erin dat hij de waarheid kent terwijl hij haar niet meer kán spreken en deze vaststelling is meteen de vaststelling van het verlies van zijn ziel. De betrokkene leeft fysiek verder maar dat baat hem niet omdat zijn ziel dood is en alleen hijzelf is zich hiervan ten volle bewust. Een grotere eenzaamheid is wellicht ondenkbaar en misschien is dat wel de hel.

(J.B., 22 februari 2017)

Vergane glorie, eigenliefde en oorlog

                                                 (Tekening, vrij naar Ingres)

“Making America great again”. De straks meest gescandeerde slogan aller tijden is uiteraard het bedrog waar degenen om vragen die zich niet kunnen neerleggen bij vergane glories. Zij gelijken op oudjes die zich opdirken, niet om erbij te kunnen blijven horen maar om de jeugd naar de kroon te steken, terwijl alles aan hen de ouderdom verraadt en het groteske van hun verzuchtingen: niet dat ze oud zijn, is lachwekkend, maar wel het aperte gebrek aan de levenswijsheid die van hen toch verwacht mag worden, het onvermogen om zichzelf te zijn en te berusten in een lot dat voor allen en voor alles eender is: panta rei, alles gaat voorbij, er is een opgang en een ondergang, de tijd van toen keert nimmer weder, niets herhaalt zich, alles vergaat, sic transit gloria mundi. De Duitse filosoof Arthur Schopenhauer spotte niet geheel onterecht met de hardnekkigheid waarmee wij in onze oude dag nog datgene nastreven waarvan wij zelfs in onze jeugd niet konden dromen.

Een gebrek aan realiteitszin heet ook wel waanzin en het is inderdaad de waanzin die zich manifesteert wanneer bij staatslieden de intelligentie blijkt te ontbreken om zich aan te passen aan nieuwe situaties, aan een nieuwe wereld, een wereld waarin plotseling andere regels zijn gaan gelden dan deze die men ooit zelf uitvond en oplegde aan anderen – anderen die men met de eigen wetten kon overheersen, verdrukken en uitmelken.

Uiteraard is niet alleen een gebrek aan intelligentie in het geding want naast de verarmde geestkracht die een natie in het onvermogen plaatst om te erkennen dat ze zichzelf heeft overleefd, is er ook nog de futloosheid, de stuurloosheid en het volslagen gebrek aan visie, omdat het oude nu helemaal niet meer van tel is. Er zijn immers nieuwe krachten opgedoken, ze hebben de oude machten aangevallen in de rug, precies zoals zijzelf dat ooit deden met wie ze aan zich onderworpen in lang vervlogen oorlogen, alsof het van hen was dat ze het leerden. Het nieuwe paradigma kan door de vertegenwoordigers van de oude wetten niet langer worden begrepen, de vaardigheden ontbreken, de oude garde is te bekrompen voor de nieuwgeboren geest, de vingers te stram om de jonge muziek te kunnen vertolken: het gebrek aan geestkracht kadert in een algehele krachteloosheid.

Het Heilig Roomse Rijk van de Duitse Natie heeft 844 jaar stand gehouden – van 962 tot 1806; het Duitse Keizerrijk of het Tweede Rijk van 1871 tot 1918 – amper 47 jaar; het Derde Rijk of Nazi-Duitsland van 1933 tot 1945 – 12 jaar: de nostalgie naar de vergane glorie van het Eerste Rijk mondde uit in een van de grootste slachtingen aller tijden. Maar vooraleer dit geschiedde, moordde Hitler in 1934 in de zogenaamde Röhm-Putsch of de Nacht der langen Messer zijn tegenstanders binnen zijn eigen regering uit, zijnde de top van de Sturmabteilung. Men zegt dat hij hen niet kon vergeven dat zij hem het rijkskanselierschap niet gunden – Adolf Hitler was een narcist in hart en nieren, net zoals Donald Trump.

Donald Trump mag dan al een narcist zijn – hij blijkt daarmee representatief voor de rest van de bevolking. Volgens recent onderzoek immers is in het huidige tijdperk sprake van een epidemie van het narcisme. Geld, succes, roem en uiterlijk vertoon hebben de plaats ingenomen van alle andere waarden; we hebben het ware, het goede en het schone ingeruild voor de nep. Narcisme kan onschuldig lijken, maar het is een door de geschiedenis herhaaldelijk gestaafd en een bekend gegeven in de psychiatrie dat narcisme de voorbode is van agressie.

(J.B., 20 februari 2017)

Sinds geruime tijd groeit inzake het maatschappelijke functioneren het inzicht dat een inclusieve samenleving de voorkeur verdient boven het validisme van weleer dat mensen op grond van hun handicaps verdrukt. Abnormalen werden uit de maatschappij geweerd, opgesloten, behandeld of tot onmogelijke aanpassingen gedwongen totdat het inzicht rijpte dat er geen objectieve normen bestaan, dat de natuur diversifieert, dat verscheidenheid een rijkdom is en dat een maatschappij zich moet aanpassen aan de natuur van haar burgers in plaats van andersom. Inclusie is erkenning van mensen ongeacht de individuele verschillen: niet de zieken, de werklozen of de vreemdelingen worden geweerd, het zijn de ziekten die aangepakt worden, de werkgelegenheid en de xenofobie.

Ten tijde van nazi-Duitsland maar ook voordien hingen vele onnadenkenden het geloof aan dat het de maatschappij was die gezond moest zijn en dat het middel bij uitstek daartoe bestond in het verwijderen van de zieke cellen – in casu mensen. “Is het geen schande”, zo declameerde de Führer, “dat jonge en gezonde mensen moeten sneuvelen aan het front om de oude en zieke thuisblijvers te redden?” Een perverse logica die er echter in ging als zoete koek, vooral daar waar men een beroep deed op de hebberigheid van de massa, zoals via grote propaganda-affiches voor euthanasie met daarop de afbeelding van een zieke geflankeerd door een dokter en de tekst: “60.000 Reichsmark kost deze zieke jaarlijks aan de staat; en dat is nota bene úw geld, volksgenoten!” Daarop werden prompt zes miljoen 'zieke cellen' in gaskamers vernietigd.

De misvatting is het zoveelste voorbeeld van een middel-doelomkering waaraan ook het huidige tijdperk zich in toenemende mate schuldig maakt – met rampzalige gevolgen: de economie wordt centraal gesteld, de mens staat in functie van de economie in plaats van andersom, de job is het meest begeerde artikel op de markt geworden en pas afgestudeerden worden aangespoord om zichzelf te verkopen want werkkrachten zijn niet langer mensen doch dingen zoals alle andere marktartikelen: zij worden geproduceerd, klaargestoomd, gekocht en verkocht, gehuurd en verhuurd, verzekerd, gerepareerd, herschoold en afgedankt. De creatie van zoveel mogelijk werk – jobs – staat centraal omdat het doel voortaan een economie is die draait met maximale intensiteit. Vandaar worden arbeidskrachten het liefst zo snel mogelijk opgebruikt of versleten, precies zoals alle andere producten die immers ook wegwerpartikelen zijn: hoe meer er weggeworpen wordt, des te meer er geproduceerd kan worden – ziedaar de nieuwe logica.

Dat dit principe regelrecht in strijd is met het wezen zelf van de economie – die immers streeft naar een maximale opbrengst met een minimum aan middelen – wordt gewoon genegeerd en moet ook worden genegeerd, wil men het middel tot doel verheffen. Maar aan deze innerlijke tegenspraak moet en zal de economie – en mét de economie ook de ganse maatschappij en de mens – ten gronde gaan. De mens is immers niet langer het doel van de maatschappij, hij is een middel en het eigenlijke doel wordt verborgen gehouden. De voorgehouden doelen zijn de staat, de economie, de wetenschap, de kunst en dergelijke abstracte zaken meer die in wezen slechts middelen kunnen zijn. Zij verkappen echter het eigenlijke doel dat bestaat in de (onmogelijke) bevrediging van de zuchten en de verslavingen van een op de maatschappij parasiterende en volstrekt gewetenloze 'elite'. Het eigenlijke doel is aldus het vullen van een bodemloze put, wat zich manifesteert in hopeloosheid, depressie, repressie, tegendoelmatigheid, heteronomie, onrecht, ziekte en waanzin.

De hedendaagse samenlevingen zijn vergeten dat zij in wezen kinderen zijn van het christendom, dat immers de mens centraal stelt en dat het universaliteitsbeginsel huldigt in de vorm van de intermenselijke gelijkheid, uitgedrukt in de zin dat alle mensen kinderen zijn van één en dezelfde god. Het gelijkheidsbeginsel werd dermate vanzelfsprekend dat men vergat hoe onvanzelfsprekend het in feite is eenmaal men het geloof terzijde schuift en men zich richt naar wat de natuur voorschrijft. Reeds met Nietzsche werd duidelijk hoe broos de waarden van gelijkwaardigheid en naastenliefde wel zijn en na de val van het Derde Rijk kon de wereld aanschouwen hoe makkelijk en hoe snel men zich overgeeft aan een heel andere, onmenselijke en afschuwelijke logica. Nu de 'laatste getuigen' van de Shoah ons verlaten hebben, wordt het steeds moeilijker om aan te tonen dat er geen heil is in maatschappijvormen welke het validisme prijzen en reeds vandaag dreigen nieuwe vormen van de holocaust, de muur, de uitsluiting, het racisme en de waanzin.

(J.B., 19 februari 2017)

Vernichtungslagern 2017

Wie heeft nooit ervaren, bij een terugkeer na jaren naar een plaats uit zijn kindertijd, dat de gebouwen daar gekrompen lijken? De bedrieglijke indruk ontstaat uiteraard door een veranderd referentiepunt: je bent gegroeid. Je bent een reus in Madurodam maar een kathedraal verplettert je. Bedreigde dieren wapenen zich door zichzelf op te blazen of groter te maken dan ze in feite zijn en een staat doet hetzelfde: op het randje van het faillissement gedraagt hij zich zoals een gokker en maakt nog meer schulden.

De bouw van de Sint-Martinuskerk te Aalst, gestart in 1480, moest gestopt worden in 1660, toen amper een klein deel voltooid was: wat de hoogste kathedraaltoren van het land moest worden, bleef een tekening op papier. Een enorme vertraging liep ook de mastodont op met de bijnaam Basiliek van Koekelberg (1905-1970). En middenin de hedendaagse armoede krijgen wij eenzelfde fenomeen: de financietoren (1982) liep vertraging op door een gebrek aan middelen, het Brugse concertgebouw (2002), het Antwerpse gerechtsgebouw (2006) en het Gentse gerechtsgebouw (2007) kostten respectievelijk 500, 280 en 155 miljoen euro en ze doen denken aan de waanzin van despoten.

Megalomanen veroorzaken met hun imposante gebouwen het stendhalsyndroom: het aanzicht volstaat om de toeschouwer te vermorzelen. Dat is onverminderd het geval met het Gentse Virginie Lovelinggebouw (2014) dat alvast qua hoogte de middeleeuwse kathedralen naar de kroon steekt. Precies 101 jaar geleden, op 31 juli 1916, schreef deze dichteres, terug van een uitstapje op het platteland, bij haar aankomst in het bezette Gent:

Hoor die trommelslagen, die sterke passen van rekruten op den terugtocht van het oefeningsplein. Volop staan we in den krijg en op een vuurberg, die ten allen stond uitbarsten kan. (1)

Soldaten alom, de dreiging van een bom: het kon vandaag geschreven zijn. Ook in het gedicht Begoocheling heeft zij het over de onzekerheid: onze dromen kunnen in één klap worden onttoverd. (2)

De Lovelingtoren geeft onderdak aan onder meer de kantoren van de VDAB, waar arbeidsbemiddelaars onder druk van de huidige ultrarechtse regering de werkloosheidscijfers moeten opkrikken en zij doen dat zoals Adolf Hitler het hen voordeed, namelijk niet door de kwaal te bestrijden maar door de slachtoffers van de kwaal op te ruimen: niet de werkloosheid wordt aangepakt maar de werklozen. Het is zoals een ziekte bestrijden, niet door de ziekte uit te roeien maar de zieken.

De werkzoekende die in de toren uitgenodigd wordt, dient via een elegant wandelpad op te stijgen naar wat eruit ziet als een waar stadsparadijs, maar niet zelden keert hij van een kwalijke reis terug. In de toren immers proberen speciaal opgeleide ambtenaren hem te beroven van wat hem toelaat mens te zijn — zijn inkomen — en zij doen dat sluw door van hem een mea culpa af te dwingen: de bekentenis dat hij door eigen schuld de staat ten laste is — precies zoals een crimineel. Alsof niet de regering doch hijzelf verantwoordelijk was voor de werkgelegenheid. Bij zijn terugkeer nederwaarts via datzelfde wandelpad, dringt gestaag het besef tot hem door dat hij gereduceerd werd tot een uitwerpsel van de staat: zijn vernietiging als mens is nu een feit.

Boven de ingang van de toren hoort het opschrift uit Dante's Hel te hangen: “Laat varen alle hoop, gij die hier binnentreedt!” want de naar de dichteres genoemde toren is niets minder dan een vernietigingskamp. Een heruitgave van het Vernichtungslager, dat een speciaal concentratiekamp was, bedoeld om zoveel mogelijk mensen te vermoorden, ook 'dodenkamp' genoemd. Het mag tevens duidelijk zijn dat de megalomane mastodonten worden gefinancierd met de levensmiddelen van wie daarheen worden gedeporteerd en zo zijn deze kankerachtige constructies, eigen aan de eindtijd van een beschaving, op de koop toe zelfbedruipend.

(Jan Bauwens, 10 februari 2017)

Verwijzingen:

(1) Virginie Loveling, In oorlogsnood.

(2) Virginie Loveling, Begoocheling, gedicht. Ziehier enkele strofen:

(...)

Wonderzoete tooverdroomen,

Waar de geest zich in verdwaalt;

Droomen, die de toekomst maalt,

En onzek're levensdagen

Met den glans des heils bestraalt!

(…)

- Och, indien het waar zou wezen

Dat onttoovring komen moet

En het heil verdwijnen doet;

Zoo de waarheid kan bedroeven,

Toch de droom is wonderzoet!

Het kwaad in de nieuwe media:

van suggestie, over bevel, tot verkrachting

Teneinde vanwege enkelingen het gewenste gedrag te verkrijgen, oefent een groep druk op hen uit — de zogenaamde groepsdruk of sociale druk. Dat gebeurt via door sancties bekrachtigde wetten maar ook door het onderwijzen of propageren van welbepaalde normen. Wetten verplichten en verbieden op straffe van sancties en zo kan men niet door een rood licht rijden zonder op de bon te gaan maar normen moeten worden nageleefd vanwege groepsdruk en zij worden ook niet door een rechter bestraft maar door de groep zelf waarin zij gelden.

Daarbij kunnen wetten en normen elkaar ook tegenspreken en zo bijvoorbeeld kan roken in openbare ruimten wettelijk verboden zijn en bestraft worden met een geldboete doch tegelijk een must zijn bij jongeren in een bepaald stadskwartier. Inzake dit laatste verschijnsel dient opgemerkt te worden dat groepsdruk vaak sterker is dan de druk die wetten uitoefenen, enerzijds omdat groepsgedrag vaak beter controleerbaar is maar anderzijds ook omdat wettelijke straffen dikwijls als veel minder erg ervaren worden dan groepssancties welke immers neerkomen op uitsluiting of verbanning, gaande van demonisering, pesterijen en spot tot karaktermoord en openbare lynchpartijen.

Nu hebben in de hedendaagse gedigitaliseerde wereld het merendeel der burgers stilaan een dubbelleven dat zich, zoals bekend, enerzijds uiteraard nog steeds afspeelt in het ruimtelijk, fysiek en biologisch gedefinieerde biotoop maar nu, anderzijds, ook in de virtuele en derhalve even bedrieglijke als begoochelende wereld van het internet. In een ziekelijke hang naar simplificatie en nog andere verwerpelijke attitudes gekenmerkt door de verleiding van een irrationeel wensdenken, stellen velen middels exuberante investeringen van tijd en energie hun fysieke, authentieke bestaan bijna helemaal ten dienste van het imago dat zij verwerven en ook trachten te beschermen op het net.

Dat ook deze verleidingen en neigingen worden uitgebuit door gehaaide commerçanten, mag niemand meer verwonderen maar de onvoorstelbaar drastische mate waarin dat steeds vaker gebeurt, roept grote vragen op, niet alleen inzake de veiligheid van onze persoonlijke bezittingen maar meer nog inzake de plotseling zeer sterk toegenomen dreiging tot volstrekt zelfverlies, tot voor kort vrijwel enkel bekend binnen het wereldje van de georganiseerde zware misdaad.

In de handen van criminelen is het internet een instrument dat hen in de verwerpelijke mogelijkheid stelt om het fysieke gedrag van steeds meer mensen te gaan manipuleren via de virtuele maskers waarvoor mensen zich zozeer blijken uit te sloven. De uitbating van een aanvankelijk onschuldige en gezonde geldingsdrang van enkelingen die zich ingevolge overbevolking en niets ontziende concurrentie in toenemende mate door de massa en de heersende machten versmacht weten, geschiedt zoals welbekend door de politiek van de regie en de distributie van deze nieuwe technologieën, van computerhardware en software tot internetdistributie en aanverwanten. Maar naast de legale uit-bating vindt ook een toenemende uit-buiting plaats, balancerend op het randje van het legale of zelfs gedijend in de volstrekte illegaliteit. Zo worden louter technische bedreigingen — internetvirussen — gecreëerd om vervolgens verholpen te worden middels dure antivirussoftware of door interventies van specifiek technologisch geschoold personeel. Maar daarnaast nemen ook de psychologische bedreigingen en manipulaties een steeds omvangrijker plaats in en zij richten zich niet langer op de materiële instrumenten of op de software: zij proberen greep te krijgen op de bedienaars van deze apparaten, op hun klieren, op hun zenuwen en op hun hele psyche.

Zoals de schuilnaam de plaats inneemt van de echte naam en zoals de zogenaamde 'avatar' het portret vervangt, zo neemt het virtuele bestaan gestaag de plaats in van het werkelijke leven, welhaast zoals de zwarte schimmel genaamd 'moederkoren' de vorm aanneemt van het graantje waarvan het ook de plaats inneemt. Maar het masker dat men van zichzelf op het internet boetseert, is onderhevig aan complexe wetten die slechts in zeer beperkte mate beheerst worden door de internetgebruikers terwijl de mis-bruikers daar momenteel de slag van hun leven slaan. Waar kledij en mode nog materieel van aard en aldus door hun fysieke kopers relatief beheersbaar waren, zijn internettrends hoe langer hoe minder aan de stof gebonden: zij slanken af tot louter imperatieven zoals op ons afgevuurd door reclame, media, onderwijs en allerlei volkshelden of voorbeelden en vedetten. Het taalgebruik wijkt schaamteloos af van de algemene regels en verkeert in een jargon, een Bargoens, een dialect of een geheimtaal. Met de vervanging van de suggestie door de imperatief, verdwijnen ook het esthetische en het rationele welke immers niet verdragen worden door het despotisme dat geheel wars van het schone, het ware en het goede, bevelen uitschreeuwt en het is volgen of achtervolgd worden, zich affiliëren of uitgerangeerd worden, zichzelf onderdompelen in de massa of door de massa vertrappeld worden.

Suggesties werden stelselmatig vervangen door bevelen en in een nieuwe fase die zich nu doorzet, worden de bevelen nog agressiever: zij nemen de gedaante aan van regelrechte verwijten, welke gesofisticeerde vormen van verkrachting zijn. Het herbenoemen, herdefiniëren, demoniseren, bespotten, taxeren, psychiatriseren, of commercialiseren van de menselijke slachtoffers, betekent hun inbedding in een nieuwe, artificiële groep welke aanhoudend druk uitoefent tot aanpassing van wie aldus 'verkracht' worden. De frustratie die ontstaat door de discrepantie tussen de persoon die iemand werkelijk is en diegene voor wie hij gehouden wordt door de groep die hem in zijn greep houdt, kan danig tiranniserend werken dat zij onhoudbaar wordt zodat het slachtoffer van de manipulatiepoging bezwijkt voor de verleiding om de gecreëerde spanning op te heffen door toe te geven aan de neiging om zich te schikken naar het model dat de groep hem middels de verwijten (benoeming, demonisering, bespotting...) voorschotelt. Immers, alleen door zich te schikken naar de wensen van de groep, kan de frustratie welke ontstaan is door de kloof tussen, enerzijds, wie iemand werkelijk is en, anderzijds, wie iemand hoort te zijn, opgeheven worden. Bezwijken voor de verwijten is erin toestemmen en zich identificeren met het door de groep opgedrongen model en slechts op die manier verdwijnt het leed van een frustratie die immers onmenselijk zwaar kan worden.

Als geen weerwerk wordt geboden tegen de nieuwe vormen van criminaliteit die zich nu in een steeds versnellend tempo manifesteren, dreigen de rampzalige bijwerkingen van het internet, de voordelen geheel te verdringen, met door nog niemand in kaart gebrachte gevolgen. Precies zoals ten tijde van de eerste gevallen van aftapping van elektrische stroom van het net door burgers, het begrip 'diefstal' opnieuw diende gedefinieerd te worden, dringt zich nu met spoed de noodzaak op om een en ander in wetteksten te gieten inzake een ethisch verantwoorde omgang met de allernieuwste media. En aangezien die media een internationaal fenomeen zijn, kan het misbruik ter zake enkel efficiënt bestreden worden door wetgevingen die de goedkeuring van de ganse wereldgemeenschap wegdragen. De verbrokkeling van de grotere gehelen welke zich in de jongste decennia gevormd hebben in de recente terugval naar het nationalisme, zou een mogelijke remediëring van de nieuwsoortige misdaad zeer bemoeilijken.

(Jan Bauwens, 7 februari 2017)

Kali

Het reduceren van de mogelijke samenlevingsvormen tot twee modellen, respectievelijk het samenwerkingsmodel en het concurrentiemodel, is een simplistische benadering van de maatschappelijke werkelijkheid omdat de beide elementen steeds aanwezig kunnen en moeten zijn in een juiste samenhang, zoals dat bij uitstek het geval is in de sport. Concurrentie is met andere woorden voordelig voor de samenwerking zolang zij wordt opgevat als een sport of als een spel; waar zij echter overgaat in ernst wordt zij vernietigend voor de samenwerking. Het concurreren ten koste van de samenwerking heeft zijn oorzaak in feite in een schromelijk tekort aan inzicht, in een ronduit ziekelijke kortzichtigheid van de betrokkenen.

Een gelijkaardige kortzichtigheid maakt onze economie inconsistent, die dan ten onder gaat aan een innerlijke tegenspraak. Economie betekent het nastreven van maximaal nut, wat wil zeggen: het grootst mogelijke voordeel mits zo gering mogelijk inspanningen of kosten. Edoch, een economie die bezeten is van het creëren van jobs – het creëren van werk – creëert wat ze in wezen wil bestrijden. De zotheid van de werkcreatie zit ook ingebakken in de neiging om niet duurzame producten voort te brengen, zaken die zo rap mogelijk verslijten: niet de economie vaart wel bij die gang van zaken, maar wel bepaalde particulieren, die immers al datgene wat bedoeld is als economie, aanwenden als een instrument voor hun persoonlijke verrijking.

Deze aberraties zijn maatschappelijk suïcidaal. Jammer genoeg steken ze in de jongste jaren alsmaar vaker de kop op met als schrijnende climax de machtsgreep van een blinde bende in de V.S. en in steeds meer Europese staten. In de taal van het oude Indië zou men zeggen dat in deze tijden de godin Kali aan zet is.

(J.B., 31 januari 2017)